Dünya Konutumuz Milletlerarası Dayanışma Derneği, son günlerde Afgan göçmenler üzerinden yürütülen tartışmalara ait olarak yayımladıkları bildiride, “Hiçbir ülke, diğer bir ülkenin kendi insanına yaptığı haksızlığın katlanarak devam ettiği bir öbür ülke olmamalı” değerlendirmesini yaptı.
Açıklamada, “Bildirinin temel maksadı insan haklarının, devletlerin hudut güvenliğinden daha kıymetli olduğu ve başta ömür hakkı olmak üzere, ülkelerinden göç etmek durumunda kalan bu insanların temel hak ve özgürlüklerini garanti etmekte gerek devlet seviyesinde gerek toplum seviyesinde ülkelerin ve memleketler arası toplumun sorumluluğunu vurgulamaktır.” denildi.
Açıklamada şu görüşlere yer verildi:
“Geçtiğimiz Temmuz itibariyle, İran sonundan Afgan geçişlerini bahis alan ve bu dalganın 2011’de Suriye iç savaşı sırasındaki üzere kitlesel bir göç akınının habercisi olduğuyla ilgili tartışmalara tanıklık edilmektedir. Maalesef ki bu tartışmaların birçoklarında Afganların, ülke için “Suriye deneyimi” akabinde iktisat, siyaset, güvenlik üzere toplumsal alanlarda yeni bir yük olacağına dair bir eğilim mevcuttur. Bu eğilim, ekonomik olarak durumu giderek berbatlaşan ve siyasal olarak bir belirsizlik içinde kalan ülke insanını göçmenlere karşı ayrımcılığa teşvik etmekte ve toplumun güvenlik algısını derinleştirmektedir. Üstelik de bu beşerlerle kısa vadeli bile olsa birlikte yaşanılacağı düşünüldüğünde, bu ayrımcılığın hak ihlallerini arttıracağı öngörülmektedir. Gerçekten, Afgan halkını, Afganistan’dan binlerce kilometre uzaklıkta olan ülkemizin hudutlarına, son derece şiddetli bir serüvene karşılık gelen bir seyahatin sonunda, üstelik de yürüyerek getirten nedenlerin anlaşılmasının bu algının değişmesi için değerli bir adım olduğu düşünülmektedir.
Sondan geçişlerde şu an için her ne kadar kitlesel olarak nitelendirilebilecek bir artış kelam konusu olmasa da Taliban’ın pek çok kasaba ve köyden başlayarak Afganistan’da tesir alanını arttırması bu artış beklentisini haklı çıkaracağa benzemektedir. Yeniden de huduttan halihazırda geçenlerin birçoklarının, iş bulmak ve artlarında bıraktığı ailelerine para göndermek maksadıyla gelen yalnız erkekler olduğu bilinmektedir. Bu insanların birçoklarının ülkemizde kayıtlı olmadığı ve çalışma hayatları başta olmak üzere insan hakları bağlamında önemli bir sömürünün konusu olduğu bilinmektedir.
Bir öteki yandan, bu artışın vakitle, Taliban’ın üzerlerindeki baskıyı giderek arttırdığı Afgan bayan ve kız çocuklarını da kapsayacağı düşünülmektedir. Onlarca yıldır ekonomik bir çöküntü içinde de olan Afgan halkının bayan ve kızlarının ise hududu maddi yoksunluktan ötürü yasa dışı olarak geçmek durumunda kalmaları ve insan ticaretine husus olmaları beklenmektedir. Her durumda bu insanların ülkelerinde başlayan mağduriyetin, sondan geçerken ve hududu geçtikten sonra derinleşmesi kaçınılmazdır. Hasebiyle tartışılması gereken en değerli konulardan birini, Afgan halkının sondan geçerken ya da hududu geçtikten sonra yaşamakta olduğu ve yaşayacağı hak ihlallerine karşı başta hudut çizgisi üzerindeki İran ve Türkiye üzere devletler olmak üzere memleketler arası toplumun alacağı önlem oluşturmaktadır.
Gerek sondan geçişlerde gerek geçildikten sonraki süreçlerde bu insanların, insan onuruna uygun bir formda hayatlarını sürmelerini temel alan ve birlikte yaşayacakları toplumun algısını barışçıllaştıran bir perspektifin geliştirilmesi ve perspektife uygun bir pratiğin oluşturulması elzemdir. Bu gerek, insan haklarını bahis alan milletlerarası kontratlarla bağlılığın da bir sonucu olup gerek devlet seviyesinde gerek toplum seviyesinde kelam mevzusudur. Bu bakımdan başta kamu otoritesi olmak üzere sivil toplum örgütleri, memleketler arası tertipler, demokratik kitle örgütleri, siyasal partiler, medya kuruluşları ve akademinin birebir anda sorumlu olduğu çok aktörlü bir iş birliğine muhtaçlığın olduğu düşünülmektedir. Dünya Konutumuz bilhassa Afgan alanında çalışmalar sürdüren bir dernek olarak, bu iş birliğinin gerektirdiği sorumluluklar bağlamında alandaki varlığını sürdürmeye, bilgi ve birikimini paylaşmaya ve hususa ait gerekli müdahaleler bakımından iş birliği yapmaya hazırdır.
Hiçbir ülke, öbür bir ülkenin kendi insanına yaptığı haksızlığın katlanarak devam ettiği bir diğer ülke olmamalıdır. Tıpkı memleketler arası toplumun, başroldeki uluslar dışında başka tüm ulusları görmezden gelmemesi gerektiği gibi…”
