Selenay YAĞCI
Pandemiyle mücadele için yarın bayram sonrasına kadar uygulanacak tam kapanma sırasında alkollü içecek satış yasağı tartışmaları da beraberinde getirdi. Alkollü içki satan esnaf karara tepki göstererek, yasağın sözlü olduğunu savunuyor. Hukukçular ise uygulamanın herhangi bir yasal dayanağı olmadığını belirtiyor. Karar Twitter’da gündem oldu. Sosyal medya kullanıcıları, kararı yaşam tarzına müdahale ve anayasal hak ihlali olarak yorumladı.
İçişleri Bakanı Süleyman Soylu, tekel bayilerinin açık olup olmayacağı konusunda gelen soruyu yanıtlayarak, “İstisnada yer almıyor ve kapalı. Bu açıdan hem bir muafiyet yok hem de soru işareti de söz konusu değil.” açıklamasında bulunmuştu.
“Olmayan yarayı kaşıyoruz”
Türkiye Esnaf ve Sanatkârları Konfederasyonu (TESK) Başkanı Bendevi Palandöken DÜNYA’ya yaptığı açıklamada; tekel bayii ruhsatı olanların kapalı olacağını ancak büfelere, bakkallara alkollü içki satış yasağı olmadığını savundu. Palandöken, şunları söyledi: “Genelgeyi satır satır okudum, alkol yasağı yok. Alkol satan büfeler satamaz demiyor. Alkol yasağı ile ilgili bir yazılı belge yok. Olmayan bir yarayı kaşıyoruz. Burada kesilmiş bir ceza da yok. Cumhurbaşkanı, İçişleri Bakanlığı’nın belki de haberi yok. Bize gelmiş bir belgede yok. Bu alkol meselesinde devlet de esnaf da kaybediyor, millet evde kimyager oldu. Ailece bunu yapmayı öğrendi.”
“Dükkan sahipleri idari para cezası kesilmekle tehdit ediliyor”
DÜNYA’ya konuşan Türkiye Tekel Bayileri Platformu Başkanı Özgür Aybaş, tam kapanma sürecinde alkollü içkilerin satışının yasaklanmasının sözlü olduğunu savundu. “Satışı yasal bir ürün kanuna aykırı şekilde yasaklanamaz” diyen Aybaş, tekel bayii ruhsatı olmadan alkol satma ruhsatı alan birçok bakkal ve kuruyemişçinin açık kalabildiğini ama içki satamayacağını belirterek, şunları söyledi: “Ancak yazılı bir kâğıt gelmedi. Bu sözlü olarak ifade ediliyor. Dükkan sahipleri idari para cezası kesilmekle tehdit ediliyor. Bu tip dükkanların gelirinin yüzde 90’ı zaten alkollü içki oluşturuluyor. Bu bize aç kalın demektir. Yönetimden arkadaşlar Emniyet’i aradılar. Emniyet, İçişleri Bakanlığı’nın şifahen kendilerine böyle bir bildirimde bulunduğunu aktardı. İçişleri Bakanlığı’nın genelgesinde böyle bir karar yok. Bu kararı verenler mülki amirlikler. 18 günlük kapatma çok uzun bir süre. Zaten mevcut yasaklar sebebiyle, saate vurduğunuzda bir ay içinde 10 gün çalışmıyoruz. Akşam 17.00’da kapatıp, sabah 10.00’da açıyoruz. Ödemeleri yapmakta zaten zorlanıyoruz. Bu kararla tekel bayii esnafı kepenk kapatacak.” İçişleri Bakanlığı’nın genelgesinde böyle bir ibare yokken mülki amirliklerin kendilerine görev bilip yasak getirdiğini söyleyen Aybaş, tekel bayilerine de muafiyet getirilmesi gerektiğini ve bunun engellemenin, anayasal bir hakkı engellemek olduğunu vurguladı.
Tekel bayi ruhsatı olan Mustafa Şen ise “Yarı kapanmada biz hafta sonları kapalıydık. Şimdi 20 gün boyunca kapalı kalacağız. Dükkanın kirasını nasıl ödeyeceğiz diye düşünüyoruz. Bu konuda muafiyet istiyoruz. Bakkala gitmekle aynı durum bu” dedi. Tekel bayii ruhsatı olmadan alkollü içki satma ruhsatına sahip Halil Akçan da “Bize yönetmelik geldi. Sabah 10:00 ile akşam 17:00 arasında çalışabilirsiniz diyor. Alkol satışı ile ilgili bir yazı gelmedi. Ama sözlü olarak alkol satılamayacağı söyleniyor. Bu yasal bir uygulama değil. Biz bu dükkanlar da çoğunlukla alkollü içki satıyoruz. Kimse ekmek süt almıyor. Zorunlu ihtiyaç değil deniyor ama marketlerde birçok zorunlu olmayan ihtiyaç da satılıyor. Biz de muafiyet istiyoruz. Sattığımız için ceza ödemek de istemiyoruz” diye konuştu.
“Yasal dayanağı bulunmuyor”
Avukat Güneş Kök hem bayilerin, hem tedarikçilerin hem de tüketicilerin bu konuda yasal yollara başvurma hakkı olduğunu belirterek, “Anayasa’ya göre devlet gençleri alkol alışkanlığından korumakla yükümlü. Ancak, korumak başka, yasaklamak başka şeyler. Ancak içki satışını bu şekilde yasaklamanın hiçbir yasal dayanağı yok. Diğer kısıtlama önlemlerinin Umumi Hıfzısıhha Kanunu’nca yasal bir dayanağı var. Ancak içki yasağı konusunda bu söz konusu değil. Burada kamu yararı yok. Temel hak ve özgürlüğe ölçüsüz müdahale” dedi.