Fehmi Koru*
Bir dakika, yoksa seçim vaktinde değil de daha erken bir tarihte mi yapılacak?
Açıyorum: Bütün göstergeler ülkenin fazla uzak olmayan bir tarihte seçime gideceğini gösteriyor ve ben de bu gelişmeyi bir soruya dönüştürerek kuşkumu aşikâr ediyorum.
Ülkemiz pek çok önemli badirelerle karşı karşıya. En değerli ıstırap iktisat. Birbiri gerisine alınan yanlış kararlar ekonomiyi kimseyi şad ve memnun edemez hale getirdi. İdare kaşıkla verdiğini kepçeyle geri almak zorunda kalıyor. Çabucak her temel gereksinim malında fiyat patlamaları yaşanıyor.
Yoksul fukara, garip guraba çoğalıyor.
Devlet bütçesi bu badireleri karşılayamıyor.
Karşılayamıyor, zira yanlış kararların bedeli bütçeye ödetiliyor.
‘‘Faiz sebep, enflasyon sonuç’’ tespitine nazaran kurulan istikrar ile bankada parası bulunan bireylere bankalar tarafından ödenecek faiz kısıtlı tutuldu; onun yerine tasarruflar TL olarak kalsın diye mevduat sahiplerine kurun vade sonundaki pahası üzerinden ek bir getiri -aslında ek faiz- verilmesi karara bağlandı.
Ek getiri milyarlarca TL tutuyor ve bütçe tarafından karşılanıyor.
[Enflasyonun çok altında kalan bir orana ‘faiz’ ismi uygun görüldüğü için yapılıyor bu yanlışlık. Olağan koşullarda mevduata bankaların ödemesi gerekecek artı pahanın kıymetli kısmının bütçe tarafından üstlenilmesi, topladığı mevduatı yüksek faizle kredi olarak kullandıran bankalara bir kıyak yerine geçiyor. Faiz aykırılığı, bankalara faiz kıyağına dönüşmüş durumda.]
Bütçeye getirilen ek yükü daha fazla artırmamak emeliyle kurun muhakkak bir oranın üstüne çıkmasına müsaade verilmiyor; bunu sağlamak için de sağdan-soldan edinilen borç yabancı paralar kullanılıyor.
Doğal bu da ekonomik dengelerin biraz daha bozulmasına yol açıyor.
Kurdaki artışın bütçeye öngörülemeyen öbür kötülükleri de oluyor.
İktidarın övünç kaynağı köprüler, yollar, tüneller ve kent hastaneleri üzere yatırımlar Hazine’den dolar garantisi verilerek gerçekleştirildi. Yollar, tüneller ve köprülerden geçenler, hastanelerden hizmet alanlar bedel ödüyorlar, lakin bir ölçü; taahhüt edilen sayılarla para ödeyerek hizmet alanların sayısı ortasındaki fark her ay otomatik olarak o yatırımları gerçekleştiren müteahhitlere ödeniyor.
Olağan dolar olarak…
Doların kur kıymeti TL karşısında öngörülenin oldukça ötesinde arttığı için de, bütçedeki delikler devasa boyutlara ulaşıyor.
En kıymetlisi, yanlış kararların yol açtığı ekonomik siyasetlerin enflasyonu azdırması… Bu da hayatın herkes için değerlenmesi demek. Ekmek büfeleri, çiçek yağı rafları ve en son ucuz et satılan kurumlar önündeki kuyrukların sebebi bu: Enflasyon…
Deva?
Hükümetin bu gerçekleri hissettirmemek için bulabildiği formül, belirli başlı muhtaçlık malları üzerindeki vergileri azaltmak oluyor.
Vergi azalması öngörülen bütçenin yara alması demek.
Bir diğer beklenti de, fiyat ve maaşlara vaktinden evvel ek artış sağlanması…
Fiyat ve maaşlara artırımın bütçeye yeni yükler getireceği herhalde anlaşılmıştır.
Halbuki ülkemizin herkesi ilgilendiren meşakkatleri sadece iktisat alanıyla hudutlu değil.
Yanlış kararlar devletin çabucak her iştigal alanında tesirini hissettiriyor.
İktidar cephesine mensup siyasetçiler bu genel tabloyu göz önünde tutarak seçimden yine başarılı çıkmalarını sağlamak üzere kurallarla oynama yoluna gittiler. Meclise sunulan ve bu haftadan itibaren genel konseyde görüşülmesine başlanacak olan yasa teklifi 1950 öncesinden başlayarak günümüze kadar varlığını sürdürmüş seçimlerle ilgili kuralları tasfiye etmeyi öngörüyor.
Herkesin -bu ortada benim de- teklifin barajı yüzde 7’ye indiren ve ittifaklar içerisinde yer alan partilerin birlikte hareket etmelerini önlemeyi amaçlayan unsuru üzerinde ağırlaşması doğal; lakin dikkatlerin yönelmesi gereken detaylar temel teklifin öbür hususlarında.
Seçimleri tartışmalı hale getirecek maddelerde…
Bahsin bu tarafı teklifin hazırlanmasına AK Parti ismine katkıda bulunan Hayati Yazıcı’nın şu açıklamasını işitince aklıma geldi.
Okuyalım:
‘‘15 husus içerisinde en çok konuşulan hususlardan birisi baraj düzenlemesi. Türkiye’de ülke seçim barajı yüzde 10’dur. Yüzde 10 olan barajı yüzde 7’ye indirmeyi önerdik. Bu unsur motamot geçti. 2’nci en kıymetli düzenlemelerden birisi de milletvekili dağılımının hesaplanmasına ait, yaptığımız teklif. Hasebiyle bu teklif üzerinde değişik yorumlar yapanlar olmakla birlikte teklifin dayandığı mantık ve münasebetler prestiji ile demokratik kriterlere uygun, oy sahibi vatandaşın kullandığı oyun, iradesi doğrultusunda sandıktan sonuç doğurmasını hedefleyen bir teklif. Hasebiyle burada kimsenin söyleyeceği fazla bir şey yok. Lakin bu husus münasebetiyle bilhassa muhalefet olarak tanımlanan kesimde bir karmaşa var. Baş karışıklığı içerisindeler. Seçim mevzuatındaki düzenlemeler oy sahibi vatandaşın iradesine uygun sonuçlar doğurmasını hedeflemekti. Daha evvelki düzenleme bir manada vatandaşın iradesinin sapmasına, kullandığı oyun istek etmediği biçimde sonuç doğurmasına yol açıyordu. Bunu önlemiş oluyoruz.’’
Görüyorsunuz, dikkatler baraj ve ittifak konusuna yöneltiliyor. Teklifin öbür unsurları için ise işin aslına hiç değinilmiyor.
Neden sanki?
Pekala, bütün bunlardan seçim tarihinin erkene çekileceği -muhtemelen baskın seçime gidileceği- sonucunu nereden çıkardım?
Şunlardan:
Teklifin yapılacak birinci seçim için değil, daha sonraki seçim/ler için hazırlandığını düşünüyorum.
İktisatta getirilen ek yüklerle delik deşik olmuş bütçe bu seçimin sonucunu tehlikeye atıyorsa da Ukrayna savaşı hükümete kendi mütereddit seçmenine ‘‘Ne iş varsa tekrar AK Parti’de var’’ hissi verebilir.
Daha evvel aykırı düşülen ülkelerle alakaları düzeltme eforu da o imaja dayanak sağlar.
Bir de şu var: İktidar cephesinin prestij ettiği medyanın muteber kalem ve yorumcuları da seçim tarihinin erkene alınabileceğini ihsas etmeye başladılar.
Galiba benim yaptığım bu kıymetlendirme yasa teklifiyle bozulup dağılması beklenen muhalefet cephesince de düşünülüp kabul görmüş olmalı ki, ayrılıp her biri kendi yoluna gitmek yerine, bir ortada kalmakta ısrarlılar.
Erken -hatta baskın- seçime hazır olmakta fayda var.
*Bu yazı fehmikoru.com adresinden motamot alınmıştır.
