Asgari fiyat tartışması Türkiye’de her daim öne çıkarken, son 10 yılda bir çok maaşın önüne geçen bir artış görüldü. Bun karşılık dünyada taban fiyatlar ne durumda ve Türkiye’de son 1 yılda yaşanan artış neden dikkat çekiyor, gelin birlikte bakalım.
Asgari fiyat, çalışanlar için temel bir gelir seviyesi oluşturmak gayesiyle belirlenir. Yiyecek ve barınma üzere temel muhtaçlıkları karşılamak için kâfi olması gereken bu fiyat her vakit bu alım gücünü de garanti etmez.
Asgari fiyatın dünyada nasıl değiştiğini görmek için Ocak 2023 prestijiyle 67 ülke için bilgilerin haritalandırılması şu formda olurken, Picodi sayıları vergiler hariç ve dolar bazında derlemiş.
Gelişmiş ülkelerde daha yüksek bir hayat maliyeti göze çarparken, daha yüksek bir taban fiyat talep ediliyor. Lakin Türkiye ve Arjantin’in enflasyon kaynaklı son 1 yılda 3 haneli artışlar yaptıkları görülüyor.
Bu ortada bu ülkelerde minimum fiyatla çalışanların oranları gelişmiş ülkelerde çoklukla yüzde 10’nunu geçmiyor. Türkiye’de bunun çok daha yüksek oranda olduğunu bilinirken net bir data bulunmasa da Çalışma Bakanı Vedat Alım en son yüzde 37 olarak açıklamıştı.
ABD’de minimum fiyat eyaletlere nazaran kıymetli ölçüde değişiyor. Fakat federal minimum fiyat, 2009’dan bu yana saat başı 7,25 dolar olarak değişmezken, bunun üzerinde olduğu sürece her eyalet kendi taban fiyatını belirleme hakkına sahip oluyor.
Haftada 40 saat çalışma üzerinden, federal minimum fiyat 7,25 dolardan, vergiler hariç yıllık 15 bin 80 dolara karşılık geliyor. Örneğin bu Kaliforniya’da vergiler hariç 32 bin 240 dolar oluyor.
Güney Amerika’nın en büyük ikinci iktisadı olan Arjantin de çok yüksek enflasyonla yaşarken, 2022 yılı boyunca üç defa taban fiyatta artışa gidiyor.
Türkiye’de, 2021’de TL’nin yüzde 40’tan fazla kıymet kaybetmesiyle kur krizi sonrası, temel muhtaçlık fiyatlarında kıymetli artışlar görüldüğü belirtiliyor. 2022’de yapılan bir ankette vatandaşların yüzde 70’inin besin harcamalarında zorlandığının ortaya çıktığı görülüyor.