İstanbul İktisat Araştırma tarafından Friedrich Naumann Vakfı‘nın dayanağıyla hazırlanan “Türkiye’nin Geleceğine Genç Bakış” raporu, gençlerin siyasi eğilimlerinden gündelik hayata bakışlarına geniş bir fotoğraf çiziyor.
Araştırmaya katılan gençlerin yüzde 36’sı için geçim düşüncesi günlük hayatlarının bir modülü. 18-30 yaş ortası gençler ortasında en yaygın maksatlardan biri, kendi işini kurmak. Gelecekte daha yeterli bir toplumda yaşamak ismine göç etmeyi düşünenlerin oranı yüzde 61 iken “kişisel gelişim ve yatırım”ı önceleyenlerin oranı yüzde 81.
Araştırmaya nazaran, işsizlik ve finansal güvenlik aile ilişkilerine de doğrudan tesir ediyor. Aile içi gerginlikle en az karşılaşanların çalışanlar yahut iş aramaktan ümidini kesmiş olanlar olduğunun belirtildiği raporda, “Devam etmekte olan beklentiler, geçim kahrı, toplumsal güvencesizlik aile içi gerginliği artıran ögeler diyebiliriz” deniliyor.
Araştırmaya katılan gençlerin yüzde 22’si, kendini siyasi partilere yakın hissetmiyor ve seçimlerin işlevselliğine inanmıyor. 18-30 yaş ortası seçmen ortasında bu pazar seçim olması halinde kararsız olacağını lisana getirenlerin oranı yüzde 19 iken, oy kullanmamakta karar kılmış olanların oranı yüzde 14. İstanbul İktisat Araştırma’nın Türkiye Raporu Yöneticisi Can Selçuki, bu sonuçlardan yola çıkarak “Her üç gençten biri önümüzdeki seçimlere katılmayabilir” iddiasında bulunuyor.
Gençler gündemi Instagram’dan takip ediyor
Siyaset ve gündem hakkında bilgi sahibi olmak isteyen gençlerin en fazla hangi mecrada vakit harcadığı sorusuna verilen karşılıklar, raporun çarpıcı sonuçlarından birini oluşturuyor. Gençler gündem takibi için sırasıyla Instagram, WhatsApp, Twitter ve Youtube’da en çok vakit harcıyor.
Rapora nazaran, Instagram tüm eğitim düzeyi kümelerinde genel olarak en çok kullanılan toplumsal medya platformu. Eğitim düzeyi düştükçe TikTok üzerinden siyaset ve gündem takibi artarken Youtube kullanımı azalıyor. Sonuçlara nazaran, gençlerin gündem takibi için en az vakit harcadığı mecra ise gazeteler.
Gençlerin uluslarası alanda işbirliğine bakışı da araştırma sonuçları ortasında. Araştırmaya katılan 18-30 yaş ortası gençlerin birçok yakın gelecekte ABD-NATO ve Avrupa Birliği ile işbirliğine olumlu, büyük çoğunluk ise Ortadoğu, Rusya ve Çin ile işbirliğine olumsuz bakıyor.
Dindar gençlerin yüzde 72’si tarikatlara inanç duymuyor
Bir öteki çarpıcı sonuç ise inanç duyulan kurumlara ilişkin. Rapora nazaran, gençler siyasi partileri manasını yitirme düzeyinde güvenilmez buluyor. Siyasete ve siyasetçilere büyük oranda güvenilmezken en emniyetli kurumlar Türk Silahlı Kuvvetleri ve sivil toplum olarak ön plana çıkıyor. Kurumlara inanç konusunda bankalar, orta sıralarda yer alıyor. İstanbul İktisat Araştırma Genel Müdürü Can Selçuki, bu sonuca asker-sivil çelişkisi yerine “en emniyetli kurumlar silah ve insan gücü bulunduran kurumlar” açısından bakılırsa daha manalı olacağı kanaatinde.
Raporda, tarikatlara duyulan itimada dair sonuçlar da var. Araştırmaya nazaran, kendilerini “oldukça dindar” olarak tanımlayan gençlerin yüzde 72’si tarikatlara itimat duymuyor. Başka yandan epey dindar olan genç iştirakçilerin yüzde 31’i Diyanet İşleri Başkanlığı’na çok güveniyor. Raporda, “Kendilerini epey dindar olarak tanımlayan gençler Diyanet’e itimat konusunda kendi içlerinde gruplaşmış durumda. Bir küme hiç güvenmezken, bir küme kararsız, bir küme da çok güveniyor. Bu üç küme ortasındaki oranlar birbirine çok yakın lakin Diyanet’e hiç güvenmeyenler çoğunlukta” tespiti yer alıyor.
Dindarlık düzeyi azaldıkça otoriter tercihi azalıyor
Araştırmaya katılan gençler ortasında demokrasi talebi gençler epey güçlü. Gençlerin yüzde 66’sının iştirakçi demokrasiyi tercih etmesi nedeniyle mevcut başkanlık sisteminin Türkiye’nin gelecek vizyonu olmadığını gösterdiği, araştırma tespitlerinden bir oburu.
Araştırmaya katılan gençlerin “Cumhurbaşkanlığı yetkili otoriteler tarafından daha sıkı bir şekilde denetlenmelidir” sorusuna yüzde 37’si “Katılıyorum” karşılığını verirken yüzde 31’i “Kesinlikle katılıyorum” diyor. AKP’ye takviye veren gençlerin yüzde 65’i de “Cumhurbaşkanlığı yetkili otoriteler tarafından daha sıkı bir şekilde denetlenmelidir” görüşünü lisana getiriyor.
Rapor, dindarlık düzeyinin azalmasıyla güçlü ve otoriter liderlik tercih edenlerin oranının süratle azaldığını da ortaya koyuyor.
Gençler eşcinsel evliliği ve göçmen aksisi
Raporda, toplumsal cinsiyet konusuna bakış hakkında da tespitler var. Farklı cinsel yönelime sahip olmanın doğal bir durum olduğunu kabul edenlerin oranı yüzde 52 olsa da LGBTİ+’ların evlenme hakkına karşı olanlar yüzde 62. Eşcinsel evliliklerini destekleyenlerin oranı ise yüzde 30’larda kalıyor. Bayanlar açısından da durum parlak değil. Her 4 genç bayandan 1’i, Türkiye’de bayan olması sebebiyle hiçbir vakit inançta hissetmiyor.
Suriyeli mülteciler konusu da araştırmaya katılan gençlere sorulan sorular ortasında yer alıyor. Güvenlik güçlerinin Suriyeli göçmenlere karşı daha sert tutum almasını onaylayanların oranı, yüzde 61. Raporda, “Dindar olup olmamaktan bağımsız olarak, çoğunluk Suriyelilerin topluma olumlu katkısı olmadığı görüşünde. Geçim kasveti arttıkça güvenlik güçlerinin Suriyelilere karşı sert hal göstermesini onaylayanların oranı da artıyor. Eğitim düzeyi yükseldikçe Suriyelilerin topluma olumlu katkı yaptığını düşünenlerin oranı azalıyor” deniliyor.
Araştırmada 18-30 yaş kümesine mensup 3 bin genç ile görüşüldü.
Burcu Karakaş
© Deutsche Welle Türkçe