Fehmi Koru*
Türkiye NATO içerisinde müttefik olduğu Yunanistan’la ‘bir dargın bir barışık’ denilebilecek üslupta bir bağlantı yaşıyor. Bir orta, ‘komşularla sıfır sorun’ siyaseti sürdürülürken ‘barışık’ idik, son vakitlerde etrafımızdaki başka ülkelerle birlikte bağlarımız Yunanistan ile de şekerrenk hale geldi.
Kendisini ziyaret eden Macaristan başbakanı Viktor Orban’la birlikte düzenlediği basın toplantısında, Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan, ABD’nin Dedeağaç’ta üs kurmasıyla ilgili bir soruya yanıt verirken Yunanistan hakkında bayağı farklı kelamlar sarf etmiş.
Okuyalım:
“Aslında yalnızca Dedeağaç bir üs değil, Yunanistan’ın kendisi şu anda Amerika’nın bir üssü durumuna gelmiştir. Şu anda Yunanistan’ın içerisindeki Amerikan üslerinin sayısını ben saya saya bitiremedim. O derece Yunanistan’ın içinde Amerika’nın üsleri var. Şöyle hepsini bir ortaya toparladığımız vakit ortaya o denli bir tablo çıkıyor ki, Yunanistan’ın kendisi adeta Amerika’nın bir üssü üzere. Bu türlü bir tablo var.”
ABD’nin Dedeağaç’ta (Alexandroupoli) yeni kurmakta olduğu bir üssünden öbür Yunanistan’ın Girit adasında (Souda Körfezi deniz üssü), Volos’ta, Stefanovikeio’da ve Larissa’da da üsleri var…
Yaklaşık 10 milyon nüfuslu, yüzölçümü 132 bin km2 olan bir ülke Yunanistan; çok sayıda Amerikan askerini topraklarında barındırmayı getiren üsler için küçük sayılacak bir ülke…
[2003 yılında reddedilen 1 Mart tezkeresi TBMM’den geçseydi, Washington’un talepleri doğrultusunda Türkiye ABD’ye Karadeniz’den Akdeniz’e uzanan kıyılarında deniz üsleri, Irak ile sınırdaş olduğu bölgede de kara ve hava üsleri oluşturma müsaadesi vermiş olacak, orada konuşlanacak 60 bin Amerikan askerini de topraklarında ağırlayacaktı. Tezkere düzgün ki reddedildi. Aksi olsaydı, o günlerden sonra dışarıdan bakanların Türkiye için de “Adeta bir Amerikan üssü gibi” diyecekleri muhakkaktı.]
Bizim ülkemizde de, kamuoyu yoklamalarına bakılırsa, halkımız tarafından sevilen ülkeler ortasında yer almıyor ABD; lakin Türkiye’deki ABD’ye bakış Yunanistan halkındaki Amerikan-karşıtlığı kadar yüksek ve esaslı değil.
Yunanistan’da ABD bilhassa solcu kesim tarafından hiç sevilmiyor. Donald Trump’ın ABD’ye lider olduğu devirde güvensizlik oranı yüzde 73’e kadar çıkmıştı.
Amerikan aykırılığının tarihî kökleri var Yunanistan’da. Ülkeyi 1967’deki askeri müdahale sonrasında yöneten ve lakin Kıbrıs’ta gerçekleştirilen kanlı Rum darbesine Türkiye’nin adaya asker göndererek mukabele etmesi sonrasında idaresi terk etmek zorunda kalan cuntanın ardında ABD’nin olduğu kuşkusu kıymetli. Türk diplomatlarını da gaye alan eli kanlı 17 Kasım terör örgütünün, 1975 yılında Atina’da, CIA istasyon şefi Richard Welsh’e düzenlediği suikast, o kuşkunun bir sonucuydu.
Cuntanın devrilmesiyle birlikte, o tarihte ve sonrasında iktidarda bulunan sivil hükümetler, 17 Kasım örgütünün üzerine gitmekte fazla hırslı davranmadılar. 2004 olimpiyatlarının örgütün varlığı yüzünden Atina’dan diğer bir ülke başşehrine taşınması ihtimali belirince, 17 Kasım örgütünün üzerine gidildi; tetikçileri ve önder takımı o vakit yakalandı.
Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın “Bütün Yunanistan ABD’nin askeri üssü görüntüsünde” tespiti bu bakımdan kıymetli. Amerikan aykırılığının halkı ortasında bayağı yüksek olduğu Yunanistan’da üslerin kurulabilmesine halkın fazla ses çıkarmamasının bir sebebi olmalı.
Lakin ne?
[Bahaneler ileri sürerek parasını da ödediği ve üreticilerinden olduğu F-35 uçaklarını Türkiye’den esirgeyen ABD’nin o uçakları Yunanistan’a vermeyi düşündüğü de biliniyor. Gariptir, Türkiye F-35’lerden umudunu kesti, Yunanistan onları alabilecekken biz eskimiş F-16’ları modernize ettirmenin yollarını aramaktayız.]
Şu yakınlarda Yunanistan birbiri arkasına çoklu askeri tatbikatlarda yer alıyor, hatta başı çekiyor. Bu yılın başlarında (5 Şubat 2021) Mısır ordusuyla Akdeniz’de tatbikat yaptı Yunanistan ordusu; iki ay evvel de (21 Eylül 2021) Yunanistan’la askeri tatbikat yapma sırası Mısır’ın yanında Suudi Arabistan ve Birleşik Arap Emirlikleri’ne gelmiş oldu.
Akdeniz bu ülkelerin ortak askeri tatbikat denizi haline dönüştü.
Birtakım tatbikatlara Fransa da katılıyor.
Tatbikatlara katılan ülkelerin -Yunanistan, Mısır, Suudi Arabistan, Birleşik Arap Emirlikleri ve Fransa’nın- ortak özellikleri var mı, varsa ne?
Ortak özellikleri var: Hepsinin Türkiye ile ortaları açık…
Geçmişte Türkiye’nin yanında askeri tatbikatlara katılmış olan ülkeler bu defa Türkiye’ye karşı imajı veren ortak tatbikatlar düzenliyorlar…
Tatbikatlara katılan ülkelerin bunu Yunanistan öncülüğünde yapmaları Türkiye’ye karşı bir cephe oluşturma niyetinin dışa vurumu gibi…
Yunanistan ile ortak askeri tatbikatlar gerçekleştiren bir ülke daha var: İsrail…
İsrail, Fransa, Yunanistan ve Kıbrıs Rum kesiti de bu yıl bir ortak deniz tatbikatında buluştu (12 Mart 2021).
Nisan ayında (21-22 Nisan 2021) gerçekleştirilen bir diğer askeri tatbikata katılanların sayısı daha da arttı: ABD, İsrail, Fransa, İspanya, Birleşik Arap Emirlikleri, Kıbrıs ve Kanada…
Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın dünkü basın toplantısında Yunanistan’a yönelttiği rahatsızlık hislerinin öbür muhatapları da olduğu ortada.
Yunanistan’ı daha evvelce kendisinden uzak duran ülkelerle ve o ülkeleri daha evvel uzak durdukları Yunanistan’la ortak tatbikatlara sürükleyen dürtünün en kıymetli sebeplerinden birinin -İran’ı hesaba katarsak birincisi değilse bile ikincisi- Türkiye olduğu söylenebilir.
Yazının tam burasında birkaç sorum olacak:
Bir vakitler, 2011 yılına kadar, “Türkiye üzere olalım” özentisi içerisinde bulunan birtakım Arap ülkelerinin, ülkemizle kurdukları sıcak yakınlıkları soğutup benzeri bir bağlantıyı İsrail’e göstermeye başlamaları da misal bir dürtünün sonucu olabilir mi?
Suudi Arabistan, Birleşik Arap Emirlikleri, Bahreyn, Oman, Fas üzere ülkelerin ve ilgisini resmileştirmese de Suudi Arabistan’ın İsrail ile yakınlaşmasında da o ülkelerin Türkiye’den çekinmeleri bir rol oynamış mıdır?
Yunanistan neden Amerika’ya cirmini aşan üsler veriyor?
ABD neden Yunanistan’da çok sayıda üs sahibi olmak istemiş olabilir?
Üzerinde düşünmeye kıymet sorular olduğuna bunların, eminim.
*Bu yazı fehmikoru.com adresinden motamot alınmıştır.