Fehmi Koru*
Beşerler ortasında irtibat, teknolojide gerçekleşen her yeni icatla biçim değiştiriyor. Telefon devreye girmeden evvel birbirlerine yakın yaşayan beşerler yüz yüze görüşmek zorundaydı; uzaktakiler için uzun yıllar bağlantı imkanı mektup ve telgrafla sonluydu.
Telefon yepisyeni bir irtibat yolu açtı.
Hayatımın iki başka devrinde uzunca sayılabilecek müddetlerde iki farklı ülkede yaşadığımda yakınlarımla temasımı telefon ve mektup sağladı. Londra’da konuta yakın kulübeden görüştüğüm telefon memurundan sonraki gün belirli saatte bağlanma randevusu alırdım. ABD’de konutumuzda telefon vardı, lakin çok masrafını düşünerek Türkiye’yi zırt fırt arayamıyorduk.
Oralardan gönderdiğim mektup ve kartları yakınlarım saklamış, orta sıra bakar o günlerde yaşadıklarımızı hatırlarım.
En son ne vakit mektupla haberleştiğim belleğimden silinmiş. Artık biriyle görüşeceksem telefonu, yazışmam gerektiğinde de e-postayı kullanıyorum.
Akıllı telefonlar internet üzerinden fiyatsız ve yüz yüze görüşme imkanı da sağlıyor. Zoom üzerinden topluca da görüşülebiliyor.
Siyasi hayat ve diplomasi de bu gelişmelerden etkilendi elbette; lakin yeniden de zihinlerimiz eski kalıpların tesirinde.
Cumhur İttifakı’nı oluşturan iki parti ile dört partinin geçmiş seçimlerde birlikte hareket ettiği, sonradan kurulmuş iki partinin de ilgi duyduğunu muhakkak ettiği Millet İttifakı’nın önderlerinin birbirlerini ziyaretleri önemseniyor.
Tayyip Erdoğan ile Devlet Bahçeli’nin birbirlerini ziyaretleri…
Kemal Kılıçdaroğlu’nun, Meral Akşener’in, Temel Karamollaoğlu’nun, Ali Babacan ve Ahmet Davutoğlu’nun ikili görüşmeleri…
Abdullah Gül’e ziyaretler…
Bunlar üzerinde spekülasyonlar yapılıyor, neden görüşüldüğü, neler konuştukları uzun uzadıya yorumlanıyor.
Nedense kimsenin aklına “Bu başkanlar ortada birbirlerini telefonla aramaz mı, akıllı telefonların yüz yüze izlenimi veren imajlı konuşma özelliğinden yararlanmazlar mı?” sorusu gelmiyor.
Halbuki ziyaretle yüz yüze bir sefer görüşüyorlarsa, muhtemelen bir çok kere telefonla da birbirlerini arıyorlardır.
Yüz yüze gelmek, ortaya üçüncü kulakların girme ihtimali yüzünden mahrem bahisler görüşülmesi gerektiğinde başvurulan bir usul olmalı.
Teknoloji oburlarının telefon konuşmalarını gizlice dinleme imkanı da sağlıyor. Konuşanlar bunu aşmak için ne önleme başvururlarsa başvursunlar alınan her önlemi geçersiz kılmayı sağlayan teknoloji devletlerin elinde bulunuyor. Bundan yoksun devletler de yüksek bedeller ödeyerek bunu sağlayan programları satın alıyorlar.
İsrail firması NSA bu alanda öncü.
ABD ile Almanya’nın uzaydaki uydularıyla birbirlerinin önderlerinin telefon konuşmalarını dinlediklerini iki ülkenin gazeteleri yazdıkları ve taraflar da bunu kabul ettikleri için biliyoruz.
İki ülke tıpkı imkanı kullanarak öbür ülkelerin önderlerini de dinliyordur.
Rusya ile ABD’nin, Çin ile ABD’nin birbirlerinin diplomatik temsilciliklerinin telefonlarını dinledikleri de tekrar gazetelere birkaç kere haber konusu oldu.
Ülkeler başkanlarının birbirlerini ziyaretleri de bu bilgilerle ilintili olmalı.
Başkanlar daha hafif, dinlenmeleri sakıncasız bahisleri telefonla görüşür, oburlarının bilmesini istemedikleri başlıklar için ise karşılıklı -yüz yüze- görüşmeyi tercih eder.
Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan’ın Katar’ı ziyaretine de bu gözle bakabiliriz.
İki ülke -Türkiye ile Katar- son 20 yıl içerisinde bölgede birbiriyle en uygun anlaşan ülke haline geldiler… Türkiye’nin Katar’da askeri üssü var, Katar’ın da Türkiye’de hayati sayılabilecek alanlarda yatırımları… Katar’ın doğal üyesi olduğu Körfez İşbirliği Teşkilatı’nın (KİT) öteki altı üyesi, Türkiye ile ortaları bozulunca, 2017 yılında, Katar’ı amaç alan bir dizi teşebbüs başlattı.
Katar KİT üyelerinin ambargo kararına karşın Türkiye ile ikili bağlantılarını sürdürdü.
Trump devrinin Ortadoğu’daki istikrarları bütünüyle değiştirme sonucu doğuran ‘İbrahim Mutabakatı’ (The Abraham Accords), pek çok Körfez ülkesinin İsrail ile diplomatik ve ekonomik ilgi kurmasını sağladı.
Başını Birleşik Arap Emirlikleri ile Suudi Arabistan’ın çektiği bu yeni gelişme Katar’ı -bir dereceye kadar Türkiye’yi de- etkiledi.
En son, Katar, periyot lideri Suudi Arabistan’da bu ay içerisinde yapılacak 42. KİT Zirvesi’ne Suud Hükümdarı tarafından davet edildi.
Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın Katar’ı ziyaretinden bir gün evvel Suud dışişleri bakanı davetiyeyi Katar Emiri’ne elden takdim etti. [Kendisinden kısaca MbS diye kelam edilen Suudi Arabistan Veliaht Prensi Muhammed bin Salman da dün oradaydı. Ne tesadüf… Olağan bu bir tesadüf ise…]
Türkiye’de de tesirli ve yetkili ağızlar uzun müddettir diplomatik temsilin en düşük seviyede yürütüldüğü İsrail ile tekrar ortanın düzeltileceği yolunda açıklamalar yapmakta.
Katar kendisine ambargo konulmasını getiren, öteki Körfez ülkelerinde ‘terör örgütü’ muamelesi gören Müslüman Kardeşler’e art çıkma itirazını ortadan kaldıracak önlemler aldı; Türkiye de Müslüman Kardeşler ile irtibatlı bilinen İstanbul merkezli televizyonlara bir müddettir yayınlarında aşikâr hususlardan uzak durmaları telkininde bulunuyor.
Başka Körfez ülkelerinin Katar’dan bekledikleri, ülkelerindeki Türkiye’nin askeri üssünü kapatmasıydı.
Bu defa, Cumhurbaşkanı Erdoğan oraya gitmişken, Katar’daki Türk askeri birliğini de ziyaret etti ve orada bir konuşma da yaptı.
Sanki önderler ortasındaki görüşmelerde neler konuşulmuştur?
Medyamız ziyaretten Katar’ın Türk iktisadına ne çeşit katkılarda bulunabileceği yolunda spekülasyonları gündeme taşıdı.
Orada yanında götürdüğü gazetecilerle buluşmasında Cumhurbaşkanı Erdoğan’a sorulmuş sorulara göz attığımda görünenin ötesinin kurcalanmadığını anladım.
Telefonla da konuşulabilecek husus başlıkları dışında bir detay bulamadım.
Kesinlikle vardır ve -olumlu yahut olumsuz- tesirleri kesinlikle görülecektir.
*Bu yazı fehmikoru.com adresinden alınmıştır.
