30 Ekim 2016’dan beri Kocaeli Kandıra F Tipi Cezaevi’nde tutuklu bulunan eski HDP Milletvekili Gültan Kışanak, birebir hücreyi paylaştığı demans teşhisine karşın İsimli Tıp Kurumu’nun “Cezaevinde kalabilir” raporu verdiği hücre arkadaşı Aysel Tuğluk’un sıhhat durumunun giderek ağırlaştığını söyledi. Tuğluk’un bir an evvel tahliye edilmesi gerektiğini söyleyen Kışanak “Küçük bir çocuktan daha fazla dayanağa muhtaçlık duyuyor günlük ömrünü sürdürmek için. Daha fazla gecikmeden tahlil bulunması gerekiyor” dedi.
Bianet’ten Zeynep Kuray’ın sorularını yanıtlayan Kışanak’ın röportajı şöyle:
“ATK raporu, ne kadar siyasallaştığını gösteriyor”
Öncelikle nasılsınız? Sıhhatiniz nasıl?
Ben yeterliyim; merak eden, soran tüm dostlara, bayanlara bu vesileyle selamlarımı, sevgilerimi iletmek istiyorum. Yaşamanın öbür ismi da direnmektir… İçerde, dışarda, her yerde insan olmanın gereği olarak âlâ, hoş, hakikat için yaşıyoruz, direniyoruz…
Aysel Tuğluk’un da sıhhat durumu giderek ağırlaşıyor fakat buna karşın İsimli Tıp Kurumu’ndan verilen son raporda ısrarla cezaevinde kalabileceği belirtiliyor. Siz Aysel Hanım’la tıpkı cezaevinde kalıyorsunuz. Bu raporu nasıl değerlendiriyorsunuz?
Dersim’in bir evvelki devir belediye lideri Edibe Şahin, ben ve Aysel Tuğluk tıpkı odada, üç kişilik F Tipi hücrede kalıyoruz. İsimli Tıp Kurumu’nun (ATK) son olarak verdiği rapor, bu kurumun ne kadar siyasallaştığının bir göstergesidir. Konusunda uzman tabipler doğal olarak, demansın nasıl bir hastalık olduğunu bilirler. Aysel arkadaşımız için, demans olmadığını, sıhhatinin yerinde olduğunu söylemiyorlar. Raporun sıhhat durumu ile ilgili kısmında, anlık hatırlamanın, akılda tutmanın, tekrarlamanın, tanımlamanın, muhakeme etmenin, günleri, ayları, sayıları hakikat saymanın, saati yanlışsız çizmenin, akışkan bir halde konuşmanın, hatırlatma notları olmadan eskiye dair bilgileri hatırlamanın, yani insanın günlük ömrünü idame ettirmek için gerekli olan minimum zihinsel faaliyetlerin tümünün bozuk olduğu konusunda tespitler yer alıyor. Buna karşın, ‘tek başına cezaevinde ömrünü sürdürebileceği’ kararı veriliyor. Bu çelişkinin nedeni ATK’nin siyasallaşmasıdır.
“Tahliye edilmezse durumunun kötüleşeceğini biz de raporu yazan hekimler da biliyor”
Aysel Tuğluk’un son durumunu aktarabilir misiniz?
Aysel arkadaşımız cezaevinde kalıyor lakin öz bakımı, şahsî paklığı, banyosu, kıyafetlerini giyinme, çamaşırlarını yıkama, çayını bardağa doldurup eline verme, yemeğini verme, bulaşıklarını yıkama, aklınıza gelebilecek her türlü yaşamsal gereksinimini biz karşılıyoruz. Tek başına bu faaliyetlerin hiçbirini yerine getiremiyor.
En kolay şeylerden örnek vereyim. Semaverden çayını doldurmak istediğinde, musluğu açık unutup geliyor. Sigara içmek istediğinde eline çakmak veremiyoruz; giysilerini, saçını tutuşturmasından korkuyoruz. Merdivenlerden inerken bir anda basamakları unutarak ayağını düz yerde yürüyormuş üzere attığı için, düşmesin diye merdivenden inip çıkarken kendisine refakat ediyoruz. Tek başına havalandırmaya çıkıp yürüdüğünde kapının sürgüsünü dışardan kapatıyor, sonra içeri gelmek istediğinde sürgüyü nasıl açacağını bilemiyor, bize kapıyı açın diyor. Pencereyi açıp, sürgünün yerini ve nasıl açması gerektiğini tanım ediyoruz, buna karşın kapıyı açmayı başarması oldukça vakit alıyor. Bu nedenle havalandırmaya da bir arada çıkıyoruz. Kendisine gelen mektupları dahi okuyamıyor. Zira zorlanarak da olsa birinci iki, üç kelimeyi okuyor, dördüncü kelimeyi geçtiğinde, evvelkileri unuttuğu için cümleyi anlamıyor; mektuplarını biz kendisine okuyoruz. Burada detayını yazmaya çalışsam sayfalar yetmez.
Özet olarak şunu söyleyebilirim, küçük bir çocuktan daha fazla dayanağa gereksinim duyuyor günlük hayatını sürdürmek için. Bütün bunları o raporu yazan doktorlar de biliyor bence. Demans bu türlü bir hastalık; evvel anlık unutmalar, akabinde muhakeme yeteneğinde azalma ve muhakemesini giderek yitirme; beynin hudut sistemini yönetme ve komut vermede fonksiyonunu yerine getirmemesi, giderek geçmişi unutma. Aysel arkadaşımızda bütün bu basamakları birlikte yaşayarak gözlemliyoruz. Bir an evvel dışarı çıkmaz, uygun tedavi, bakım, toplumsal irtibat ve ruhsal dayanak imkanına kavuşamazsa, durumun çok daha makus olacağını biz de, o raporu veren tabipler de biliyor. Bu durum her şeyden evvel insani ve vicdani bir mevzudur. Herkesin, kamuoyunun, iktidarın, Adalet Bakanlığı’nın, mahkeme heyetinin, ATK’nin Aysel Tuğluk arkadaşımızın durumunu tüm siyasi hesaplardan uzak bir biçimde insani ve vicdani olarak ele alması ve daha fazla gecikmeden tahlil bulması gerekiyor.
