HaberTürk muharriri Nagehan Alçı
Afganistan’a giden Alçı, ismini kapalı tutulması kuralıyla sorularını yanıtlayan üst seviye devlet vazifelisi için, “Ben R.’yi dinledikten sonra iki gün kendime gelemedim. Hala hatırladıkça gözyaşlarımı tutamıyorum” dedi. Alçı’nın soruları ve R.’nin açıklamaları şöyle:
Öykünüzü dinlemek istiyoruz. Kaç yaşındasınız?
29.
Evvelki rejimde yönetici konumunda mı çalışıyordunuz?
Evet, devlette değerli bir durumdaydım. Altımda 80 kişi çalışıyordu. Ancak artık evdeyim, çalışmıyorum.
İşe gelmemenizi mi söylediler? Hayatınız nasıl değişti?
15 Ağustos’ta ofiste çalışıyordum. Telefonum çaldı. Arayan bayan bir meslektaşımdı. Bana “Derhal ofisi terk et ve inançlı bir yere git, kimliğini gösteren her şeyi de yak” dedi. Şok oldum. Kimseye bir şey söyleyemedim. Tahminen de yanlış haberdir diye dua ediyordum. Ancak doğruymuş…
Afganistan’ın evvelki devrinden şad muydunuz? Burada keyifli muydunuz?
Evet, memnundum. Size kıssanın devamını da anlatayım. O gün ofisten çıktım ve konuta geldim. Ayın 20’sinde artık ofise gelmememi söyleyen bir telefon aldım. Herkes işe dönsün, bayanlar hariç diyordu telefondaki ses.
Sizi Taliban’dan arayan oldu mu?
Hayır.
Maaşınıza ne oldu?
Hiçbir şey almadım.
Korkuyor musunuz?
Çok. Taliban Kabil’e girdikten kısa bir müddet sonra konutumuzu terk ettik. Lokasyon değiştirdik zira komşuların bizim eski devlet çalışanı olduğumuzu söyleyebileceğini düşünüyorduk. Ben bayan hakları ve cinsiyet eşitliğini savunan, toplumsal medyada çok etkin biriydim. Taliban ile ilgili birçok olumsuz paylaşımım var. Beni biliyor olabilirler. Biz üst seviye devlet çalışanıydık.
Toplumsal medya hesaplarınız hala açık mı?
Hayır, kendimi inançta hissetmediğim için kapattım. Yalnızca kendimi değil, birebir vakitte ailemi de düşünüyorum.
Aile demişken… Çocuklarınız var mı?
Evet, küçük bir kız çocuğum var.
Taliban geldiğinden beri ne yapıyorsunuz?
Bizi kimsenin tanımadığı bir yere taşındık. Şimdiye kadar kimseyle konuşmadık. Ben bir aydır bir kere anneme gidişim hariç meskenden birinci kere bugün çıktım. Bir şey lazım olunca kocam yüzünü gizleyerek dışarı gidiyor, gereksinimlerimizi alıp dönüyor. Saklanıyoruz.
Eşiniz de artık işe gitmiyor mu?
Hayır. O da üst seviye devlet vazifelisi. Devletin bize verdiği otomobiller vardı. Birini bedavaya sattık, oburunu garaja sakladık. Ben hayatımda hiç bu kadar çok meskende kalmamıştım ve ne kadar daha dışarı çıkamayacağımı bilmiyorum. Bir ay içinde bir tek sefer anneme gittim. Bir de artık buraya geldim.
Taliban geldikten sonra ülkeyi terk etmeye çalıştınız mı?
Evet, denedik.
Ben anlayamıyorum, bir yanda bayanlar müdahale edilse de sokağa çıkıp protesto yapıyorlar lakin siz konuttan çıkmaya dahi korkuyorsunuz. Neden?
Sanırım onlar sıradan beşerler. Ben onlar üzere olsam korkmazdım. Fakat biz Taliban’ın hedefiyiz. Taliban’dan evvel çok ağır bir hayatım vardı, işe, üniversiteye ve spor salonuna gidiyordum. Hayatım eşiminkinden farksızdı. Artık ise konutumda bir mahkumum.
Kabil’de sizin üzere çok bayan var mı?
Var.
Hepsi saklanıyor mu?
Evet.
Eski periyotta başörtüsü takıyor muydunuz? Sokağa nasıl çıkıyordunuz?
Yere ve duruma bağlı olarak değişiyordu. Afganistan klâsik bir ülke. Bir başörtüsü ekseriyetle takıyorduk lakin Taliban’ın emrettiği üzere değil. Başımıza attığımız bir örtüydü bizimki. Benim üzere özgürlük ve cinsiyetler ortası eşitlik prensibine nazaran yetiştirilmiş beşerler için bu yaşananlar çok sıkıntı. Kıyafet seçimi ferdi tercih olmalıdır.
Ülkeyi terk etmeye çalıştığınızı söylediniz. Neden başaramadınız?
Havaalanının durumu yüzünden.
Gittiniz mi havaalanına o günlerde?
Yakınına gittik, biz otobüsteydik. Lakin alan çok kalabalık olduğu için otobüsleri almadılar. Ben, eşim, annem ve kızım geri dönmek zorunda kaldık.
Çıkış için kağıtlarınız var mıydı?
Evet, her şey vardı.
Nereye gidecektiniz?
ABD.
Sizin üzere kağıtları olup gidemeyen kaç kişi var?
Binlerce. Biz çocuklarımızı o kalabalığa sokma riskini alamadık. O nedenle otobüs kalkacağını duyunca otobüse bindik. Ancak aslında Taliban’ın amacı olmayan binlerce kişi alanı doldurduğu için bizi almadılar. Gaye olmayanlar ülkeyi terk etti, biz ise burada kaldık.
Otobüse bindiğinizi söylediniz. Yeni bir hayata başlayacağınızı düşünüyordunuz o sıra. Yanınıza neler aldınız?
Birkaç modül kıyafet, 2 kitap… Kitapları çok severim, konutumda çok kitap var lakin yalnızca 2 tane taşıyabildim. Kapıdan çıkarken “Kitaplarımı son görüşüm” dediğimi hatırlıyorum.
Lakin o denli olmadı. Alana giremeyip geri döndünüz. Ne hissettiniz?
Büyük bir boşluk ve geleceğe dair telaş.
Bu formda ne kadar devam edebilirsiniz? Meskende ne kadar kalabilirsiniz?
Havaalanının açılmasını bekliyorum, açılınca tekrar deneyeceğim. Evvelden bombaların patladığı, artık Taliban’ın güvenliği sağladığı söyleniyor. Bunu tercih eden birçok kişi var deniyor. Evet, evvelce güvenliğimiz yoktu tahminen fakat özgürlüğümüz vardı. İnsanlara sorsanız yüzde 99’u özgürlüğü güvenliğe tercih eder. Özgürseniz her şeyi yapabilirsiniz hayatınız riskli olabilir lakin istediğiniz hayatı yaşayabilirsiniz. Artık diğerlerinin seçtiği hayatı yaşamak zorundayız.