Fehmi Koru*
Askerlerini ve bir ölçü işbirlikçilerini Taliban’la anlaşılan son gün olan 31 Ağustos’a kadar Afganistan’dan çekmeye çabalayan ABD’ye,“Gitme, burada kal” bildirisi yerine de geçecek büyük patlama hangi aklın yapıtıdır?
Kabil Havalimanı yakınlarında patlayan bombalı akında 13’ü Amerikan askeri, 60’ı Afgan olmak üzere 73 kişi hayatını kaybetti. Çok sayıda da yaralı var.
Saldırıyı ‘ISIS-K’ örgütünün gerçekleştirdiği sanılıyor. Örgüt hareketi üstlendi.
‘ISIS-K’ Irak merkezli ama Pakistan ve Afganistan’da da yerleşik IŞİD/DEAŞ örgütünün bölgedeki ismi. ‘K’ Türkçesi ‘Horasan’ olan sözcüğün İngilizce isminin birinci harfi.
Ortadoğu’yu kasıp kavuran IŞİD/DEAŞ, kolları öbür ülkelere de uzanan bir örgüt. Afganistan’ı merkez seçmiş el-Kaide örgütünün bir türeviydi IŞİD/DEAŞ; onun ‘K’ uzantısı, kendisini Taliban ve el-Kaide’den ayrıştırmak için edindiği bir isim.
Bu son hareketiyle “Burada ben de varım” iletisi verdiği kesin.
İletinin muhatabı olan ABD ve öteki Batı ülkeleri IŞİD/DEAŞ’ın Horasan kolunun o bölgedeki varlığından zati haberli.
Habersiz olanlar da artık bilgi sahibi oldular.
Sorum ve karşılığı
Uygun de, kendisini ‘İslam Devleti’ olarak tanımlayan bir örgüt, yerleşik olduğu bölgede işgalci güç ilan ettiği yabancı askerlerin çekilmeye başladığı bir ortamda, çekilme sürecinin yürütüldüğü havalimanı önünde çokça can alan bir hareketi neden gerçekleştirir?
Aksiyon yapılması kararını veren IŞİD/DEAŞ başkanları, hareketlerinin, muhataplarında, “Gitmekle yanılgı mı yapıyorum?” hissini uyandıracağını ve intikamcı bir tutumla karşılık vermeye kalkacaklarını düşünmez mi?
Elbette düşünür.
[Askerlerini çekme kararının altında imzası bulunan ABD lideri Joe Biden, dünkü hareketin akabinde çok sert açıklamalar yaptı. Kendisinin ‘müthiş öfkeli ve kızgın’ olduğunu söyledikten sonra şu kelamları sarf etti: “Affetmeyeceğiz. Unutmayacağız. Peşinize düşecek ve yaptığınızı size ödeteceğiz.”]
‘Terör örgütü’ diye bilinen yapıların da kendilerine nazaran bir rasyoneli bulunur. Varlıklarının ve icraatlarının kendi tabanlarına makul görünecek tarafları vardır. İstihbarat örgütleri o rasyoneli keşfedip karşı çabayı ona nazaran yürütür.
O vakit en baştaki sorumu bir kere daha tekrarlayayım: IŞİD/DEAŞ neden tam da şu sırada ABD ve müttefiklerine “Gitme, burada kal” iletisi verdi?
Bilinenlerin tekrarı olacak, lakin öbür deva yok.
Şiddete bulaşmış ve bunu ideolojilerinin bir kesimi ve propaganda aracı olarak kullanmakta olan örgütler ‘düşman’ belledikleri kümeler, örgütler, milletler ve devletleri gaye alan hareketlerle varlıklarını sürdürürler.
Aksiyonlar onların can suyudur.
Ne kadar kanlı ve dehşetengiz olursa o kadar ses getiren eylemler…
IŞİD/DEAŞ’ın Irak’ta birinci baş gösterdiği periyotta ellerinde rehin tuttukları gazeteciler ile sivil toplum örgütü mensuplarını can yayında infaz etmelerinin sebebi de buydu. Acımasız olduklarını dünya-aleme -daha çok da etkileyip yanlarına çekmek istedikleri kitlelere- ispat etmiş oldular.
Horasan’da -yani Afganistan’da- yerleşik olduğunu isminin önüne koyduğu harfle ilan eden örgüt de, bir yandan ABD’ye “Gitme, kal” bildirisi verir ve onu yeniden bölgede tutmaya çalışırken, bir yandan da ABD’nin olmayacağı bir ortamda kendisinin varlığının da tanınması gerektiğini ülkenin yeni yöneticilerine hatırlatıyor.
IŞİD/DAEŞ-K bu hareketiyle Taliban’dan idarede paydaşlık talep etmiş oldu.
Sahiden yumuşama, eski hallerinden vazgeçme niyetleri var olsa bile -ki ben bu kanaatte değilim- IŞİD-K’nın rahatlıkla terör hareketi sahneye koyabildiği ülkede Taliban bu niyetini hayata geçiremez.
Biden’in son haftalarda verdiği beyanatlardan ve askerlerini bir an evvel oradan çekme gayretinden patlamanın tam olduğu yerde ABD’nin bir hareket beklediği anlaşılıyor. Aksiyon Amerikalılar için sürpriz değil. Biliyorlardı engelleyemediler. Yahut biliyorlardı, olmasına müsaade verdiler.
20 yıl boyunca beşbine yakın askerinin cenazesinin kalktığı ülkeden ansızın çekilmesinin sebebini anlatmakta zorlanıyordu Joe Biden; bu aksiyon ona güçlü bir münasebet sağlamış oldu.
Bizler de hareketin meydana geldiği yerin güvenliğini Türk askerlerinin üstlenmesinin yanlışlığını bu vesileyle öğrenmiş olduk.
Afganistan bundan sonra nasıl bir ülke olur?
Dünya bu sorunun karşılığını merak ediyordu. Olumsuz senaryolar çoğunlukta olsa bile, bizde ve dışarıda olumlu gelişmeler bekleyenler de az değildi. Taliban’ı ‘özgürlük savaşçıları’, aksiyonlarını ‘milli mücadele’, ülkenin bütününe hakim hale gelmesini ‘zafer’ olarak değerlendirenler yalnız Türkiye’de yok; buna emsal yaklaşım sergileyenler her yerde var.
Onların yaşadıkları birinci hayal kırıklığı olacak bu aksiyon.
Ardı da gelecektir.
[“Amerikalılar 300 bin Afgan’ı eğitti, onlardan bir ordu meydana getirdi; Taliban’a hiç direnemediler” diyenler ve bundan kendilerine nazaran sonuçlar çıkaranlar da bulunuyor. Ne yapsaydı yani Afgan askerleri? Amerikalıların kendilerine öğrettikleri savaş taktiklerini karşılarına çıkacak Amerikan silahlarıyla mücehhez kendi milletinden insanları öldürmek için mi kullansalardı? Kardeş kanı mı dökülseydi? Herhalde askerlerini oradan çekme gayretinde olanların beklediği buydu. Yeterli ki o denli olmadı.]
Türkiye hala Afganistan’da kendisine iş düşmesini bekliyor.
En yanlışsız yaklaşım, oradan mümkün olduğu kadar uzak durmak.
Hiç değilse bir müddetliğine.
*Bu yazı fehmikoru.com adresinden alınmıştır.