Hendek’deki havai fişek fabrikasında meydana gelen patlamaya ait ikinci uzman raporu tamamlandı. 7 kişinin hayatını kaybettiği ve 127 kişinin yaralandığı patlamaya ait raporda, şirket ortakları ve yetkilileri olan sanıkların asli derecede kusurlu, öteki sanıkların ise tali derecede kusurlu olduğu belirtildi. İş sıhhati ve güvenliği önlemlerinin alındığı takdirde, patlamanın önlenebileceğinin de altı çizildi.
Sakarya’nın Hendek ilçesi Üst Çalıca mevkiindeki Büyük Coşkunlar Havai Fişek Fabrikası’nda meydana gelen ve 7 kişinin vefatı ile sonuçlanan patlama ve yangın olayına ait Sakarya Cumhuriyet Başsavcılığı talimatı ile Hendek Cumhuriyet Başsavcılığı’nca başlatılan soruşturmada 200 sayfalık rapordan sonra 128 sayfalık ikinci bir uzman raporu hazırlandı.
“Elektrik tesisatının mevzuata aykırı”
Hazırlanan raporda, birinci hazırlanan rapora değinilerek Çin Mahallesi ismi verilen kısımda tüzüğe muhalif halde üretim ve depolama yapıldığı belirtildi. Raporda, “Fabrikanın birtakım kısımlarında elektrik tesisatının mevzuata alışılmamış formda yapıldığı, statik elektrik ihtimalinin göz gerisi edildiği, risk değerlendirmelerinin yapılmadığı, depoların inşasında en az güvenlik uzaklıklarının dikkate alınmadığı, duvarların yanmaz, sızdırmaz halde tasarlanmadığı, etraflarının sütre, duvar, tel örgü ve gibisi halde çevrilmediği, statik elektriğe karşı gerekli tedbirlerin alınmadığı” halinde tespitler yer aldı.
Ayrıyeten, “Depolarda çok yığılmaların bulunduğu, depolama sürecinin plansız, sistemsiz ve dağınık biçimde olduğu, her bir üretim ünitesinde günlük bulundurulabilecek unsur ölçüsünün ne kadar olması gerektiğine yönelik rastgele bir çalışma, plan ve faal bir kontrol, nezaretin olmadığı” değerlendirildi.
“2020 yılına ilişkin iş güvenliği yıllık eğitim planı bulunmadı”
Sıcak yüzeylerin patlayıcı hususları patlamaya erişecek ısıl bedele ulaşıp ulaşamayacağının tespitinin ve denetiminin sağlanması gerektiği belirtilen rapordaki öteki değerlendirmeler şöyle;
“Dosya kapsamında yer alan evrakların incelenmesi sonrasında hususa ait rastgele bir bilgi, bilgi, doküman ve kayıt bulunmadığı ve münasebetiyle da husus takibinin yapılmadığı, İSG eğitimlerinin tüm çalışanlar tarafından alındığı istikametinde kanaat elde edilmediği, evrakların içerisinde 2020 yılına ilişkin iş güvenliği yıllık eğitim planı bulunmadığı, iş yerinin ‘çok tehlikeli’ sınıfta faaliyet gösteren bir işyerinin olmasına karşın kayıtlarda emekçilerin ‘tehlikeli ve çok tehlikeli sınıfta yer alan işlerde çalıştırılacakların mesleksel eğitimlerine’ dair yönetmeliğin gerekli unsurunda sayılan dokümanların rastgele birine sahip olmadıkları tespit edildi.”
Fabrika sahipleri asli, başka sanıklar tali kusurlu olarak raporlandı
Belge kapsamında yer alan İş Sıhhati ve Güvenliği Tespit ve Tavsiye Defteri’nin de incelendiği raporda, iş güvenlik uzmanı A.B.’nin, “Çin Mahallesi olarak isimlendirilen kısma ait rastgele bir tespit ve teklifin bulunmadığı hususu, çalışanların ve kendi sözü de dikkate alındığında ismi geçen Çin Mahallesi kısmında riskleri tespit ederek iş sıhhati ve güvenliğine ait tespit ve tekliflerde bulunmadığı, gerekli ihtimamı göstermediği bundan ötürü da iş sıhhati ve güvenliği mevzuatını yerine getirmediği” belirtildi.
Patron tarafından, iş yerinin tehlikeli bir halde yapılan çalışmaların denetlenmesi ve tehlikeli çalışma biçimlerinin personellerin sıhhat ve güvenliğinin tehlikeye atmayacak biçimde organize edilmesi gerektiğini belirten raporda, “Çalışma yapılan yerde iş sıhhati ve güvenliği tedbirlerinin eksiksiz biçimde alınıp alınmadığının denetim edilmemesi, çalışanların güvenliklerini kendi inisiyatiflerine bırakılması, emniyetsiz çalışmayı önleyecek nezaretin sağlanmaması konuları dava konusu olayın gerçekleşmesinde tesirli olduğu” raporlandı.
Raporda olayın ‘önlenebileceğine’ vurgu yapıldı
Olayda patlayıcı husus üretimi yapılan iş yerinde “tedbirlerin alınmamış olması sebebiyle” fabrikanın ortağı ve yetkilisi olan Y.C. ve A.R.E.C. asli kusurlu öteki sanıklardan; H.A.V., A.A., A.Ç., A.B. ve E.Ö. tali kusurlu olarak raporlandı. Patlamaya ait hazırlanan ikinci eksper raporunda, “davaya mevzu olan olayın meydana gelmesinde iş sıhhati ve güvenliği önlemlerinin alındığı takdirde yaşanan olayın meydana gelemeyeceği ve olayın önlenebilir olduğu, bu durumda da kaçınılmazlıktan kelam edilemeyeceği” tespitleri yapıldı. (İHA)
