1989-1991 periyodunda Bayındırlık ve İskân Bakanı olarak misyon yapan, ODTÜ İnşaat Mühendisliği Kısmı mezunu olan İnşaat Yüksek Mühendisi Cengiz Altınkaya, yaşanan son sel felaketi ile orman yangınlarını kıymetlendirdi. “Şehirdeki kanun dışı yapılara göz yumanlar da tıpkı halde alenen hatalıdır hatta günahkârdır” diyen Altınkaya, “DSİ’nin ikazına uymayan kent yöneticileri için cezai düzenlemeler yetersiz kalmıştır” tenkidinde bulundu.
Yeniçağ müellifi Orhan Uğuroğlu’nun sorularını yanıtlayan Altınkaya, şunları kaydetti:
– Soru: Devlet Su İşleri (DSİ) neden dere yataklarına yerleşim yapılmasına, hatta hidroelektrik santrallarının imaline müdahil olmuyor?
Altınkaya: DSİ taşkın muhafaza vazifesi de olan temel bir mühendislik kuruluşudur. Geçmişi çok başarılıdır. 17 Ağustos 1999 büyük Marmara zelzelesinde bölgede bulunan 58 barajda en ufak bir çatlama bile olmamıştır. 2002’den öncesini yok sayanlar, kendilerini çok bilmiş sananlar ne yazık ki büyük yanlışlar yapmışlardır. En son örnek Melen Barajı’dır. Ülkemizin emeği ve parası ile yapılan barajlara kendi isimlerini verme yarışındakilerden ne beklenir ki?
DSİ’nin birçok belediyeye dere yataklarındaki yapıların yıkılması, üstü kapatılarak konut, çarşı üzere yapıların kaldırılması ve dere üstlerinin açılması istikametinde ihtarları vardır. Belediyelerimizin seçim korkusu ve rant yaratma hevesi dere yataklarını derelere bırakmayı ne yazık ki engellemektedir. İmar planları yapılırken DSİ’den gelen bilgilere prestij edilse bile daha sonra plana alışılmamış olan kaçak yapılara imar rantı hatta siyasi rant için göz yumulmaktadır. Orman yangınları da maalesef farklı bir faciadır. Zira vaktinde kâfi yangın söndürme uçak ve helikopter filosu temin edilmemiştir. Orman yangınları ve sellerde balık baştan kokmaktadır.
– Soru: 600 yıl sonra köprülerin kemerli yapılması gerektiğini söyledi Cumhurbaşkanı Erdoğan. Tek başına kemerli köprü tahlil olur mu?
Altınkaya: Su yolu (kanal) (savak) baraj gövdesi eni uzunluğu ve temeli boyutlandırırken birtakım ampirik formüller kullanılır. Hidrolik dersinde öğrenciler ile hoca ortasında geçen bir diyalog vardır. Öğrenci esprili sorar: – ‘Hocam bize bu formülleri öğrettiniz, tamam da su bu formülleri biliyor mu?’ Doğal akım olan yerlerde hesap fiyat. Lakin türbülansa girince işler karışır. Hele su, içine toprak da alıp çamur ve balçık olarak akıma geçerse, kaldırma ve itme gücü kat be kat artar ve vahim bir hal alır. Sel anında yaşadığımız budur. Dere yatağına kaçak yapıya göz yumanlar alenen hatalıdır hatta günahkârdır. Zira can ve mal kayıplarına yol açarlar. Kentteki kanun dışı yapılara göz yumanlar da birebir biçimde alenen hatalıdır hatta günahkârdır.
DSİ’nin ikazına uymayan kent yöneticileri için cezai düzenlemeler yetersiz kalmıştır. Kentlere karşı işlenen hatalar derhal ağır cezalar içeren yasa ile düzenlenmelidir. Hidroloji ve Hidrolik bir ilimdir. Plan yapan ve uygulayanlar mürşit olmak zorundadır. Aksi davrananlar da af edilmemelidir. ‘Deprem, yangın, sel, heyelan doğal afettir’ deyip geçmeyelim. İdareye düşen ziyanlarını en aza indirmek için düzenlemeler yapmaktır. Doğal afetleri önleyemeyiz ama ziyanlarını en aza indirebiliriz.
– Önümüzdeki yıl hazırlığına bugünden başlanmalı yangın söndürme uçakları ve helikopter filoları için satın alma ve kiralama yapılmalı.
– DSİ önderliğinde dere yataklarındaki yapıların yıkımına, yetersiz köprülerin desteğine ya da tekrar yapılmasına başlanılmalı.
– DSİ’nin dere yatakları raporlarının uygulanması zarurî hale getirilmelidir.
Yazının tamamını okumak için .
