Diyarbakır’da bir duruşma sırasında mahkeme lideri ile avukatlar ortasında çıkan tartışmayla ilgili bâtın şahit sözüne başvurulması yargıya taşındı. Diyarbakır Barosu, mahkeme heyeti hakkında hata duyurusunda bulundu.
Türkiye’de son yıllarda daima eleştirilen bilinmeyen şahit uygulaması, Diyarbakır Adliyesi’nde yaşanan bir olayla tekrar gündeme geldi. 13 Eylül günü Diyarbakır 9’uncu Ağır Ceza Mahkemesi’nde görülen Nusaybin eski Belediye Lideri Ayşe Gökkan’ın duruşması sırasında mahkeme lideri ve avukatlar ortasında tartışma, akabinde da avukatların zorla salondan çıkarılması sonrası kapalı şahit dinlenmesi olayı yargıya taşındı. Diyarbakır Barosu, tartışmadan bir gün sonra diğer davanın duruşmasında olayla ilgili olarak kapalı bir şahidin tabirine başvurulması nedeniyle cürüm duyurusunda bulundu.
Bilinmeyen şahitten kendilerine ait tabir alan yargıçların hata işlediklerini sav eden Baro Lideri Nahit Eren, hiç kimse ve kurumun savunma misyonunu yapan avukata yargı tehdidinde bulunamayacağını tabir etti.
HSK’ya şikayet sonrası bâtın şahit
Yargıya taşınan teze nazaran, Ayşe Gökkan’ın yargılandığı davada mahkeme lideri, savunma sırasında bir yanlış anlaşılmayı düzeltmek için kelam hakkı isteyen Avukat Lütfiye Berfin Gökkan’a evvel kelam hakkı verdi, daha sonra ise bağırıp kürsüye vurarak “Bana ne yapacağımı söyleyemezsiniz” diye reaksiyon gösterdi, ortaya giren başka avukatlara da bağırdığı ileri sürülen mahkeme lideri, bir müddet sonra duruşmaya orta verdi. Salonun dışına çıkarılan avukatlardan Özüm Vurgun da Baro Lideri Nahit Eren’i arayıp duruşmayı izlemek için adliyeye davet etti.
Avukatların daveti üzerine duruşma salonuna giden Baro Lideri Eren, mahkeme liderinin sert bir üslupla duruşma yaptığına şahit olduğunu ve buna itiraz ettiğini söz etti. Eren, “Çok kaba bir şekildi. Esasen ben de bunun için kelam aldım. Bu üslubu kabul etmeyeceğimizi beyan ettim. Bunu söylediğim anda, kabaca bir stille, ‘Atın bunu dışarı’ üzere bir buyruk verdi. Polisler bana yönelince, Baro Lideri olduğumu ve bu halde bir mühadaleye hakları olmadığını söyledim. Lider tıpkı talimatı sürdürünce boğuşma oldu ve bizi dışarı çıkardılar. Avukatlık mesleğine bir yargıcın bakış açısına yönelik yaptığımız itirazdı. Fakat yargıcın hali bir yargıç nezaketinin dışında bir tavırdı” argümanında bulundu.
Diyarbakır Barosu, avukatların duruşmadan zorla çıkarılması üzerine, birebir gün Cumhuriyet Başsavcılığı ile Yargıçlar ve Savcılar Konseyi’ne şikâyette bulundu. Fakat şikâyetten bir gün sonra Diyarbakır 11’inci Ağır Ceza Mahkemesi’nin 15 Eylül günü görülmesi gereken diğer bir dava için 14 Eylül günü celse açarak “Sabır” kod isimli bâtın şahidin sözünü aldığı tespit edildi. Sanık ve avukatlarının olmadığı celsede dinlenen bâtın şahit, birinci olarak tanıklık yaptığı evraka ait söz verdi. Kapalı şahidin, sözünün sonunda ise belgeyle bir ilgisi olmamasına karşın “Dün Diyarbakır 9’uncu Ağır Ceza Mahkemesi’nde yaşanan kaos ortamı, örgütün talimatıyla, şuurlu olarak, yargıya inancı zedelemek maksadıyla yerine getirilmiştir. Devletimiz ve yargımıza olan inancımız tamdır” formunda beyanda bulunduğu ortaya çıktı.
Zımnî şahidin 2018’de örgütle irtibatı kesilmiş
Zımnî şahidin tabirine ulaşan Diyarbakır Barosu, hukuka alışılmamış biçimde kanıt üretildiğini belirterek hem ifadeyi alan mahkeme heyeti hem de bâtın şahit hakkında cürüm duyurusunda bulundu. Durum ayrıyeten, HSK’ya da bildirildi. Yargıçların kabahat işlediklerini savunan Baro Lideri Nahit Eren, dinlenen kapalı şahidin 2018’de tanıklığının kabul edildiğini belirterek “Bu ne manaya geliyor? Şahit müdafaa kanunu kapsamına alınmış, örgüte dair bildiklerini söylemiş ve örgütle bağı kopmuş. 2018’de şayet örgütten ayrılmışsanız ve örgütle bağınız yoksa nasıl oluyor da bir gün evvel yaşanan olayın örgüt talimatıyla gerçekleştiğini argüman edebiliyorsunuz? Bir halde o suçluluk psikolojisiyle fakat çok berbat bir halde, asla kabul etmeyeceğimiz bir halde bir bilinmeyen şahit üzerinden bir yargıcı muhafaza refleksini gördük burada” diye konuştu.
Zımnî tanıklık nedir?
Türkiye’de bir örgütten kaçarak güvenlik güçlerine sığınan ve örgütün çökertilmesinde yararlı bilgiler veren şahıslar Şahit Muhafaza Kanunu’na nazaran “Gizli Tanık” statüsüne alınıyor. Şahit müdafaa programına alınan, kimlikleri gizlenen ve kod isim verilen bâtın şahitler, yüksek risk altındalarsa çeşitli ameliyatlarla manzaraları değiştirilebiliyor. İnançta olabilecekleri bir yerde devlet müdafaası altına alınan bâtın şahit, duruşmalarda imaj ve sesi değiştirilerek dinleniyor. Yargılama sırasında zımnî şahidin kimliğı kapalı zarfla mahkeme heyetine teslim ediliyor, gerçek isimleri de yalnızca hâkim ve savcı görebiliyor. Gizle şahit isterse yeni bir kimlik, inançta olabileceği bir kentte iş de veriliyor.Gizli şahit uygulaması, 2008’de 5726 sayılı Şahit Müdafaa Kanunu’na yapılan eklemelerle yürürlüğe girmişti. Fiili olarak birinci sefer 2007’de başlayan Ergenekon davalarında kullanılmaya başlandı. Daha şimdi yasa çıkmamışken Ergenekon Savcısı Zekeriya Öz’ün Danıştay saldırısı sanığı Osman Y.’ı bilinmeyen şahit olarak dinlediği ortaya çıkmıştı. 2008’den evvel rastgele bir hata örgütünden ötürü yargılananlar itirafçı olursa ceza indirimi alabiliyordu.
Ama itirafçı ve zımnî şahit kavramı birbirinden farklı. İtirafçının kimliği gizlenmezken, zımnî şahidin kimlik bilgileri gizli tutuluyor. Bilinmeyen şahit olması durumunda yaşadığı yer, kendisinin ve ailesinin nüfus kayıt bilgileri ve dış görünümü değiştiriliyor.
“Hukuki geçerliliği yok”
Baro Lideri Nahit Eren, kendileri aleyhine tabir veren bilinmeyen şahidin beyanlarıyla kurulan kararların tüzel bir geçerliliği olmayacağı kanısında. Gülen yapılanmasıyla temaslı yargıçların açtığı kumpas davalarında bilinmeyen şahit uygulamasını eleştirdiklerini vurgulayan Eren, birebir uygulamanın devam ettiğini lisana getiriyor.
Felat Bozarslan/ Diyarbakır
© Deutsche Welle Türkçe
