Fehmi Koru*
Dün akşam kentimizde yıllar evvel açılmış birinci Apple mağazasına uğradık.
Niyetim birkaç yıldır kolumda taşıdığım, cep telefonumla uyumlu, çok fonksiyonlu kol saatimi mümkünse ortadaki farkı ödeyip en yenisiyle takas etmekti.
Mümkün değilmiş. Bedelinin bütününü ödeyip yenisini almam gerekiyormuş.
O vesileyle mağazadaki çeşitli eserlerin fiyatlarıyla ilgilendim. Saatler ortalama 6 bin TL, dizüstü bilgisayarlar ve iPad’lar ortalama 25 bin TL. Biraz gelişmiş bir dizüstü yahut masaüstü bilgisayar isterseniz fiyat 75 bin TL’ye kadar çıkıyor…
“Püf, ne kadar değerli, kim alabilir bu fiyata bunları” demeden edemedim.
Kızım cep telefonundan tıpkı eserlerin ABD’deki fiyatlarına göz atınca şaşırdık. Doların günümüzdeki TL cinsinden bedeliyle hesap edildiğinde, eserlerin oradaki ve buradaki fiyatları ortasında fazla bir fark bulunmuyor.
Fark, TL’nin şu gün itibariyle ‘1 dolar 15 TL’ denklemine oturur hale gelmesinde…
Maalesef paramız pula döndü ve her şey -özellikle de teknoloji ürünleri- bizler için ulaşılmaz oldu.
Reklam
“Allah ülkemiz insanına acısın” duasıyla eski-miş saat kolumda dışarıya çıktık…
[Bilginiz olsun diye: En az beş yıldır kolumda taşıdığım saat ‘Apple Watch 3’; şimdilerde mağazalarda satışta olan ise tıpkı markanın 7. versiyonu; bu yılın sonuna gerçek firmanın eserin 8’inci versiyonunu tanıtması ve piyasaya sunması bekleniyor. Yeni modellerde yaşı ileri olanlar için değerli sayılabilecek sıhhatle ilgili özellikler bulunuyor.]
Konuta dönerken yolumuz üzerindeki akaryakıt istasyonlarının önünde biriken araçlar dikkatimizi çekti. Gece yarısı yine artırım geleceği duyurulduğu için herkes kendince önlem almaya çalışmış…
Kuyruğa girmedik lakin bir istasyonda açık bir pompa görünce oraya yanaştık. Yarım depo doldurduk.
Ne kadar ödediğimizi sormayın. Yarım depo için dün ödediğimiz parayla bir yıl evvel herhalde iki depo doldurabilirdik.
Cem Yılmaz olanı toplumsal medyada dolaylı özetlemiş:
“Akaryakıt artırımı vs. üzere şeyler duyuyorum etrafta! Katiyetle katılmıyorum… Ben bu tip telaffuzların karşısındayım. Büsbütün toplumsal medyada uydurulan bir şey, her dolmuşa gelmeyin! Şayet el ele verirsek her zorluğu atlatırız. Kâfi ki ele le verelim.”
Oradan biz de el ele vererek çıktık.
“ABD’de de enflasyon var, fiyatlar orada da artıyor” deniliyor ya, gerçek. Amerikalılar da hayat pahalılığından şikayet etmeye başladılar. İngilizler de, Almanlar da. O ülkelerde beşerler rahatsızlıklarını aksiyona dönüştürerek tabir etme yolunu seçiyorlar. Bu sebeple her hafta sonu o ülkelerde meydanlar kalabalıklaşıyor.
İçimden, “Amerikalılara Amerika kıymetli, ama ceplerindeki para ünitesi -dolar- sayesinde dünyanın her ülkesi onlara ücretsiz denilecek kadar ucuz” niyeti geçti.
Niyetin ilhamını bir Amerikan haber sitesinden aldım.
Spencer Althouse isimli muhabir 1 dolar ile dünyanın değişik ülkelerinde ne alınabileceğini, o ülkelere uzanıp gazetecilere sorarak araştırmış, bulgularını BuzzFeed News sitesinde paylaşıyor.
Bakın 1 dolar nerelerde ne işe yarıyor:
Hindistan’da yanında ekmek de verilen üç kap yemek yenilebiliyor.
Vietnam’da etli-sebzeli bir sandviç, yanında da kahve…
İtalya’da pirinçten yapılmış peynirli köfte üzerinde domates sosu olan ‘suppli’…
Meksika’da sokak lezzetleri ortasında denenmesi istenen mısır üzerine peynir donatılmış tadı acı ‘campeche’…
Pakistan’da bir öğün yemek 1 dolardan daha ucuza yenilebiliyor. Dürüm döner 30-80 cent imiş… Mercimekle zenginleştirilmiş pirzola, yanında yoğurt nerede yediğine bağlı olarak ekseriyetle 1 doların altında mideye indirilebiliyor…
Çin’de tanınan yiyecekler olan ‘qingtuan’ yahut iki-üç ‘baozi’…
Şili’de avokado ve domates ile zenginleştirilmiş sosisli sandviç…
Endonezya’da bir porsiyon fasulye destekli tavuk kızartma…
Kolombiya’da üç tane ‘empanadas’ (tam tekmil börek)…
Arjantin’de iri kurabiye ile sandviç ortası bir yiyecek olan ‘alfajores’…
Honduras’ta 11 muz yahut bazen yumurta bazen de avokado destekli yapılan içi peynirli, fasulyeli dürüm…
Mısır’da dürüm döner…
Polonya ile Macaristan’da birer şişe alkollü içki…
Listede doğal olarak Türkiye de var. Muhabir ‘Türkiye’ başlığı altında şu bilgiyi aktarıyor: “1 dolara susamlı Türk simitlerinden tam beş adet ile bir bardak Türk çayı içebilirsiniz; nitekim denemeye değer…”
Emsal bir liste bir seyahat sitesinde de karşıma çıktı. O listede yer alan Türkiye ile ilgili bilgiyi aktarmadan bu yazıyı bitiremeyeceğim:
“İnsanın başını döndüren görüntüleri ve tarihi mirasıyla dünyanın başkan pozisyonundaki turizm merkezlerinden sayılan Türkiye en tercih edilen tatil beldelerinin başında geliyor. Hoş kıyıları, görülmeye paha yöreleri, ilgi cazibeli programları ve kültürel şenlikleri sizi bekliyor. Bu hoş mi hoş ülkede 1 dolarla dürüm döner yiyebilir yahut size gün uzunluğu yetecek üç şişe su alabilirsiniz.”
Amerikalılar birkaç dolarla dünyanın pek çok ülkesinde günlerini gün edebiliyor.
Ya bizler?
Onların ürettiği bir dizüstü bilgisayarını, %50 zamlanarak bu yıl 4253 TL’ye çıkan taban fiyat ile, yaklaşık 8-10 ay ter dökerek ve yemekten içmekten kesilerek fakat satın alabiliyoruz.
[Filmleri memleketler arası şenliklerde ödül alan Nuri Bilge Ceylan’ın, Cannes’da düzenlenen merasimde sarf ettiği “Bu mükafatı tutkuyla sevdiğim yalnız ve hoş ülkeme adıyorum” kelamını gel de hatırlama.]
İktisat uzmanları “Bunlar daha hoş günler” diyorlar…
Herkes Cem Yılmaz üslubuyla kaygısını anlatabiliyor bizde.
*Bu yazı fehmikoru.com adresinden alınmıştır.
