Eski Washington Büyükelçisi Namık Tan, Cumhurbaşkanı ve AKP Genel Lideri Recep Tayyip Erdoğan’ın, 4 yıldır cezaevinde tutuklu bulunan Osman Kavala’nın özgür bırakılmasına ait davette bulunan 10 büyükelçinin “istenmeyen adam” ilan edilmesi istikametindeki talimatını, “Çok ağır bir yaptırım. İstisnaidir. Savaş vakitlerinde çıkar. Ya da vazifesi olmayan alana giren diplomatlar için uygulanır. Son derece duygusal bir tepki” diye kıymetlendirdi.
Gazeteci İsmail Saymaz’ın Halk TV’de yayımlanan köşesinde soruların yanıtlayan Tan’ın karşılıkları şöyle:
‘İstenmeyen adam’ davetini nasıl değerlendiriyorsunuz?
Çok ağır bir yaptırım. İstisnaidir. Savaş vakitlerinde çıkar. Ya da misyonu olmayan alana giren diplomatlar için uygulanır. Son derece duygusal bir reaksiyon.
Büyükelçilerin açıklamasını nasıl yorumluyorsunuz?
Niye yaptılar? Farkındalık yaratmak, dört yıldır mahpusta olduğunu söylemek, hukuksuzluk yaşandığını ortaya koymak için. Bunun yolu bu değil. Büyükelçilerin söyledikleri değil, teşebbüs hali yanlış. Yersiz ve vakitsiz.
Tamam yanlış bir usul, reaksiyon gösterildi. Dışişleri Bakanlığı’na çağrıldılar. Biraz daha fazla reaksiyon gösteriyorsanız, büyükelçilerinizi istişare için çağırırsınız. Bu çok rahatsız olduğunuz manasına gelir. Fakat reaksiyon verirken en üstten başlamazsınız. Kendinize hareket alanı bırakırsınız.
Bu en üstten bir reaksiyon mi?
Tabi canım, cumhurbaşkanı şahsen açıklıyor. Halbuki şöyle olur: Açıklamayı Dışişleri Bakanınıza yaptırırsınız. Ki, reaksiyonlara nazaran hareket alanı kalsın.
İstenmeyen adam ilan edilirler mi?
Edilecekler. Yüzde yüz.
En makus senaryo ne?
Onlar da büyükelçilerimize ‘mukabele-i bilmisil’ dediğimiz kaide altında yanıt verirler. Diplomasi tarihi bunu bu türlü yazmıştır.
Şunu unutmamak lazım: İçişlerine karışmama prensibi esaslı değişikliklere uğradı. İnsan hakları, içişleri sıkıntısı olmaktan çıktı. Ayrıyeten memleketler arası örgütler çerçevesinde birtakım yükümlülükleri kabul etmişsiniz. İnsan hakları düzenlemelerini iç hukukun kesimi yapmışsınız.
İçişlerine karışmama konusunda güya ders veriyoruz. Biz bir sürü yerde müdahalede bulunduk. Avrupa’da neler neler söyledik. 10 büyükelçinin müdahalesi ne ölçüde isabetli, bu tartışılır. Fakat içişlerine müdahale diye hudut dışı etmenin isabeti de çok önemli tartışılır. Ok yaydan çıktı. Muhtemelen büyükelçiler sınırdışı edilecek. İnşallah AB kararı çıkmaz. Toplu bir karar da alabilirler. Bu kadar yatırıma muhtaçlık duyduğumuz devirde ölçüsüz bir reaksiyon diye düşünüyorum.
Karar alınırken sonuçlar öngörülmüyor mu?
Latife yaptığınızı zannediyorum. Dışişleri Bakanlığı işlevlerini yitirmiş. Bakanın siyaset oluşturulmasında rolü yok. Bakanlık bir nevi haberleşme ajansı haline gelmiş. Öteki yerde alınıyor kararlar. Bir adım atılmadan evvel nasıl geri dönüleceğini hesap edersiniz. Burada o denli birşey var mı?
