Devleşen Halk Dayanışması ve Duygudaşlık

Enkazda, koli dolu depolarda, yollarda, tarlalarda, telefon başında, aşevlerinde, çadır önlerinde, kamyon doruklarında “sade vatandaş’ı gördük! Başta Ahbap ve Akut olmak üzere, STK mensupları ve sivil İnisiyatifler karanlık geceleri aydınlatan yıldızlardı. Devlet kurumlarının her yere yetişip yetişemeyeceğine baş yormadan, tıpkı güçlü bir refleks üzere her birimiz yardım edebilmek için kendini paraladı; kamyonunu, vincini, otobüsünü, kas gücünü, el emeğini, mesleksel birikimini, emekli maaşını, canını… varını ağırı ortaya koydu; konutunu, otelini, dükkanını, fabrikasını, hastanesini, okulunu, sofrasını, kalbini… Neyi varsa afetzedelere açtı. Yurt içinden ve dışından tek sözle ‘olağanüstü” bir dayanak aktı. Müzik sesiyle birlikte iştahlar da kesildi, gülümsemeler tükendi, profil fotoları değiştirildi, acıdan buhar olan kozmik soluğumuz (chi) anca enkaz başından gelen hoş haberle tekrar titreşir oldu. Yasımız çok büyüktü, çok ağırdı, kapkara idi.

‘İnsan #kepçe olmak ister mi? Ben kepçe olmak istedim!’ demişti ya hani Haluk Levent, yardımların yüz türlü münasebet ile ulaşamadığı enkazın başında… Haklıydı, ortak hissimiz buydu zira. Yalnızca kepçe değil, kürek olalım, kaban olalım, su olalım, aş olalım, dam olalım istedik… ‘Ne gerekiyorsa olalım da kâfi ki bu yarayı bir an evvel tek yürek halinde saralım’ diye diledik daima birlikte. Tüm ülke duygudaş olmuştuk, hepimiz birbirimizi tanıyor üzereydik. 

Bir hususta hisleri öbür bir şahısla birebir olan kimseye “duygudaş”; diğerlerinin sevinç ve acılarına katılma eğilimi ve isteğine, insanları birbirine çeken his birlikteliğine de “duygudaşlık” deniyor.

6 Şubat’ta tüm Türkiye ile duygudaş idim. Birinci birkaç hafta ülkece konuşulan tek bahis afetti ve ortak karar oradan ASLA ELİMİZİ ÇEKMEMİZ gerektiği idi. Nokta. Milyonlarcamız bölgeye giderek STK’lara ya da devlet kurumlarına takviye veriyor, kısa müddetli istekli hizmetler üstleniyor yahut derneklere, vakıflara bağış yapmaya devam ediyor, öğrenci burslarına katkıda bulunuyor, afetzedelere ayni-nakdi yardımlarını esirgemiyorlardı, var olsunlar 🙏 Vatandaşlar, Belediyeler, holdingler, market zincirleri, kurumlar, STK’lar akın akın yardımlarını yağdırıyordu bölgeye lakin yıkım çok büyüktü ve hâlâ ulaşılamamış köyler vardı. Fırtınaların, sellerin, yangınların, artçıların da gerisi ardı kesilmiyor ve ne yazık ki MUHTAÇLIKLAR ASLA BİTMİYORDU!

(Foto kredi: Anıl Göksel)

Takvim ileri sardıkça TV haberlerinin içeriği ile birlikte WhatsApp kümelerinde konuşulanlar da değişti; toplumsal medyada gamsız fotolar, geyik reels’lar dönmeye başladı; bunalıp tatile kaçanlara, masa üstünde göbek atanlara rastlar oldum… Asla eleştirdiğimden değil, şaşırdığımdan… Yoksa olağan ki hayat devam ediyordu ve olağanlaşmak farzdı… Üstüne bir de kestirim edeceğimiz üzere ülke gündemi süratle değişti, diğer telaşlar sardı herkesi… O denli ki, İstanbul’u bekleyen mümkün afeti bile unuttuk. İnsanız! Çalışmak, yaşamak zorundaydık. Örtük bir halk isyanının sesini duyar üzereydim: “Hepimiz elimizden geleni yapıyoruz… Lakin nereye kadar? Artık vatandaşın dayanağına gereksinim kalmamalı… Herkes kendi işine gücüne dönmeli. Her birimizin farklı farklı öncelikleri var…” 

Haksız mıydı bu silik ses? Tekrar de aklımda sorular dönüp, duruyordu: Bu önceliklere paralel pozisyona 6 Şubat’ın yaralarını düzgünleştirmek de konamaz mıydı? Afetzedelere türlü formlarda yarar sağlamak hayat akışını bozmayacak biçimde hayatının nizamlı bir kesimi olamaz mıydı? 

Elbette ben de herkes üzere ekmek paramı kazanmak için işime konsantre olmak, ferdi ve ailevi sorumluluklarımı yerine getirmek durumundaydım. Bir bara gidip efkâr dağıtmak, arkadaşlarıma sarılıp, gülmek herkes üzere benim de hakkımdı. Yaptım da (sosyal medyayı takip edebilecek milyonlarca afetzedeye hürmetimden hiçbir özel ânımı paylaşmadan). “Rutinimi de yaşarım, yasımı da” dedim. Lakin afet gerçeğini de kendi gündemimden hiç çıkarmadım. Beynimin bir yarısı daima orası için çalışmaya, kalbimin neredeyse tamamı o bölgenin canları için atmaya devam etti. Yardım operasyonlarına ve/veya projelerine katkıda bulunmak, bölgeye ya da oradan göç edenlere yarar sağlamak, günlük iş mesaime paralel normalim oldu. Algıda seçiciliğim ve kurduğum üç cümleden, açtığım iki telefondan biri bu bahis üzerine idi: Yapmakta olduklarımız, yapabileceklerimiz ve yapmamız gerekenler üzerine… Hal bu türlü olunca, kendime en yakın bildiklerimden bile uzağa düşmekte olduğumu fark ettim… Tıpkı şeyleri konuşamıyorduk.   

Acı gerçek; önceliklerinde bu bahse yer açmayı seçen ve işin bir ucundan tutmaya niyetliler seyrelmişti.  

Peki tabandaki hissim mu? Bir tıp eksiklik hissi… Asla kızgınlık değil, asla tenkit değil, biraz burukluk… 

Sonra bir baktım; lisemiz sayesinde tanımasam da ortak bir geçmişimiz olanlarla ya da toplumsal etrafımdan davetten davete görüşüp sarıldığım bireylerle, hatta ve hatta hiç tanımadığım fakat benim üzere düşünen ve hisseden bireylerle bir gönül yolcuğuna çıkmışım. Duygudaşlıkta pek de eksilmemişim, bilakis çoğalmışım.

Tam bu noktada yazmadan duramayacağım… Biz; Avusturya Lisesi Mezunları Sivil İnisiyatifi olarak, Tolga Çevlik önderliğinde Hatay’da konuşlanan bu ülkenin bilinmeyen kahramanlarından Çekmeköy Gönüllüleri ile güç birliği yaparak birinci günlerden bu yana Hatay’a takviyelerimizi son derece koordineli formda -gerek hibe bularak gerekse şahsen kendimiz alımlar yaparak- kesintisiz sürdürüyoruz. Yakın vakitte tıpkı formda İstanbul-Hatay ortasında faaliyet gösteren modacı dostum Tuba Ergin & arkadaşları ile de birleştik ve gücümüzü katladık. Birinci haftaki serseri mayın halinden sıyrıldıktan sonra yalnızca bir bölgeye ve bir STK ya da sivil inisiyatife konsantre olmak bana hakikat geldi. 

Ben şahsi sorunumu yani hoş dostlarımın toprağı, medeniyetler kenti Hatay’ı seçtim. Birçok özverili arkadaşım, kaç hoş insan Kahramanmaraş, Adıyaman, Gaziantep, Malatya için tıpkı halde “sivil, sivil” uğraş veriyor, biliyorum.

Bugün 60 günü devirdik, hâlâ bölgede değişen pek bir şey yok, muhtaçlıklar hâlâ bitmiyor, hâlâ “halk” bir şeyler yapmak için çırpınıyor. 

Ve işte burada kelamı harika kahramanlara getirmem elzem. 

Sıradan vatandaşın bir ‘Superman’e dönüşmesi yalnızca sinemalarda olur sanırdık… Meğer ortamızda kaçları varmış! Onlar 6 Şubat’tan beri jet süratiyle afet bölgesine uçup, kadın-erkek-yaşlı-çocuk herkesin imdadına yetişmiş saklı kahramanlar. Birden fazla bir STK’yı temsil etmiyor ya da rastgele bir devlet kurumunda misyonlu değil; bir yerde maaşlı çalışan, ticaretle uğraşan, sanat yapan, akademisyen, sıradan beşerler bunlar. Süratlice kendi gruplarını kurup, yakıt dahil pek çok masrafı kendi ceplerinden yaparak kentleri ile bölge ortasında mekik dokuyup, afet alanına envai çeşit gereç ve oradan da kentlere afetzede taşıdılar. Hayırseverler de davetlerine kulak verip, depolarına eserler yığdılar… 

Bu sıradan beşerler açtıkları davet merkezi sayesinde harikulade bir uyumla -gerektiğinde taşlarda yatarak, lakin yılmadan- ellerine geçen her malzemeyi köy köy gezip, gereksinimi olan şahıslara teslim ettiler, çadırlarını kurdular, bölgeye derman beşere merhem oldular, su oldular, aş oldular, umut oldular. Bizim İstanbul bacağı olarak uyum halinde olduğumuz Hatay-Samandağ’daki Çekmeköy Gönüllüleri de onlardan bazıları… Halk dayanışmasını ululaştıran bu türlü daha kaç kahraman var. 

Bugün 60 günü devirdik, bu beşerler hâlâ tıpkı azim ve sevgi bağı ile tıpkı sistemde çalışmaya devam ediyorlar. İçlerinde yardım ederken kaza geçirenler, işinden kovulanlar, ticarethanesi kapananlar vs. var, tekrar de gönülleri Hatay’dan ayrılmaya elvermiyor. En fazla ortada yeni istekli çıkarsa kısa müddetli rotasyonlar yapıyorlar. 

İki dakika düşünür müsünüz? Böyleleri olmasaydı ne olurdu? 

Peki ya halk dayanışmaya devam etmese ne olur?

Öyle hoş yürekler tanıyorum ki… Bakın size, yaşam akışlarını, münasebetlerini, sorumluluklarını zedelemeden, elbette çeşitli hallerde ödün vererek ancak tekrar de hayatları ile ahenk içinde bölgeye yarar yaratma kararlılığını sürdürenlerin neler yaptıklarından bahsedeyim kısaca. (İsim vermeyeceğim, çünkü buraya sığmazlar)

Şunu da hatırlatayım, ne yapacaksanız yapın ya bir STK ya da sivil inisiyatif içinde bulunmak değerli. Tek başına hareket etmek sağlıklı bir sonuç getirmez. 

Öncelikle WhatsApp kümelerinde ve toplumsal medyada seçici olup, yanlışsız bilgi akışını takip etmek değerli. Bazıları var, irtibatları ve etkileşimi güçlü. Onlar bölge için neler yapılabileceği konusunda projeler geliştiriyor; sponsor buluyor, devlet müsaadeleri vs. için bir STK yahut Kulüp ile güç birliği yapıyor elbette…

Kimi lojistik sağlıyor; depo, kamyon, tır, binek oto vs. buluyor, gönderimler için organize ediyor. Kimi kendi aracı ile kent içi yahut şehirlerarası taşımaya dayanak oluyor.  

Bazıları kontaklarını arayıp, kurumlardan materyal hibesi buluyor.  

Kimileri fon oluşturuyor gereksinim materyalleri için toptancıları bulup, pazarlık edip, alım yapıyor.

Kimileri meskenini depo üzere kullanıp, etrafından ikinci el kitap, giysi, bisiklet ne varsa topluyor, bölgeye ulaştırıyor.  

Birçokları -belki bir zevkinden feragat edip- o fonlara daimî katkısını sürdürüyor.

Bazımız istekli olarak bölgeye gidip yetileri doğrultusunda çocuklara, yetişkinlere eğitim veriyor, atölye düzenliyor yahut köylere materyal dağıtımına takviye oluyor. 

Kimimiz kendi işi için gerekli üretimi bölgedeki bayanlara yaptırarak, istihdam yaratıyor. 

Şehre gelen afetzedelere konut, konut eşyası ve/veya iş bulan, konsantrasyonunu bu alanda tutanlarımız var. 

Kimi tarlada mahsulü kalan, eserini satmak isteyen, takım biçmek için tohuma gereksinimi olan afetzedeye el uzatıyor.

Kimi ya kendi kentinde ya da bölgedeki depolarda yardım gereçlerini ayrıştırıp, koliliyor. 

İletişime, bilgi paylaşımına, haber takviyesine, bölgedekilerin seslerini duyurmaya aracı olanlarımız da var.    

Kimimiz hastalar-sağlık, kimimiz hak-hukuk, kimimiz depremzede öğrenciler, kimimiz de paticanları kurtarma, uygunlaştırma ve sahiplendirme odaklı çalışıyor.

Birisi yardım toplamak için yüzerken oburu koşuyor, bir oburu müzik söylüyor, tiyatro yapıyor… 

Yani hiçbiri -tıpkı 60 gün evvelki gibi- bölgeden ne ELLERİNİ ne de KALPLERİNİ ÇEKMİYOR.

Şu anda nüfusunun 700.000’lere düştüğü varsayım edilen Hatay’dan çekilmiş olan STK’lar olduğu üzere istikrarlı formda bölgede takviye vermeye devam eden vakıf, dernek ve odalar da var. 

Şehirde en besbelli hareket enkazların toplanması, hasarlı binaların yıkılması… Tek tük cafe, restoran ve birtakım marketler açıldı. Çadır kentler, sahra hastaneleri ve aşevleri mevcut. Yeniden sivil inisiyatiflerin kendi imkanları ile 3-4 konteyner ile kurdukları lokanta, çay konutu, çocuklar için oyun alanı üzere hoşluklara de rastlanıyor. 

Devlet tarafından kurulmakta olanlar dışında çeşitli alanlarda büyük holdinglerin, sanayi odalarının, Rotary, Lions üzere kulüplerin konteyner kentlerinde ömür başladı. Sayısı hâlâ az da olsa oradakilerin yüzü gülüyor en azından. Bakanlıkların, belediyelerin, sendikaların, büyük firmaların, STK’ların planladığı projelerin bir kısmı hayata geçti, bir kısmı yolda. Ömür alanları, çarşılar, okullar, psikososyal takviye merkezleri, vs.… İnşallah, heyecanla beklediğimiz haberler. Orada istihdamın ve iktisadın hareketlenmesi de çok kıymetli. Göç etmek zorunda kalan 1 milyona yakın Hataylı da toprağına geri dönmek için gün sayıyor.

Hatay’ın ne tarlalarına ne hayvanlarına ne de insanına SU yok!

Dev problemlerden biri SU, başkası hijyen. Tüm sıkıntıları sıralamayacağım elbette lakin pek konuşulmayan bir öbür sorun da PATİCANLAR. Hayvanların hayat hakkı için devlet ya da STK’lar tarafından organize yapılan bir aksiyon yok. Türkiye’nin çeşitli yerlerinden gelmiş hayvan sever gönüllüler, her an yıkılabilecek binalardan canlarını tehlikeye atarak, enkaz kaldırma gerçekleşmeden 4 ayaklı dostları kurtarmaya ve sahiplendirmeye çalışıyorlar. İstekli veterinerlerse çok güç koşullarda malzemesizlikle boğuşup, depremzede hayvanları düzgünleştirmeye, kısırlaştırmaya çalışıyorlar. Halleri perişan.  

Bir de o hiçliğin ortasında kendileri depremzede olduğu halde şahsen istekli hizmet veren melek kalpli beşerler var.  Kimi sivil inisiyatif gönüllüleri ile köy, bucak yardım taşıyor, kimi Ahmet Hoca üzere topladığı yardımlar sayesinde onunla hareket eden başka depremzede öğretmenlerle birlikte her yaştan öğrencilere çadırlarda eğitimler veriyorlar.   

Ve gereksinimler bitmiyor!

İstanbul tarafında ise yardımların ivmesinde düşüş var maalesef 🙁

Daha evvel yardım kolilerinin toplanması için kapılarını açan depolar artık bu işe istekli olmuyorlar. 

Gönderimler için tır ya da kamyon hibe eden firmalar, fiyat tahsil etmeye başladılar. Hibe yapan kurumlar gün geçtikçe azalıyor. Yardımlar için kendi dar bütçesinden para bağışı yapanların sayısı haliyle düşüyor. Kızabilir miyiz; geçim kederi var ve ömür güç… Sevindirici bir haber bölgedeki gönüllülerin kamulaştırılması konusunun gündeme gelmiş olması. Yardım uğruna işinden kovulan, ticari işletmesi ziyana uğrayan birçok hoş yürek için artık buna dua ediyoruz, bakalım.

Devlet kurumlarının, belediyelerin katkıları için de minnettarız elbette lakin bence #HalkDayanışması hâlâ muhteşem! 

Yine de 60 günde zayıflayan hafızamızı koruyalım diye diliyorum, tek temennim bu.

Unutmayalım, unutturmayalım.  

Not: Bölgede etkin faaliyetler içinde olan, takviye verebileceğiniz birtakım kanalları hatırlatmak isterim: 

Afet Haritası İstekli Formu

https://ahbap.org/nasil-ahbap-olunur

Gönüllü Ol | Hayata Renk Ver

Bize Katılın

BİREYSEL GÖNÜLLÜLÜK – TOÇEV

Afet Bölgesi için “BİRLİKTE SANAT, BİRLİKTE YAŞAM” Projemiz Dayanağınızı Bekliyor.

.

.

Instagram

Web

Linkedln

‘Bu makalede öne sürülen fikir ve yaklaşımlar büsbütün müelliflerinin özgün niyetleridir ve Onedio’nun editöryal siyasetini yansıtmayabilir. ©Onedio’