Uzun vakittir maruz kaldığımız siyaset gündeminde seçim sonuçlarına erişmenin ferahlamasını yaşıyoruz. Ülkede çabucak hemen yarı yarıya bir memnuniyet ve memnuniyetsizlik olsa da en azından sonuçlar artık aşikâr olduğu için 85 milyon rahatladı. Dünyaca ünlü ekonomist Daron Acemoğlu da seçim sonuçlarını yorumladı.
MIT’de Prof. Daron Acemoğlu, “Ulusların Düşüşü” ve “Dar Koridor” isimli iki kıymetli yapıtın sahibi olurken, Nobel’e iki sefer aday gösterilmiş gururumuz.
ABD ziyareti esnasında Cumhurbaşkanı adayı Kemal Kılıçdaroğlu ile görüşmüş, CHP’nin iktisat alanında ‘İkinci Yüzyıla Davet Beyannamesi’ çalışmalarına danışmanlık vermişti.
28 Mayıs ikinci çeşit seçimlerin akabinde da sonuçları yorumladı. 5 unsurda yorumlarını sıralayan Acemoğlu, her daim olduğu üzere demokrasi vurgusunu da yineledi.
Türkiye seçimlerinin ikinci çeşidi resmi olmayan net sonuçlarına nazaran, Cumhurbaşkanı Erdoğan, ‘tarihi’ bir üçüncü periyot geçirecek görünüyor. Bunun demokrasiye ve iktisada yansımaları var.
“Türk demokrasisi için bu mükemmel bir haber değil ancak işlerin ne kadar berbat olacağı birkaç faktöre bağlı. Demokrasinin beş yüzünü ayırt edelim” tabirlerini kullandı. Birinci husus için de dikkat alımlı bir cümle kurdu.
Birincisi, yargı bağımsızlığı çok berbattı ve muhtemelen bundan daha berbatı olamaz.
İkinci husus için de başkanlık sistemine ve muhalif yöneticilere değinse de asıl vurguyu Meclis için yaptı.
İkincisi, Erdoğan’ın getirdiği ’emperyal’ cumhurbaşkanlığı ile siyasetçilerin mahpusa atılması, güçler ayrılığının bir ayağı olan yasama organını zayıflattı. Bu parlamentonun daha fazla kenara çekilmesine neden olabilir. Zira AKP’nin artık daha az sandalyesi var. Bu büyük bir tehdit.
Acemoğlu, medyaya değinmeden geçemedi.
Üçüncüsü, televizyon ve yazılı basın özgürlüğü zati epeyce berbattı ve toplumsal medyada denetimler olursa durum biraz daha berbata gidebilir. Tüm muhalif seslerin büsbütün yasaklanması, pek muhtemel olmayan kıymetli bir sertleşme olacaktır.
Dördüncü unsurda ise yolsuzluğa değindi.
Dördüncüsü, bürokrasinin ve güvenlik hizmetlerinin özerkliği ve tarafsızlığı daha da aşınabilir. Bu, bilhassa yolsuzluğun ve öteki usulsüzlüklerin denetimiyle ilgili olarak bir diğer değerli korkudur.
5. ve son unsurda ise söz özgürlüğüne değindi.
Beşincisi, AKP iktidarından evvel de Türkiye’de sivil toplum ve geniş manada tabir özgürlüğü zati zayıftı. Daha da ziyan gördü. Bu devam edebilir ve benim için en büyük kaygı bu. (Dar Koridor teziyle tutarlı)
Ne dersiniz? Daron Acemoğlu’nun bir iktisat uzmanı olarak öngörülerinde değindiği bahisler dikkat alımlı mi?