Son vakitlerde toplumsal medyanın kıpır kıpır dalgaları ortasında sürüklenip giden, haber sitelerinin baş sayfalarında uzunluk gösteren ve gazetelerin renkli sayfalarında kendine geniş bir yer bulan kimi haberler, aslında gerçeği tam manasıyla yansıtmıyor. Lakin, bu durumun farkına varmak için biraz derinlemesine incelemek gerekiyor. Zira bu haberler birinci bakışta o kadar gerçekçi ve inandırıcı ki, hepimiz bir an için bu durumun aksini düşünmüyoruz bile. Şimdi, son günlerde gündemimizi allak bullak eden bu haberlerin aslında ne olduğunu ve gerçekte ne manaya geldiğini birlikte keşfedelim.
Kaynak: Teyit.org, doğrulukpayı
1. Tez: Pfizer tersten okunduğunda İbranice “Veba ve Yeraltı Tanrısı” manasına geliyor.
Sonuç: YANLIŞ
-
İddiada Rezifp ismi, Sami inancında rastlanan bir ilah olan Reşef’le karıştırılmış.
-
Reşef, birçok isimle anılsa da Rezipf bunlardan biri değil.
-
Rezifp ismiyle ilgili araştırma yapıldığında manalı hiçbir sonuca erişilemiyor.
-
Pfizer firmasının ismi, kurucusu Charles Pfizer’in soyadından geliyor.
2. Argüman: FIP virüsü nedeniyle Güney Kıbrıs’ta 300 bin kedi öldü.
Sonuç: YANLIŞ
-
İddia bir çeviri yanılgısından kaynaklanıyor. Tezin kaynağı Dinos Agiomammitis, 300 bin kedinin öldüğünü söylemiyor. 300 bin sayısı hastalığın bulaşma ve vefat oranına nazaran tedbir alınmadığı takdirde ölebilecek kestirimi kedi sayısını söz ediyor.
-
Teyit’in ulaştığı Agiomammitis’e nazaran 2023’ün birinci altı ayında 500 FIP hadisesi tespit edildi.
-
Güney Kıbrıs Tarım, Kırsal Kalkınma ve Etraf Bakanlığı resmi olarak 107 FIP olayının kaydedildiğini bildiriyor.
3. Dünyayı beyaza boyamak, iklim değişikliğiyle uğraş için tesirli bir sistem mi?
Sonuç: KARMA
-
İddia Kaliforniya Üniversitesi’den Profesör Jeremy Munday’in The New York Times’la paylaştığı görüşlerine dayanıyor.
-
Munday, Purdue Üniversitesi’nden bir takımın geliştirdiği ultra-beyaz bir boyanın kullanılmasından kelam etmiş.
-
Munday, dünyanın yüzde 2’lik kısmının ultra-beyaz boya ile boyanmasının iklim değişikliğini kesin olarak durdurmayacağını, tesirlerinin önlenmesinde kısa periyodik bir tahlil sunacağını söylemiş.
-
Teyit’in ulaştığı Munday, teklifinin global ısınmayı durdurmayacağını lakin global sıcaklığın yükselmesini kısa müddetli olarak durdurabileceğini doğruladı.
-
Binaların beyaz boya ile boyanmasının global ısınmayı azaltıp azaltmayacağına ait araştırma ve tartışmalar 2009’dan bu yana yapılsa da net bir sonuca ulaşılmış değil.
-
Teyit’in ulaştığı Boğaziçi Üniversitesi’nden İklim Bilimci Prof. Dr. Levent Kurnaz, argümanın matematiksel olarak mümkün olduğunu lakin uygulanmasının çok sıkıntı olduğunu belirtti.
4. Tez:
Sonuç: YANLIŞ
-
Suudi Arabistan’ın 3,3 trilyon dolarlık yatırımı Vizyon 2030 isimli kalkınma projesine dayanıyor. Bu yatırımın gayesi sadece Türkiye’ye değil.
-
3,3 trilyon dolarlık yatırımla ilgili 2022 yılında da benzeri haberler yapılmış. Burada da bu yatırımın Türkiye’ye yönelik olduğuna dair rastgele bir tabir yer almıyor.
-
Suudi Arabistan Yatırım Bakanı El-Falih’in Türkiye’ye özel 3,3 trilyon dolarlık yatırım yapacağına yönelik açıklaması da bulunmuyor. El-Falih hedefledikleri 2030 yatırımları ortasında Türk özel dala de yer vereceklerinden bahsetmiş.
5. Sav:
6. Argüman:
Sonuç: YANLIŞ
-
Diyanet’in yayınladığı genelgede ezan sesinin artırılmasına dair bir talimat yer almıyor.
-
Genelgede azamî hudut olarak belirlenen 85 desibelin üzerine çıkılmaması uyarısı yapılmış.
-
Sosyal medyada yapılan paylaşımın bilakis haber metninde ezan sesinin artırılacağına dair bir ibare bulunmuyor.
7. Tez: Görüntü, Kocaelispor’un transfer duyurusunu gösteriyor.