Koronavirüs aşılarının üretim kapasitesini artırmak için fikri mülkiyet hakkının kaldırılmasına yönelik çağrılar artarken BioNTech’in kurucu ortağı Dr. Türeci’den bir açıklama geldi.
Kovid-19 salgınını daha hızlı bitirebilmek adına aşılar üzerindeki fikri mülkiyet haklarını koruyan patentlerin kaldırılması; ABD’nin destek açıklamasıyla yine gündemin ilk sıralarına yerleşti.
Pfizer ile koronavirüs aşısı üreten Alman biyoteknoloji firması BioNTech’in kurucularından Dr. Özlem Türeci ise ortağı Prof. Dr. Uğur Şahin gibi bu konuya pek sıcak bakmıyor.
Gazete Duvar’ın haberine göre Türeci, bunun kötü bir fikir olduğunu, hayata geçirilse dahi gelecek 12 ay içinde hazır edilebilecek aşı dozu miktarının artmasını sağlamayacağını söyledi:
“Patentler aşıların, söz gelimi bizim aşımızın üretimi konusunda sınırlandırıcı faktörler değil. Aşı üretiminde bir dizi önemli etken var. Örneğin bizim üretim sürecimiz 50 binden fazla adım içeriyor, ki aşımızın güvenliğini ve koruma oranını garanti altına almak için bunların hepsinin doğru uygulanması gerekiyor. Deneyimli personel, özel tesisler, ham maddeye erişim gerekiyor. Dolayısıyla patentlerin askıya alınması bu konuyu çözmeyecek. Aşı üreticileri açısından, bunu uyumlu bir şekilde ve uluslararası çapta yapabilmek için yasal, idari ve organizasyonel çözümlerin daha önemli olduğuna inanıyoruz.”
Türeci, “Yani bunun kötü bir fikir olduğunu mu düşünüyorsunuz?” sorusuna ise “Evet” diyerek şöyle devam etti:
“Önümüzeki 12 ay içinde elimizde olabilecek aşı dozunun sayısını artırmayacak. Muhtemelen, üretimde kaosun artmasına yol açacak.”
Easing patent protection for vaccines is a bad idea, says Dr. Ozlem Tureci, the co-founder and chief medical officer at BioNTech, which produces Pfizer’s Covid-19 vaccine.
It “will not increase the number of doses we will have available within the next 12 months.” pic.twitter.com/5FAwNHEnwe
— CNN This Morning (@CNNThisMorning) May 6, 2021
Bazı ülkeler destekliyor, bazıları karşı çıkıyor
ABD Başkanı Joe Biden, aşılarla ilgili fikri mülkiyet hakları konusunda ülkesinin tutumunda değişikliğe giderek, bu hakların kaldırılması fikrine desteğini ifade etti. AB Komisyonu Başkanı Ursula von der Leyen de ABD’nin destek verdiği bir fikri tartışmaya hazır olduklarını dile getirdi.
Rusya lideri Vladimir Putin, Kovid-19 aşılarının fikri mülkiyetinin kaldırılmasını desteklemeye hazır olduklarını belirtti.
Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ) Genel Direktörü Tedros Adhanom Ghebreyesus da “Bu, Kovid-19 ile mücadelede muazzam bir an” ifadesiyle desteğini dile getirdi.
Aşı patentlerinin kaldırılması planına Macron destek verdi, Merkel karşı çıktı. İngiltere de desteklemiyor.
Alman hükümetinden yapılan açıklamada "entelektüel varlığın korunması inovasyonun kaynağıdır ve gelecekte de öyle olmalıdır" denildi.— Süheylâ Demir (@SuheylaDe) May 6, 2021
Dünya Ticaret Örgütü, en az 100 ülkenin desteklediği Kovid-19 aşıları ve ilaçları üzerindeki fikri mülkiyet haklarının kaldırılması için teklif hazırlanmasını istiyor.
Böyle bir durumda birçok ülkenin aşıları üretme imkanına sahip olacağı belirtiliyor.
Ancak birçok aşı üreticisi firma, aşı geliştirme çalıştırmalarına büyük yatırım yaptıklarını belirterek ve aşıların üretiminde kalitenin düşebileceğini gerekçe göstererek böyle bir teklife karşı çıkıyor.