90’lar. Ben çok havalıyım, otomobilimle tam gaz, saçlarım rüzgârda savrularak gidiyorum yollarda.
Gittiğim yollar, Kıyıkent’teki yazlığımızın bulunduğu sitenin yolları. Otomobilim akülü, o vakit kimselerde olmayan pembe, süslü bir otomobil. Yaşım beş yahut altı. Havam bin beş yüz. Ancak havamın asıl sebebi otomobilim değil.
Ezbere bildiğim ve kusursuz söyleyebildiğim bir müzik var: Ali Desidero
Hızlı konuşmasıyla ünlü bir çocuğum, süratli konuşabildiğim için de kelamları çok ağır, sıkıntı bir şarkıyı ezberleyebilmek yaş grubumda öne çıkan bir sükse.
Matmazel MFÖ’yü duyar duymaz bir an kendinden geçiyor
Ha bayıldı bayılacak derken Ali kızın elinden tutuyor
Ali kıza bir klark çekiyor
Kahvedekiler ınının diyor
In ın ın ın ın ın ın ın ın… In ın ın ın ın ın ınınınııııın…
Eve gelen konukları şaşırtmaya bayılıyorum. Nasıl da hepsini ezbere biliyorum bu müziğin? Üstelik, neredeyse söylediği hiçbir şeyi anlamıyorum.
Yıllar sonra Candaş Tolga Işık’ın programında Mazhar Alanson, Ali Desidero’nun öyküsü sorulduğunda, ilkokul çocuklarının bu şarkıyı ezbere bilmesi konusunun nasıl bir fenomen olduğunu anlatacak. Düzgün ki o vakitler bu durumdan haberim yok, zira bu mevzuyu büsbütün kendi özgün yeteneğime bağlıyorum. Sözlerle aram çok uygun, müzikle aram çok düzgün, ve işte koskoca Ali Desidero’yu baştan sona söyleyebilen bir tek ben olmalıyım!
Kız pardon diyor başım döndü
MFÖ yakar gönlümü,
Rica ederiz…
Gelebilir her genç kızın başına
Yardım edeyim size isterseniz
Evinize götüreyim icabında
Ay nasıl olur
Ben sizi hiç tanımıyorum ama
Hem bahis komşu ne der sonra,
Mersi, giderim tek başıma
Desidero: İsterdim
Ali Desidero’nun öyküsünü anlattığı programda Mazhar Alanson, Ali Desidero isminin nereden çıktığını da anlatıyor.
‘Ali koysaydım çok havada, herkes kullanacaktı ancak orada bir mecmua vardı Desidero diye, aldım onu soyadı üzere koydum o vakit marka oldu.’
Desidero’nun bir manası olabileceğini o vakte kadar düşünmemiştim, bu açıklamayla araştırınca, İtalyanca bir söz olduğunu fark ettim.
İtalyanca’da ‘Dilerdim, isterdim…’ manasına geliyor desidero. Yıllarca müziğin manasını bilmediğim kısımları bir bir büyüdükçe anlamlanırken, Desidero’nun manasını öğrenmek manalı bir halde bugüne kısmet oldu. Zira bana pişmanlığı, yaşanmamış hayatları çağrıştırdı ve sonra da Özkan Uğur’un dolu dolu yaşanmış hayatını düşündürdü. Ne çok ders vardı alabileceğimiz.
Olur mu ne ehemmiyeti var diyor oğlan
Yürüyelim işte ne çıkar bundan
Hem sizinle de tanışmış oluruz
Hem konuşuruz şurdan burdan
Pişman olunmayacak bir hayat için Özkan Uğur’dan ne öğrenebiliriz?
Enerji ve özgünlük
Dün Özkan Uğur’un vefatıyla ilgili paylaşılan iletileri okurken iki sözün daima tekrar ettiğini gördüm: ‘Enerjisi’ ve ‘özgünlüğü’.
Düşündüm, bir insan, bir sanatçı öldükten sonra daha uygun hangi iki sözle anılabilir? Neden biliyor musunuz, zira bu ikisi, hepimizin olmak istediği şeyler, hepimizin hayalindeki en üst mevkiler.
Ne yapmaya çalışıyoruz sonuçta elimizdeki bin bir hayalle, maksatla? Daha çok kendimiz olmaya, daha canlı ve enerjik hissetmeye çalışıyoruz. Hepsi bu değil mi?
Tony Robbins, Netflix’teki “Ben Sizin Yol Göstericiniz Değilim” belgeselinde kolay bir soruya, asla unutamadığım bir karşılık verir:
Konsere neden gideriz?
Hadi karşılığı bilmiyorsanız, okumadan evvel bir düşünsenize. Ben bayılırım mesela konsere gitmeye. Neden bu kadar çok sevdiğimi daima müzik sevgime bağlamıştım lakin Robbins’in yanıtı vurucu:
Canlı hissetmek için.
Hayat bizi birçok istikametiyle otopilotta olmamız, sürüye uymamız, günü kurtarmak için özensiz bir telaşe içinde yaşamamız için zorlarken, canlı hissetmek ne kadar sıradan gözüken lakin ne kadar sıra dışı bir lüks değil mi?
Birinin vefatının akabinde bangır bangır ‘özgün’ ve ‘enerjik’ diye anılması işte bu yüzden çok değerli. Kendini gerçekleştirmiş, daima canlı hissetmeye hissettirmeye odaklanmış. Anı yaşamış, hayatı yaşamış, içindeki armağanları kendine saklamayıp sonuna kadar kullanmış.
Daniel Pink, Pişmanlığın Gücü kitabında bir kısmı ‘Cesaret Pişmanlıkları’na ayırır ve bu kısımda, içindeki özgün ruhu ortaya koymak konusunda utangaç davranan insanların pişmanlıklarını işler.
‘Diğerlerinin ne diyeceği dehşetinin lisede daha dışa dönük olmamı engellemesine müsaade verdim. Daha çok risk almadığım ve o kadar utangaç olduğum için pişmanım.’ der biri.
Eylemsizlik ve içindeki özgün armağanları kendine saklamakla ilgili birçok pişmanlık öyküsü içerir kitap. Özkan Uğur işte bunun karşıtının canlı delilidir bize, bir insan nasıl coşkuyla kendi olabilir’i öğretmiştir. Müzik yapmış, oyunculuk yapmış, reklamlar seslendirmiş; kısaca onun gücüne, sanatına, yaratıcılığına gereksinim duyulan her yerde çiçek açmış, yeteneğini konuşturmuş, cana can katmıştır.
Fakat bir dakika, dahası var. Özkan Uğur’un çok istikametli sanatçılığı kadar övülen bir istikameti daha var:
Dostluk ve samimiyet
Taziye bildirilerinde, Özkan Uğur’un dostluğuyla ilgili birbirinden bedelli tanımlar var: Çocuk ruhlu, naif ruhlu, dayanılmaz bir dost…
Demir Demirkan’ın taziye iletisinde ise çok pahalı bir ayrıntı var:
‘Elini sıktığın, sohbet ettiğin, gülümsediğin herkesi en yakın arkadaşın üzere ve özel hissettirdin.’
Şimdi, işler burada tepe yapıyor. Zira özgün ve enerjik olup sanatını hakkıyla yapan, lakin bunu yaparken kendini göklere çıkarıp egosuna hâkim olamayan kaçları var. Hem başarılı olup, hem insanlara kendini delice sevdirip, tevazusundan insan alakalarına, dostluğundan samimiyetine lisanlara destan olmak kolay mı? Kolay değil kesinlikle ancak işte dünyamızdan geçmiş bir ispatı.
Sadece değerli olanlara, yalnızca iş yapılanlara değil, hayatına dokunan her beşere bir ödül üzere davranabilen insan sayısı nitekim çok az. Muhammed Ali’nin meşhur kelamını hatırlarsınız; “Bana yeterli, garsona makus davranan kimseye güvenmem.” der. Işığını sakınmadan herkese saçan, her müsabakayı hayatın bir ikramı üzere görebilen biri, ibretlik bir örnektir şahsî ömürlerimiz için.
Ne kibar çocuk diyor kız içinden
Hem samimi hem vefalı yani
Bir imtihan çekeyim şuna diyor
Serseri mi yoksa bir dahi mi
Diyor ideolojiyi sever misiniz
Ali diyor biz daima dönerciyiz
Luther diyor kız Machiavelli
Şampiyon biziz diyor Ali
Attığımız gollerden belli
Ekip olmakla ilgili sıra dışı bir örnek
Bence hususun az konuşlan bir kısmı, üç çok yetenekli ve başarılı erkeğin çok yıl bir ortada, bir küme olarak kalabilmesi. İş hayatında 15. yılı devirirken biliyorum ki, ufacık bir muvaffakiyet yakaladığı an ‘ben’ demeye, başkalarını geride bırakıp kendi başına öne çıkma hırsına kapılmaya meyilli birçok insan var. Ego daima dürtüyor insanı. Kıyaslama tutkusu daima baki. Birlikte yeterli olmak yetmiyor, herkesten güzel olmak istiyor birçoğu, kendi takımı içinde bile.
Ama bu üç hoş adam daima birlikte var oluyorlar. Ne değerli. Ne kadar ders çıkarılası.
Nasıl düzgün bir grup olunur? ile ilgili tonlarca makale ortada dönedursun, onlar bunu çocukluğumuzdan itibaren gözümüzün önünde başardılar.
Hem de hiçbiri özgünlüğünden kaybetmeden, üstelik her biri kendi olarak da bol bol çiçek açarken. Kenetlendiler ve birlikte oldukları her an, birbirilerine bakışlarında bile gördük o takım olmanın gerçek gücünü. ‘Hızlı gitmek istiyorsan tek başına, daha uzağa gitmek istiyorsan beşerlerle birlikte git’ diye öğütleyen Afrika atasözünün ispatı üzere oldular daima.
Teoride desen zehir gibi
Pratik dersen sallanmakta
Bazen ben hümanistim diyor
Bazen rasyonalist oluyor
Değişik bir psikoloji
Bir ideoloji idiotloji
İdiot idiot idiotloji
İyimserlik
Özkan Uğur’un pozitifliğinden, iyimserliğinden çokça bahsediyor tanıdıkları. 8 yıl evvel Samet Özçelik’e verdiği bir röportajda ‘Hep bu türlü optimist misiniz?’ sorusuna karşılık olarak diyor ki:
Çoğunlukla. Bu türlü kendimi daha rahat hissediyorum. Batsın bu dünya diyen beşerler olduğu vakit etrafında, bitti. İstemiyorum negatif insan ben etrafımda. Bu türlü konuşmalar olunca da çabucak oradan uzuyorum.
Bu röportajı verdiğinde de hastalık periyodunda olduğunu düşününce, bunun âlâ günlerinin süreksiz bir coşkusu değil, sağlam bir hayat görüşü olduğu anlaşılıyor.
Pozitif psikolojinin kurucusu Martin Seligman’ın dediğini doğrular bir duruşu var: ‘Hayat, iyimserlere de karamsarlara de birebir aksilikleri ve trajedileri yaşatıyor, fakat optimist onları daha düzgün savuşturuyor.’
Bizim Ali kahvede aynen
Kız oradan gelip geçerken
Gözüne kestirip başına takıyor
Bu benim diyor dokunanı yakarım
Eski sanatkarlar ölünce, çocukluğumuzun bir kısmı ölür
Terapist Rachel O’Neill, “Ünlü birinin vefatına üzülürsünüz zira mevt, geçmişinizin muhakkak bir modülünün kaybı üzere hissedilebilir.’ diyor. Bilhassa de çocukluğumuza damga vurmuş sanatkarların mevti en çok bu yüzden yaralamıyor mu hepimizi?
Şimdi Özkan Uğur giderken yanında tüm o şahane sanatı ve bıraktığı dev tesirle birlikte, benim hayatımdaki birinci ve tek otomobilim olan akülü otomobilimi, Kıyıkent’in yazı iple çektiren sokaklarını, tüm ailenin bir ortada olduğu o toz pembe günleri de alıp gitmiyor mu?
Çocukluğumuza mıhlanmış anıların, o anılardaki bireylerin hala canlı olması, o vakitler kalbimize kazıdığımız toz pembe dünyanın sonsuz olmasına dair taşıdığımız en büyük umut. Lakin bu bir karamsarlığa götürmemeli bizi, daha çok bunu bir büyüme daveti olarak almak gerekiyor.
O toz pembe dünyanın pasifçe tadını çıkaran çocuk değil, onu yaratan yetişkin olma vaktimiz geldiğinin daveti.
Biz hem kendimizin hem şimdiki çocukların o hoş dünyasının mimarı olma talihini elimizde tutuyoruz. Artık ortam yaratanız, enerjiyi belirleyeniz. Ne yapacağız o güçle? Özgün ve enerjik mi olacağız? Müspet olmayı, tanıştığımız herkese kendini mükemmel hissettirmeyi mi seçeceğiz? Yoksa saklanmayı, sıradana kapılmayı, hayat gailesinde hiçbir hoşluğu fark etmemeyi, yaratmamayı, üretmemeyi, sanat yapmamayı, içimizden geçenleri içimizde tutmayı mı?
Güle Güle Özkan Uğur…
Sanatın bize nasıl yeterli gelebileceğini hatırlattığın için, insanın özgünlüğünü nasıl büsbütün hayata geçirebileceğini, gücünü nasıl dünyaya yayıp dünya kadar beşere dokunabileceğini, tüm bunları yaparken bir takım olarak bırak bir ortada kalmayı, her gün daha da kenetlenip kıymetlenen, hem herkesin kendi hem herkesin bir ortada olduğu bir takım olunabileceğini, bunların hepsi olurken bir de nasıl müspet, dost canlısı, samimi bir insan olunabileceğini gösterdiğin için teşekkürler Özkan Uğur.
Bunların hepsi bir kitapta salık verilse, “hı hı çok hoş ancak hayat o denli bir yer değil, teoride çok tatlı, pratikte imkânsız” diye burun kıvırırız tahminen. Teoriyle değil, kanlı canlı, dolu dolu bir yaşanmışlıkla bize örnek olduğun için teşekkür ederiz.
Hoşça kal çocukluğumdan kopup giden bir kesim. O havalı küçük kız seni hiç unutmayacak.
In ın ın , ın ın ın , ın ın ı nıııın…
Kız anlıyor ki dünyalar ayrı
Ali’ye kibarca bir bye bye
Ali diyor hay hay
Gözü parlıyor apansız kızın
Şeytan tüyü var bu hınzırın
Ali anlıyor ki gerçek yolda
Hazırım diyor buluşmaya
Kız diyor ki bu işler narin
Bugün olmaz Ali tahminen yarın
Not: İtalyanca çeviri dayanakları için İtalyan Liseli arkadaşlarım Deniz ve Nil’e teşekkürlerimle.
Substack
Bu makalede öne sürülen fikir ve yaklaşımlar külliyen müelliflerinin özgün fikirleridir ve Onedio’nun editöryal siyasetini yansıtmayabilir. ©Onedio