Fehmi Koru*
Demokrasilerin en besbelli özelliği iktidarın rastgele bir tartışmaya mahal vermeden sükunet ve suhuletle el değiştirebilmesidir.
Ülke yönetmeye talip olanlar parti kurar yahut var olan partilerden birinde siyasi hayata katılır, seçimlere girer ve halktan kâfi oyu almayı başarırlarsa iktidara gelirler.
Halkın takviyesini kaybedenler, müddet dolunca -bazen müddet de dolmadan yapılan seçimlerle- yerlerini dayanağın yeni yöneldiği takımlara terk ederler.
İdare stiliniz demokrasi ise, siyasetle ilgilenmeye başladığınızda bu temel kuralı bilir, kabullenir ve ona nazaran hareket edersiniz.
Uzak ve yakın geçmişte, bizde ve öteki demokrasi savlı ülkelerde, bu kuralı benimsemediği manzarası verenler, kuralı tanımama eğilimine girenler, hatta koltuğu terk etmeye yanaşmak istemeyenler olmadı değil, oldu; bunların birtakımı süreci durdurmak, yerlerinde kalmak için efor da gösterdi.
Seçimlere hile karıştıranları, karanlık güçleri devreye sokanları, hatta kitleleri hareketlendirerek seçim sonucunu değiştirmeye çalışanları gördük.
Şu yakınlarda, Belarus’ta 26 yıl üst üste yerini korumuş Aleksandr Lukashenko, hile yaptığı, karanlık güçleri son seçim öncesi ve sonrasında devreye soktuğu argümanlarının muhatabıdır.
Donald Trump’ın ABD’de devir-teslim sürecini durdurmak için kitleleri ayaklandırmaktan çekinmediğine bütün dünya şahit oldu.
Aslında bu son olayların gelebileceği öngörüsüyle uzunca bir müddettir demokrasi krizinden kelam ediliyor; bu alanda yazılan kitapların sayısı 100’ü aştı.
Türkiye’de 1946 yılında yapılan ve hile karıştırıldığı argümanlarına muhatap olan dışındaki seçimlerde bugüne kadar direkt bir kural-dışılık yaşanmadı. 1950’de, kendisinden ‘milli şef’ olarak kelam edilen İsmet İnönü, seçimi kaybedince, kazananlara iktidarı terk etti.
Kendisine birtakım asker bireylerce yapılan “Diren” telkinlerine karşın hem de…
Tayyip Erdoğan’ın İstanbul’da, Melih Gökçek’in Ankara’da belediye başkanlıklarını kazandıkları seçimlere (1994), pusulaların çalındığı, yakıldığı argümanlarını seslendirerek gölge düşürmek isteyenler çıkmadı değil, çıktı; lakin halk verdiği oyun zayi edilmek istenmesine müsaade vermedi.
Partilerin kapatılabildiği ve bu istikametiyle problemleri bulunan bir demokrasi bizimki; lakin askeri darbeler sonrasında yahut dolaylı müdahalelerle partileri kapatılan halk kesitleri, bu durumu sineye çekmiyor. Bu durum, kapatılma sonrasında meydana gelen gelişmelerden aşikâr. Kapatılanların yerini alacak yeni partiler kuruluyor ve tabanı olan eğilimler siyasi hayatta varlıklarını ne kıymetine olursa olsun sürdürüyorlar.
Bu türlü bir arka-plana sahip bir ülkede, 2021 yılında, hala parti kapatmayla sonuçlanacak süreçlerden medet umulmasını nasıl yorumlayabiliriz?
Son seçimde 6 milyon oy alabilmiş HDP’nin kapatılması için harekete geçildi.
“Cumhuriyet’i kuran parti” olarak bilinen CHP’nin bile kapatılabileceğinden, öndegelen yöneticilerinin cezaevlerine yahut yurtdışına gönderilebileceğinden -fantezi kabilinden de olsa- kelam edenler çıkabiliyor.
İdarede bulunanlardan rakip siyasi partilere iktidara gelme dileğini bırakma talepleri eşliğinde “Millet aslında bunlara kendisini yönetme müsaadesi vermez” çeşidi anlaşılması sıkıntı yakıştırmalar seslendirilebiliyor.
Halbuki, Vatan Partisi’nden de biliyoruz, her seçimde oyların binde birini alamamış partiler bile, birinci seçimde iktidara gelebileceği savının sahibi olabiliyor. Her yeni parti o savla kuruluyor.
Partiler, halkın bir gün kendilerine dayanak çıkacağına, takımlarını iktidara taşıyacağına inanır ve bunu sağlamak için çalışır.
12 Eylül (1980) askeri müdahalesi sonrasında siyasi hayata dönüş müsaadesi verildiğinde, Refah Partisi girdiği birinci seçimde (1984 lokal seçimleri) yüzde 5 oy alamamış, oyu yüzde 4.4’te kalmıştı; 11 yıl sonra yapılan seçimden (1995) ise birinci parti çıktı ve direnmelere karşın bir yıl sonra iktidarın büyük ortağı olarak hükümet kurabildi.
Tıpkı gelenekten gelen bir takımın öncülüğünde kurulmuş AK Parti için “Halk seçmez” yahut “Yeterli oyu alsa bile iktidar verilmez” beklentisi içerisinde olanlar, önderi Tayyip Erdoğan için “Ne başbakanlığı, muhtar bile olamaz” manşeti atanlar vardı da ne oldu?
O vakit da ben ve benim üzere düşünenler zihinleri bulanıklara “Hadi canım siz de” mukabelesinde bulunuyorduk…
Bundan sonra da farklı bir şey olacağını sanmıyorum.
Şayet halk bugünkünden farklı takımlar tarafından yönetilmeyi istek eder ve bunu oylarıyla belirli ederse, birinci seçimde, ülkede, kimselerin itiraz etmeyeceği -itiraz edenler çıksa bile bunun sonuç alıcı fazla bir mana taşımayacağı- yeni bir iktidar idareye gelecektir.
Problemleri çözmeye çalışacak ve ülkeyi bir kere daha dünyayla barıştıracak bir iktidar…
Bunu yapmaya çalışırken, içeride bozulmuş istikrarları yine yerli yerine oturtma uğraşı içerisine de girecek bir iktidar…
İsmet Paşa’nın 1950’de, Süleyman Demirel’in, Bülent Ecevit’in, Turgut Özal’ın, Necmettin Erbakan’ın, Mesut Yılmaz’ın daha sonraki yıllarda iktidarı yeni gelenlere teslim ettikleri bir ülke Türkiye.
1946’nın Türkiye’si değil…
Tartışmalar moral bozmak için çıkartılıyor olabilir ancak gördüğüm kadarıyla o emele da ulaşmıyor.
Moraller bozulmuyor.
Bozulmamalı da.
*Bu yazı fehmikoru.com adresinden motamot alınmıştır.
