Cumhurbaşkanı ve AKP Genel Lideri Recep Tayyip Erdoğan, “Batı demokrasileri aşırılıkçılara ve popülist siyasete teslim oldu. Artık kendi inşa ettikleri siyasetlerin mağduru durumuna düştüler. Demokrasinin içini boşaltılar” görüşünü savundu.
Erdoğan, Kritik mecmuasından Burhanettin Duran’a verdiği röportajda, “Global sistem kapsamlı bir meydan okumayla karşı karşıya. Türkiye olarak başından beri bu dönüşüme hem öncülük etmeye çalışıyoruz hem de var olan problemlere dikkat çekiyoruz ve her memleketler arası ortamda güçlü bir halde tahlil tekliflerimizi tabir ediyoruz. Gerçekçi bir yaklaşıma muhtaçlığımız var. Evvel var olan meseleleri açıkça konuşmalıyız. Dünya bir kriz devrinden geçiyor. Global salgın bu krizi derinleştirdi. Salgın birebir vakitte yaşadığımız periyodun problemlerinin bir an evvel çözülmesi gerektiği iletisini da verdi. Aksi halde kriz daha da derinleşecek ve tahlili imkansız meselelerle karşı karşıya kalacağız. O vakit hiçbir düzenek işleyemeyecek. Global sistem derin bir krizle karşı karşıya. Global yönetişim sistemleri işlemez durumda. Bir yönetişim sorunu ortaya çıkmıştır. Adalet ise ayaklar altına alınmıştır. Mevcut haliyle Birleşmiş Milletler de bu krize karşılık üretme noktasında işlevsizleşmiş ve aktifliğini kaybetmiştir.” dedi.
Erdoğan, “Yaşadığımız bu global derin krize yönelik Türkiye olarak bir yanıt üretmek zorundayız. 20 yıldır ülke olarak insanlığın sesi ve vicdanı olduk. Sessiz çoğunluğun sesini gür bir biçimde bütün memleketler arası platformlarda duyurduk. Gördüğümüz bütün adaletsizliklere din, lisan ve ırk ayırımı yapmadan dikkat çektik. Suriyeli sığınmacılardan Myanmar’da yaşanan insanlık dışı muamelelere, Filistinli Müslümanların yaşadığı dramdan ve zulümden Yeni Zelanda’da yaşananlara, Batı’da zuhur eden İslam zıtlığından, aşırılıktan ve göçmen aykırılığından Afrika’da yaşananlara kadar her soruna daima insani bir perspektiften yaklaştık. Daima adil olmayı, adaletli davranmayı gözettik ve eşitsizlikleri gündeme getirerek global sistemin vicdanı olarak hareket ettik.” diye konuştu.
Erdoğan şunları kaydetti:
“Bugüne kadar yüksek sesle lisana getirdiğimiz konuları tarihe not düşmek ismine bir kitapta bir ortaya getirmeye karar verdik. Yalnızca konuşmak ve durum tespiti yaparak tenkit getirmek değil; tıpkı vakitte tahlil önerisi de sunmak istedik. Bu kitap fikri de bu türlü ortaya çıktı. Artık hem krizin kaynağına işaret ediyoruz hem de krizin sonuçlarını açık bir biçimde ortaya koyuyoruz. Lakin bununla da yetinmiyoruz. Global yönetişim krizinin merkezinde yer alan Birleşmiş Milletler’in elimizdeki hala en değerli imkan olduğunu söylüyoruz. Lakin bu haliyle değil. Yeni bir ıslahat inisiyatifi alarak BM’nin tekrar yapılandırılmasını öneriyoruz. Elbette bizim teklifimiz bir ıslahat teklifi. Bu teklifle daha adil bir dünya mümkün olabilir diyoruz. Dünyanın gerçek meseleleri tartışılsın istiyoruz. Mevcut problemleri görmezden gelerek bir tahlile ulaşmanın mümkün olmadığını söz ederek yeni bir teklifle milletlerarası toplumun karşısına çıkıyoruz.
-Kitabınızda dünya sisteminin bir çöküş yaşadığını söylüyorsunuz. Nasıl bir çöküşle karşı karşıyayız?
Mevcut dünya sisteminin karşı karşıya kaldığı birçok sınama bulunuyor. Tek bir ülkenin kendi başına üstesinden gelebileceği bir meydan okuma değil bu. Her şeyden evvel çok boyutlu. Yalnızca ekonomik bir krizle karşı karşıya değiliz; birebir vakitte siyasi kriz ve güvenlik krizi de kelam konusu. Korona salgını bu krizleri farklı seviyelerde daha fazla gün yüzüne çıkardı. Global kamu sıhhatinin ne kadar hayati olduğunu görmüş olduk. Salgın globalleşmenin can damarı olan hudutlar ortası hareketliliği kısıtladı ve kısa bir vakitte tedarik zincirlerini altüst etti. Yalnızca ekonomik rasyonalitenin ve azamî yararın ön planda olduğu ekonomik anlayışın sonuna geldik. Hür global insan sirkülasyonu durma noktasına geldi. Artık de ağır kaideler altında kısıtlı bir sirkülasyon kelam konusu. Lakin kriz yalnızca bunlarla da hudutlu değil. Mesela iklim değişikliği memleketler arası toplumun değerli bir gündemi olmalı.
Dünyada kuzey-güney eşitsizliği daha da derinleşmiş durumda. Mevcut politik-ekonomik tertip global refahı sağlayamadı ve eşitsizliği daha da derinleştirdi. Mevcut sistem, gelişmişlik ile az gelişmişlik ortasındaki farkı kapatmıyor, her geçen gün daha da artırıyor. Bu sıkıntıları tek tek burada konuşabiliriz. Lakin bir öncelik sıralaması yapmak zorundayız. Daha öncelikli olan global problemlerimizi belirlemeli ve bunların tahliline yönelik global ve çok taraflı bir yaklaşım geliştirmeliyiz. Biz kitapta çok taraflılığın merkeze alındığı bir global topluma muhtaçlık olduğunun altını çiziyoruz.
