Fehmi Koru*
Londra günlerimden bir anı.
Yıl 1978.
Okul arkadaşlarımdan bir Alman genç, dostluğu daha da artırmak için olacak, sinemalarda kapalı gişe oynanan yeni gösterime girmiş bir sinemaya birlikte gitmeyi teklif etti. Sinema Türkiye’de geçen bir olayla ilgiliymiş. Günü belirledik, akşama yakın bir seansta biz de başka sinemaseverlerle kuyruğa girdik. Kuyrukta beklerken, sinemanın afişlerindeki Türklere benzedikleri için seçildikleri aşikâr olan sert artist yüzler dikkatimi çekmedi değil. Lakin büyük sürprizi tıka basa dolu sinema salonundan başım önde çıkarken yaşadım.
Tek sözle felaketti sinema.
Sinema çıkışı Alman arkadaş bana veda etmeden ayrılıverdi.
Kendisiyle o günden sonra bir daha yan yana gelmedik.
Sineması izlemiş ve benden nefret etmesi gerektiğini anlamıştı.
Üzerinde uyuşturucuyla yakalanmış genç bir Amerikalının turist olarak bulunduğu Türkiye’de ve uyuşturucuyla yakalandıktan sonra cezasını çektiği cezaevinde -güya- yaşadığı insanlık dışı davranışları sergiliyordu ‘gerçek bir olayı yansıttığı’ tezli sinema.
Billy Hayes isimli gencin yazdığı birebir isimli kitaptan beyaz cama Oliver Stone’nun kaleme aldığı senaryoyla aktarılmıştı ‘Midnight Express’ (Geceyarısı Ekspresi) sineması.
[Filmin ismi mahpuslar ortası jargonda ‘hapisten kaçmak’ manasına gelmekteymiş. Hayes, anlatımına nazaran, kendisini ziyaret eden kız arkadaşının gizlice bıraktığı paralar sayesinde gardiyan kılığına girerek dışarıya çıkmayı ve kaçmayı başarmıştır.]
Yıllar sonra evvel Hayes çok daha sonra ise Oliver Stone kitaptan sinemaya aktarılırken olayların olandan çok farklı yansıtıldığını, senaryosunda gerçeklerin çarpıtıldığını itiraf edecektir.
Oliver Stone birinci Oscar mükafatını bu sinemanın senaryosu sayesinde aldı.
Her sahnesi Türk ve Türkiye düşmanlığını körüklemek hedefini taşıyan bir sinemaydı Geceyarısı Ekspresi…
[Tahmin edileceği üzere, sinemanın Türkiye’de gösterimi yasaklandı ve uzun yıllar yasaklı kaldı. Ta ki, Bülent Öztürkmen idaresindeki HBB televizyonu, 1993’te, birkaç gün öncesinden yayınlanacağını duyurup gösterimini yapana kadar…]
Trump: Patavatsız bir başkan
Durduk yere o denli bir sineması artık neden hatırladım ve hatırlatıyorum?
Sebebi aktüel. Dün içeriğinden kelam ettiğim, Beyaz Saray’da hem kendisinin hem de First Lady’nin en yakınında vazifeli olarak bulunmuş gazeteci kökenli Stephanie Grisham isimli bayan, Donald Trump’ın ve ailesinin yanında geçirdiği dört yılda görüp gözlemlediklerini kaleme aldığı kitabında bir olay anlatıyor.
O kitabın bir çok yerinde Trump’ın yüz yüze görüşmelerinde dünya önderlerine karşı sergilediği gaflar da anlatılıyor. Onlardan biri de bizimle ilgili.
Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan ve heyetiyle 2019 yılındaki G-20 doruğunda gerçekleşen görüşmesinde yapılıyor o gaf…
Erdoğan’ın da ortalarında bulunduğu Türkiye heyetine dönüp “İçinizde Midnight Express sinemasını göreniniz var mı?” sorusunu yöneltiyor Trump.
Açıkça söyleyemediği kanısını, dolaylı biçimde “Benim gözümde o sinemada yansıtıldığı gibisiniz” demeye getirdiği ne kadar belli…
Bunu soruyu takip eden şu tasvirden de anlıyoruz: Trump heyete sorusunun akabinde “Sizler için kara bir filmdir” açıklamasını getiriyor.
Patavatsızlığın daniskası bu.
Anlatan Stephanie Grisham, o sırada Trump’ın basın sözcüsüdür ve o sıfatıyla görüşmelere katılmaktadır. Bizdeki Cumhurbaşkanlığı irtibat lideri Fahrettin Altun’un ABD’deki mukabili üzere bir pozisyondadır.
Heyet üyeleri bu patavatsızlığa fazla bir reaksiyon vermemişler. “Birkaç nazik gülüşme dışında ses çıkmadı heyetten; güya ABD lideri bu türlü bir şey söylememiş üzere davrandılar, konuşma devam etti” notunu düşüyor Grisham.
Sanıyorum, Osaka’daki 2019’da yapılan G-20 tepesinde geçen bu patavatsızlığı, bizim heyetin üyeleri, adamın Türkiye ve Türklere bakışını dışa vuran bir farklı lisan kayması olarak değerlendirmişlerdir.
Birebir çeşitten -hatta daha ileri- bir patavatsızlığı da, Trump, 2019 yılında, PYD/YPG örgütlerine art çıkan ABD’nin tutumundan şikayet edildiği bir sırada, Cumhurbaşkanı Erdoğan’a gönderdiği ve muhatabının ‘çirkin’ bulup çöpe attığını söylediği şaşırtan sözlerle dolu mektupla yapmıştı.
G-20 Doruğu 2019 haziran ayındaydı, mektup da 2019 ekim tarihli.
“Trump periyodunda Türk-Amerikan ilişkileri” konusunda ileride yazılacak yapıtlarda Trump’ın önyargılara dayalı tutumlarının ülkesinin siyasetine nasıl yansıdığı kesinlikle anlatılacaklardır; Grisham o çeşit çalışmalara gereç sağlamış oldu.
Donald Trump’ın Beyaz Saray’da ikamet ettiği o dört yıl Türkiye’nin ABD ile ilgisi açısından ‘iyi’ bir devir değildi. Türkiye’nin hassas olduğu hiçbir temel mevzuda Trump’ın olumlu davrandığı görülmedi. Buna Filistin konusu da dahildir.
*Bu yazı fehmikoru.com adresinden alınmıştır.
