Bilim insanları 16 bin ışık yılı uzaklıkta kırmızı dev bir yıldız keşfetti. Kırmızı devin “Popülasyon II” diye sınıflandırılan, evrendeki ilk yıldızlardan biri olduğu düşünülüyor.
Fotoğrafta yeni keşfedilen SPLUS J2104-0049 yıldızına benzeyen kırmızı dev L2 Puppis görülüyor (Avrupa Güney Gözlemevi)
Büyük Patlama’dan sonra evren, bugün bilinen ve gözlemlenen yıldızlarla dolu ihtişama sahip oldu. Uzmanlar bu yıldızlara dair çok şey öğrense de evrenin en eski yıldızları hala keşfedilmeyi bekliyor.
Bugünün yıldızları Popülasyon I diye adlandırılıyor. Bunların metal açısından çok zengin yıldızlar olduğu biliniyor.
Ancak evren çok gençken doğan, eski yıldızların metalikliği çok az. Popülasyon II diye sınıflandırılan bu yıldızlara “ultra metal fakiri” ismi veriliyor.
Bunun nedeni, yıldızlar ortaya çıkmadan önce evrende ağır elementlerin bulunmamasıydı. Zira evren çoğunlukla hidrojen ve helyumdan oluşan bir tür çorbaya benziyordu. Ancak ilk yıldızlar oluştuğunda çekirdeklerindeki termonükleer füzyon sayesinde daha ağır elementler de ortaya çıktı.
Popülasyon III gizemini koruyor
İşte bu nedenle Popülasyon II yıldızları elde edebildikleri metali Popülasyon III diye sınıflandırılan en eski yıldızların süpernovalarından aldı. İlkel evrende ışıkları açan Popülasyon III yıldızları ise gizemini koruyor.
Günümüzdeki yıldız oluşum süreçleri bu ilk yıldızların nasıl bir araya geldiğine dair bazı ipuçları veriyor ama onlardan birini bulana kadar bilim insanları yalnızca tahminlerine dayanabiliyor.
Diğer yandan en önemli ipuçları Popülasyon II yıldızlarından geliyor. Bu sınıf, Popülasyon III’ü izleyen sonraki birkaç nesli kapsıyor.
Diğer yandan bilim insanları, yıldızların yaydığı ve içindeki elementlerin kimyasal parmak izlerini içeren ışık spektrumunu analiz ederek bir yıldızın bileşimini anlayabiliyor.
“Popülasyon III yıldızlarına dair bilgimizi artıracak”
Independent Türkçe’den Çağla Üren’in derlediği habere göre, ABD Ulusal Bilim Vakfı’ndan araştırmacılar, bu yöntemle SPLUS J210428-004934 ismini verdikleri Popülasyon II yıldızını tespit etti.
Söz konusu kırmızı dev, “ultra metal fakiri” bir yıldızda görülen en düşük karbon seviyesine sahipti. Bu da yıldızı son derece ilgi çekici kılıyordu.
Yıldızın nasıl oluştuğunu anlamak isteyen araştırmacılar, teorik modellemeye başvurdu.
Bunun sonucunda yıldızda görülen karbon ve diğer element seviyelerinin, ancak Güneş’in kütlesinin 29,5 katı büyüklüğündeki tek bir Popülasyon III yıldızının yüksek enerjili süpernovası tarafından oluşturulabileceği anlaşıldı.
Bu da bilim insanlarının uzun süredir anlamaya çalıştığı Popülasyon III yıldızları açısından önemli bir ipucu anlamına geliyor.
Araştırmanın yazarları, bunu şöyle açıklıyor:
S-PLUS fotometrisiyle belirlenen ultra metal fakiri yıldızlar, Popülasyon III yıldızlarına dair bilgimizi büyük ölçüde artıracak ve bugün galaksimizde hala yaşayan ve metal içermeyen, düşük kütleli bir yıldız bulma olasılığını mümkün kılacaktır.