Danıştay 13. Daire, Kanal İstanbul projesi kapsamında “Halkalı-Ispartakule Ortası Demiryolu Sınırı İnşaatı” ihalesini hukuka alışılmamış bularak iptal etti. “Pazarlık usulü” metoduyla yapılan ihalede gerekli açıklık ve rekabetin sağlanmadığı belirtilen kararda, ihalenin Kamu İhale Kanunu’nun 21/b fıkrasında aranan “ivedilik şartını” taşımadığı vurgulandı.
Danıştay, kararın “kesin nitelik” taşıdığına dikkat çekerek “karar düzeltme yolu”nun da kapalı olduğuna hükmetti.
Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı Altyapı Yatırımları Genel Müdürlüğü, “Halkalı-Kapıkule Yeni Demiryolu İnşaatı Kapsamında Halkalı-Ispartakule Ortası (Kanal İstanbul Geçişi) Demiryolu Sınırı İnşaatı ile Elektromekanik Sistemlerinin Temini ve Yapımı” ihalesini 28 Haziran 2021 tarihinde gerçekleştirmişti.
İhalede doğal afet, salgın hastalık, can yahut mal kaybı tehlikesi üzere ani ve beklenmeyen yahut üretim tekniği açısından özellik arz eden durumlarda uygulanan 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun 21/b unsuru kapsamında ilansız olarak pazarlık yöntemi metodu uygulandı. İhale konusu imal işi, “ivedi” olarak yapılması mecburî olan işler ortasında gösterildi.
Bakanlık, bu kapsamda ihaleye 9 firma davet ederken 5 firma da teklif verdi. Ekonomik açıdan en uygun teklif, 3 milyar 111 milyon 362 bin 15 TL bedelle Gülermak-Yapı ve Yapı-Taşyapı iştirakinden geldi. İhaleyi, bu paydaşlık kazandı. Kelam konusu sınırın, Küçükçekmece Gölü ile ileride yapılacak Kanal İstanbul projesinin altından geçecek biçiminde çift tüp tünel halinde yapılması planlandı.
Fakat Modifalt İnşaat Makina Sanayi ve Ticaret Ltd. Şti, işin açık ihale ile yapılmamasının yasaya muhalif olduğu argümanıyla dava açtı. Ankara 18. Yönetim Mahkemesi, 14 Ekim 2021 tarihinde ihalenin iptali talebini reddetti. İşin üretim tekniği açısından özellik arz eden bir iş olduğunu ve ivedilik kuralının gerçekleştiğini vurgulayan mahkeme, bu nedenle pazarlık yolu yapılmasında hukuka karşıtlık olmadığını savundu. Lakin davacı şirket, bu karara itiraz etti.
Bakanlığın gönderdiği savunma
Danıştay’a savunma gönderen Bakanlık, ihalenin üretim tekniği açısından özellik arz ettiğini belirterek özel teknolojik/teknik ekipmanların temin mühletinin uzun olduğunu sav etti.
Halkalı-Kapıkule demiryolu sınırının tüm fazlarıyla tek bir entegre demiryolu sistemi olarak açılmasının planlandığını belirten Bakanlık, aksi takdirde projenin tamamlanan kısımlarının atıl olarak bekleme riski bulunduğunu savundu. Bakanlık, tüneli barındıran bu çizgi kesitinin üretiminin öbür işlere yetiştirilmesinin devam eden işlerin kredi mukavelelerinde idarece taahhüt edildiğini de kaydetti.
Danıştay ihaleyi iptal etti
İtirazı görüşen Danıştay 13. Daire, oyçokluğuyla dava konusu sürecin iptaline ve yönetim mahkemesinin kararının kaldırılmasına hükmetti. Danıştay, “kesin” olarak verilen karara karşı “düzeltme yolu”nun da kapalı olduğunu karara yazdı.
Kararın münasebetinde, pazarlık yönteminin uygulanabilmesi için 21. unsurun (b) bendinde sayılan koşullardan bağımsız olarak bunlarla birlikte aranması gereken koşullardan olan “ivedilikten” kastın, hem ihale sürecinin bir an evvel tamamlanması hem de ihale konusu işin kamu hizmetinin kesintiye uğramaması için mümkün olan en kısa vakitte bitirilmesi manası taşıdığı ve imal tekniği açısından özellik arz ettiği ileri sürülen işlerde de tıpkı kuralın birlikte aranacağı belirtildi.
Bu bakımdan dava konusu işin bitirilme mühletinin “1170” gün olarak belirlenmesinin ivedilik koşulu ile bağdaşmadığı vurgulanan kararda, “Davalı yönetimin pazarlık yöntemi ile ihale yapma münasebetlerinin işin mühletinin 1170 gün olarak belirlenmesi hususu göz önüne alındığında istisnai bir usul olan pazarlık yolu ile ihaleye çıkılması için geçerli sebep olarak görülemeyeceği anlaşılmaktadır” denildi.
“Rekabetin sağlanmasında kamu faydası var”
Bu prestijle gereksinimlerin en yeterli biçimde, uygun kurallarda ve zamanınında karşılanabilmesi için açıklık ve rekabetin sağlanmasının kamu faydası açısından gerekli olduğu söz edilen kararda, “4734 sayılı Kanun’un 21/b hususunda belirtilen kuralların oluştuğuna dair hukuken geçerli bir neden gösterilmeksizin kelam konusu ihalenin pazarlık yöntemi ile gerçekleştirilmesinde hukuka uygunluk bulunmadığı sonucuna varıldığından, davanın reddi istikametindeki Yönetim Mahkemesi kararında türel isabet görülmemiştir” sonucuna varıldı.
Alican Uludağ
©Deutsche Welle Türkçe