Fehmi Koru*
Kamuoyu araştırma şirketlerinin bulguları iktidar cephesi için optimist olmayı zorlaştırıyor. AK Parti’nin çekirdek seçmeninden de kaçışlar başladığının birinci örnekleri alınıyor da ondan.
MHP’nin seçime yalnız gittiğinde Meclis’te temsil edilebilmek için kâfi gördüğü yüzde 7 barajı yetersiz kalabilir; oyu giderek o orana yaklaşıyor zira.
Cumhur İttifakı’nın (AK Parti ile MHP’nin) toplam oyu da Millet İttifakı’nın (CHP, DÜZGÜN Parti ve Demokrat Parti’nin) toplam oyundan daha az.
Manzara bu türlü.
Her araştırmasını medyayla paylaşmadığı bilinen KONDA’nın son anketi nasıl olduysa gazetelerde yayımlandı. Araştırmada “Bu pazar günü seçim olsa oyunuzu hangi partiye verirsiniz?” sorusunun yanıtı da var ve tablo son vakitlerin iktidar açısından en vahim tablosu.
Okuyalım:
“Kamuoyu araştırma şirketi KONDA’nın Eylül ayı (son) anketinin sonuçları belirli oldu.
Sonuçlara nazaran, Cumhur İttifakı’nın oyu yüzde 41.6’ya gerilerken, Millet İttifakı’nın oyu yüzde 2.8 artış ile yüzde 44.1 oldu.
AKP’nin ise temmuz ayında yüzde 36.1 olan oy oranı eylül ayında yüzde 32.7’ye indi. MHP’nin oy oranıysa yüzde 8.9’a düştü.
Millet İttifakı’nda CHP’nin oy oranı yüzde 25.6’dan yüzde 24,8’e inerken İYİP’in oy oranının yüzde 15.7’den yüzde 19.3’e çıktığı kaydedildi. HDP’nin oy oranıysa yüzde 11.7. Temmuz ayında HDP’nin oy oranı yüzde 11.2 olmuştu.”
İttifaklar olmasa ve yüzde 10 barajı yerinde kalsa Meclis’e sadece dört partinin milletvekili sokabileceği anlaşılıyor: AK Parti, CHP, ÂLÂ Parti ve HDP…
MHP baraja takılıyor.
İktidar cephesi oylarındaki düşüş eğilimi tıpkı süratle devam edebilir.
Neden?
Sistem değişikliği iktidara yaramadı
Uzun uzadıya seçmenin gözünden düşmeyi getiren yanlışlıkları yazmaya gerek görmüyorum. “Neden?” sorusuna verilebilecek her şeyi açıklamaya kâfi en kısa yanıt şu: Cumhurbaşkanı hükümet sistemi yüzünden…
Sistem değişikliği sonucunu doğuran halkoylaması 2017 yılında yapıldı. Sistem değişikliği yüzde 51.41 oy oranıyla kabul edildi. Halkoylamasından evvel yapılan (1 Kasım 2015) genel seçimde AK Parti yüzde 49.50 oy alabilmişti. Halkoylaması sonrasında yapılan (son) genel seçimde Cumhur İttifakı’nın (AK Parti ile MHP’nin) oyları yüzde 53.66’ydı; tıpkı seçimde Tayyip Erdoğan yüzde 52.59 oy oranıyla birinci cinste cumhurbaşkanı seçildi.
KONDA anketine nazaran, bugün seçim olsa, Cumhur İttifakı lakin yüzde 41.6 oy alabilecek.
Önünde anayasa mahzuru bulunan Tayyip Erdoğan bir defa daha aday olabilse bile yeni sistemin kaide koştuğu yüzde 50+1 oranını tutturması epey güç.
İttifak halinde seçime gidildiğinde, KONDA dataları sandığa motamot yansıdığı takdirde, Millet İttifakı daha fazla milletvekili çıkarabilecek.
AK Parti iktidarı kaybettiği üzere, adayını cumhurbaşkanı seçtirmeyi de başaramayacak.
Bu durumun da sebebi tıpkı: Cumhurbaşkanı hükümet sistemi yüzünden…
Kendim ettim, kendim buldum
Sistem değişikliği yapılmış olmasa, AK Parti 20 yıla ulaşan iktidarının getirdiği bıkkınlık yüzünden bir ölçü oy kaybetse bile, yeni sistemin ek yanlışlıklara sebebiyet vermesi yüzünden baş gösteren yıpranmaları yaşamayacak, muhtemelen Meclis çoğunluğunu da kaybetmeyecekti.
Ve yeniden muhtemelen adayını cumhurbaşkanı seçtirmeyi de başarabilecekti.
Cumhurbaşkanı hükümet sistemi ile kendi eliyle- tahminen 2071’lere kadar uzayabilecek- iktidarını birinci seçimde zora soktu AK Parti.
Bu durumu artık AK Parti idaresinde bulunanlar da görebiliyor ve devayı anayasayı az oy alsalar bile iktidarda kalabilecekleri biçimde değiştirmenin yollarını arıyorlar.
AK Parti’nin anayasa değişikliği atılımının altında bu niyet yatıyor.
[Hep unutuluyor. AK Parti 2002 seçiminde sırf yüzde 34.42 oyla iktidara gelebilmişti. O seçimde bir tek CHP yüzde 19.42 oyla Meclis’te temsil hakkı elde edebilmiş, öteki partilerin hepsi yüzde 10 barajına takıldığı için AK Parti yüzde 34.42 oy almasına karşın 550 üyeli Meclis’e 365 milletvekili sokabilmişti. (CHP’nin 177 milletvekili vardı. 8 de bağımsız milletvekili Meclis’e girebilmişti). Toplam oyların üçte biriyle Meclis’te üçte ikilik bir milletvekili varlığı elde edebilmişti AK Parti.]
Evvelki akşam katıldığım YouTube üzerinden yayın yapan Gerçektivi programında bu gerçeği anlattığımda kaçınılmaz soruyla karşılaştım: Nasıl oldu da AK Parti iktidarının sonunu getirebilecek bir süreci kendi eliyle başlattı? Bu aklı AK Partililere kim verdi?
MHP ya da daha açık tabirle Devlet Bahçeli verdi bu aklı.
Bir orta sıklıkla başkanlık sistemine geçme dileğini dışa vurmuş olsa da, başta Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan olmak üzere AK Parti sözcüleri, sonunda isteklerini gerçekleştirmenin sayısal imkansızlığını görüp mevzuyu soğutma yoluna gitmişlerdi.
Nereden gerektiyse, o denli bir ortamda, MHP önderi Devlet Bahçeli, başkanlık sistemine geçilmeyi sağlayacak formda anayasayı değiştirmek için AK Parti’ye dayanak vereceğini açıkladı. Halkoylamasına MHP’nin takviyesiyle gidildi ve sonuç alındı.
O sırada başlayan iki parti ortasındaki yakınlaşma yeni sistemin en temel kaidesi olan ‘yüzde 50+1’ oranına ulaşabilmek için ittifak oluşturmayı da getirdi.
Cumhur İttifakı o denli doğdu.
Yoksa deva eski sisteme dönüş mü?
İttifakın lakin bir seçimlik hayrını görebildi iki parti.
Birlikte beden verdikleri yeni sistem yüzünden, AK Parti ve MHP, kamuoyu yoklamalarına nazaran, bir sonraki seçimde iktidarı kaybetme tehlikesiyle karşı karşıya.
Muhalefet iktidarın gündeme getirdiği anayasa değişikliğine karşı çıktığı takdirde, ittifakın sandalye sayısı kâfi olmadığı için o teşebbüsünde de sonuca ulaşamayacak AK Parti. Zorlarsa halkoylamasına gidilmesi gerekecek.
Halkoylamasından nasıl bir sonuç çıkar dersiniz?
Yoksa yol yakınken AK Parti de muhalefetin gerisine takılıp şimdi iktidar elindeyken ‘güçlendirilmiş parlamenter sisteme’ dönüşün yolunu açmayı mı yeğler?
[Partisi içerisinde de bu istikamette görüşler olduğu, AK Parti genel lideri da olan Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın bu ihtimali tabiatıyla gündeme taşıyıp kesin tabirlerle karşı çıkmasından anlaşılıyor.]
Önümüzdeki günler, haftalar ve aylar sürprizlere çok açık.
*Bu yazı fehmikoru.com adresinden alınmıştır.