Fehmi Koru*
Savaşı unutmuş değilim.
Unutmak mümkün değil de ondan. İkinci Dünya Savaşı sonrasında o vakitler Sovyetler Birliği ismini taşıyan Rusya’nın da iştirakiyle oluşturulan ‘yeni dünya düzeni’nin ana gayesi “Avrupa’da bir sefer daha savaş çıkmasın” idi. Vladimir Putin askerlerini Ukrayna’ya göndererek 75 yıllık ‘yeni dünya düzeni’ni bozdu.
Ukrayna’dan savaş görüntülerini ekranlarda ve gazete manşetlerinde görüyorsunuz.
Birinci günlerde yazdığım ‘Taraflar hallerinin savaşa yol açacağını biliyorlar mıydı?” soruma karşılığı sonunda buldum…’ başlıklı yazımı şu cümleyle bitirmiştim: “Savaş nasıl gelişir, kaç gün yahut kaç ay sürer, sonunda nasıl biter bilemem, lakin her şey olup bittiğinde fiilen savaşan tarafların -Rusya ile Ukrayna’nın- bu süreçten büyük hasar görerek çıkacağına ise eminim.”
Victoria Hanım ile eşi Robert Bey’i tanıyalım..
Victoria Nuland ismini ABD-Türkiye bağlantılarını yakından izleyenler âlâ bilir. Barack Obama devrinde Beyaz Saray sözcüsüydü Victoria Hanım, şimdilerde ABD dışişleri bakanlığının üç numarası. 15 gün evvel -4 Nisan 2022 tarihinde- Ukrayna konusunu başkanlar seviyesinde görüşmek üzere çıktığı Avrupa seyahatinin Türkiye ayağı için geldiği Ankara’daydı.
Kendisi Ukrayna kökenlidir.
Eşi, ABD’nin 2003 yılında Irak’a açtığı savaşı, çok daha evvel -2000 yılında- ‘Yeni Amerikan Yüzyılı Projesi’ (Project for The New American Century) ismini taşıyan bir çalışmayla planlamış ‘neo-muhafazakar’ diye isimlendirilen savaşkan kümenin üyesidir. [Hafızaları tazelemeye yarayacak eski bir yazıya göz atabilirsiniz.]
İsmi Robert Kagan…
Foreign Affairs (FA) mecmuasının son (Mayıs/Haziran 2022) sayısında ‘Hegemonya kurmanın bedeli: ABD gücünü kullanmayı öğrenebilir mi?’ başlıklı bir yazısı çıktı Robert Kagan’ın. Orada şöyle bir orta başlık var: “Putin’in işgale kalkışmasında kışkırtma olmadığında ısrar yanlıştır.”
“İşgal kışkırtıldı” mı demek isteniyor?
Bir öteki orta başlık da şu: “Pek çok Amerikalı hegemonya kurmak ile emperyalizmi eşit görüyor, lakin bunlar farklıdır.”
ABD dışişlerinin üç numarası Victoria Nuland’ın eşi Robert Kagan FA’de çıkan uzun yazısında emperyalizm ile karıştırılacak derecede bir Amerikan hegemonyası arayışını dillendiriyor.
Onun gerçekleşebilmesi için, bütün Ukrayna’yı işgal etmek niyetinde olduğunu dosta düşmana gösterecek bir macerayı Putin’in göze alması gerekiyordu. Gürcistan’da Abhazya ve Güney Osetya’yı (2008), birkaç yıl sonra da Ukrayna özerk bölgesi Kırım’ı (2014) işgaline sessiz kalındı, fakat Donbas bölgesini topraklarına katmaya kalkışınca, savaşa ve Kagan gibilerin ‘hegemonya’ arayışlarına kapı aralanmış oldu.
Ukrayna yerle bir olabilir, Ukraynalı asker-siviller ile Rus askerler kırılabilir, lakin savaş iki taraftan birinin ‘hegemonya projesi’ gerçekleşmeden bitmeyecek üzere.
Üstte son paragrafını alıntıladığım yazımın bir üstündeki şu paragrafı da aktarayım: “Putin Rusya’ya yakın ve Zelenskyy’siz bir Ukrayna peşinde, Batı da Çin’e karşı kendisiyle birlikte hareket edecek Putin’siz bir Rusya amacına kilitlenmiş durumda.”
‘Hegemonya savaşı’ bu savaş, unutmayalım. Kagan yazısında“Hegemonya kurmak emperyalizm değil” ısrarında olsa da…
Rusya yalnızca dünya kamuoyunu karşısına almakla kalmıyor, tek taraflı medya bombardımanına tabi tuttuğu halde Rusya kamuoyunu da kaybediyor.
Bir muhalif: Vladimir Kara-Murza
Sizleri Vladimir Kara-Murza ile tanıştırayım.
Kara-Murza suikasta kurban giden Boris Nemtsov’un 6. vefat yıldönümünde (Fotoğraf Washington Post’tan)..
Vladimir Kara-Murza 40 yaşında bir muhalif gazeteci, belgeselci, siyasetçi. Putin’in Ukrayna’yı işgaline karşı çıkanlardan. Muhalif görüşlerini CNN kanalında söz edecek cürette biri de.
CNN mülakatından birkaç saat sonra polis tarafından konutundan alındı, çarçabuk çıkarıldığı mahkeme kendisine 15 gün mahpus cezası verdi. Artık cezaevinde.
Dün Washington Post gazetesi Kara-Murza’nın cezaevinden avukatı aracılığıyla ulaştırdığı bir yazısını yayımladı.
Kara-Murza da, ülkesi idaresi tarafından İstanbul’a gönderilen kalabalık bir tim tarafından vahşice infaz edilmiş Cemal Kaşıkçı üzere, Washington Post gazetesine daima katkıda bulunan yazarlardan…
Gazetedeki cezaevinden gönderilmiş yazısı şöyle başlıyor:
“1960’lar ve 1970’lerdeki ‘Sovyet-karşıtı’ davalarında daima muhalifleri savunmasıyla ünlü Moskova’nın efsane avukatlarından Sofia Kalistratova müvekkillerine şu ihtarda bulunurdu: ‘Herkes caddelerde kırmızı ışıkta karşıdan karşıya geçebilir, fakat sen her vakit yeşilde geçmek zorundasın.’ Müşterilerinin devlet görevlilerine en küçük bir mazeret vermemeleri gerektiğini biliyordu zira.
“Ben de o prensibe her vakit uydum. Avukatım Vadim Prokhorov, o prensip 1960’larda işe yarasa bile şimdilerde manası kalmadığını söyler. ‘Yetkililer senin caddeyi mor ışık yanarken geçtiğini söylemeye kadar işi ileri götürürler. Sonra da seni aslında olmayan bir ışıkta geçmekle suçlarlar’ der. Bu bir gerçek.”
Kendisine motamot avukatının öngördüğü üzere davranıldığını anlatıyor yazısında Kara-Murza. Bu ortada çok sayıda kadın-erkek muhalifin -o kendisi gibileri resmi jargon olan ‘siyasiler’ (‘politicals’) diye adlandırıyor- cezaevlerine tıkıldığını da ondan öğreniyoruz.
Şu satırlar da tıpkı yazıdan:
“1970’ler günümüzde tekrarlanıyor. Birebir kısır döngünün içindeyiz. 1990’ların sağladığı kısa sürmüş fırsat penceresini kullanmayı becerememiştik. Öbür bir fırsat penceresi açıldı artık ve bizler onu gerçek kullanmalıyız. Şafak yakın. Bildiğiniz üzere gecenin en karanlık anı güneşin doğmasından çabucak öncesidir. Boris Nemtsov daima ‘Yapabiliriz’ kaygısı. Rusya özgür hale gelecek. Bundan hiç bugünkü kadar emin olmamıştım.”
Kışkırtıldı mı, onu-bunu bilmem; lakin Putin’in hem dünyada hem kendi ülkesinde başına büyük iş açtığına ben de eminim.
Orada-burada savaşın gerisine takılanlar ne olup-bittiğini anlamaktan aciz bir küme.
Şair Kemalettin Kamu’nun dediği üzere bir kitle: “Okuma yok, yazma yok, bilmeyiz eski-yeni.”
Ankara’dakiler gelişmeleri yanlışsız okuyorlardır, umarım.
[NOT: Yazılarımda kaynak olarak link verdiğim gazete ve mecmualar haber ve makalelerine erişilmesi için abonelik koşulu arıyor olabilir; erişilemiyorsa, sebebi budur.]
*Bu yazı fehmikoru.com adresinden motamot alınmıştır.
