Ayşe Sayın
Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığı’nın talebi doğrultusunda Anayasa Mahkemesi’nin kapatma davası açtığı Halkların Demokratik Partisi (HDP), davanın kabulü sonrasında bir yandan ülke genelinde “HDP’liyiz her yerdeyiz” ismi altındaki ziyaretlerle seçmeninin nabzını tutarak yol haritası belirlemeye çalışırken bir yandan da savunmaya dönük hazırlıklarını sürdürüyor.
HDP Küme Başkanvekili Saruhan Oluç, “en berbat senaryoda” yani partinin kapatılması halinde dahi siyaset alanını “kesinlikle terk etmeyeceklerini” belirtirken bütün seçeneklere nazaran planlarının hazır olduğunu söyledi:
“Seçim öncesinde en makus ihtimali harekete geçirebilirler seçime girmemizi engellemek için. Bunların hepsini aşacak bütün formüllerimiz hazır.”
HDP Küme Başkanvekili Saruhan Oluç, kapatma davası süreci ve muhtemel sonuçlarına nazaran izleyecekleri yol haritasına ait sorularımızı yanıtladı.
-Kapatma davasında gelinen etap nedir, bir ek savunma mühleti istediniz, verilmeyeceğini düşünüyor musunuz?
Başvuruyu yaptık fakat şimdi bir karşılık almadık. Hazırlıklarımızın son evresine yaklaştık. Ön savunma bizim açımızdan değerliydi. İlkesel kimi bahislerde görüşlerimizi ağırlaştırdığımız bir savunma oldu. Aslında bu iddianamenin bu haliyle kabul edilmemesi gerektiğini çok net bilgilere dayanarak tüzel açıdan ele aldık ve söyledik. Son hali verildikten sonra ön savunma göndereceğiz.
Tarz açısından da yasa açıdan da verilmesi gerekir. Zira ek mühlet istememiz de sahiden iddianamenin haliyle ilgili bir şey. O kadar karmaşık bir iddianame ki; siz yalnızca basına düşen 800 küsur sayfasını görüyorsunuz lakin ekler var, yaklaşık 70 klasör flash diskle verilmiş dokümanlar var. Ve bunlar tasnif edilmeden verilmiş vaziyette, karma karışık, tam bir çorba vaziyetinde. Bunların tasnif edilmesi gerekli, ilgili bireylere iletilmesi üzere çok önemli çalışma gerektiriyor. Aslında bu çalışmayı bizim değil, Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığı’nın yapması gerekiyordu. Ancak her şeyi doldurmuş ve göndermiş bir formda. Olağan olarak hem tarz hem yasa açısından ek mühlet verilmesi gerektiğini düşünüyoruz. Ancak ne karar verirler o Anayasa Mahkemesi’nin takdiri.
‘Cevapsız hiçbir şey bırakmayacağız’
-Savunmanızın ana çerçevesi ne olacak?
Ön savunma ile temel savunma ortasında fark olacak. Ön savunmada daha çok türel alanda değerlendirmeler yaptık. Hukuken bu iddianamenin neden kabul edilmemesi gerektiğini anlattık. Fakat temel savunmada bu iddianamelerin hepsine tek tek karşılık vereceğiz. Milletvekillerinin her biri kendi savunmalarını yapacak, yasak istenenler de kendi savunmalarını yapacaklar. Hepsine karşılık vereceğiz, yanıtsız hiçbir şey bırakmayacağız. Zira Türkiye’de hukuk işliyor olsa bu iddianamenin kabul edilmesi kelam konusu olmazdı. Hukuk olsa; iddianame kabul edilse bile buna dayanarak parti kapatmak kelam konusu olmazdı. Bunların hepsi politik olduğu için biz hukukla yetinemeyeceğimizi düşünüyoruz.
Hayli kapsamlı bir çalışmamız var. Bu tarihe bir evraktır. Birebir vakitte çıkacak sonucun ne olduğunu şimdiden bilmiyoruz fakat biz milletlerarası alanda da hukuken de politik olarak da bu savunmaları oralara da ileteceğiz ve oralarda da gereken adımları atıyoruz. Farklı bir ofis kurduk, orada bir hukukçu grubu çalışıyor zati. Daha önce İstanbul’da bir toplantı yapmıştık akademisyen ve hukukçularla birlikte. O değerli ve verimli bir toplantı olmuştu. Oralardan çok kıymetli teklifler gelmişti, onlara savunma yazarken de görüş soruldu, teklifleri alındı, o denli bir organik alakayı sürdürüyoruz.
“Seçmen ‘parti ne isterse onu yapacağız’ diyor”
-Bu süreçte çok fazla vilayet ziyareti toplantısı yapıyorsunuz, orada bu mevzuları konuşuyorsunuz, siz ne diyorsunuz, seçmeniniz ne öneriyor?
Biz bu çalışmayı, “HDP’liyiz her yerdeyiz” başlığıyla yaptık. Yapmamızın birinci maksadı vilayet ilçe örgütlerimizin olduğu her yerde eş genel liderler, parti yöneticileri ve milletvekillerimizle, halkla buluşmalar gerçekleştirdik. Gittiğimiz neredeyse her yerde harikulade bir sahiplenme olduğunu gördük. Bunu abartarak söylemiyorum, hem Batı’da hem Kürt coğrafyasında çok önemli sahiplenme oldu. Halk çok farkında olan bitenin ve katiyetle sizin yanınızdayız bildirisini çok net olarak veriyorlar. Tenkitleri yok mu? Var, politik olarak vakit zaman lisana getirenler oldu. Şunu daha güzel yapabilirdik, genel politik tenkitler. Biz de bunları engellemedik tam bilakis dinlemek istedik. Lakin genel olarak baktığımızda harikulade bir sahiplenme gördük biz. Şu mevzuda herkesin başı net: Diyorlar ki, parti ne derse onu yapacağız. Zira biz şunu söyledik, “en makûs ihtimal kapatılmak” ve yaklaşık 520 bireye yakın siyasi yasak isteniyor. “Peki ne yapacaksınız?” dediler. Biz “demokratik siyasette kararlıyız, bir yol kesinlikle bulacağız, kesinlikle bir yol açacağız. Katiyen alternatifsiz bırakmayacağız” dedik.
“Siz ne istiyorsunuz?” diye de sorduk. Bir tane, “demokratik siyaseti bırakın” diyen olmadı. Tam bilakis herkes çok kararlı bir halde, “parti ne diyecekse biz onu yapacağız” bildirisini net olarak verdi.
-Seçmeniniz seçeneksiz kalma tasası yaşıyor mu?
O vardı. Benim gördüğüm çeşitli yerlerde bu sorular samimi sorulardı. Sanki kapanacak, herkese siyasi yasak gelecek de çekilecek misiniz ortadan, üzere bir ruh hali bazılarında var gerçekten. Ancak sordular, biz açık yüreklilikle bunu anlatınca herkes çok rahatladı. Kimseden demokratik siyasetle niçin uğraşıyoruz, buradan bir şey çıkmaz, üzere bir yaklaşım gelmedi. Tam aksine çok kararlı halde, parti ne diyorsa, ne öneriyorsa biz onun ardındayız, birlikte hareket edeceğiz ve siyasi olarak kesinlikle hesabını soracağız, ruh hali çok yaygın ve net.
-Siz parti olarak “Biz aslında en berbat senaryo dahil yolumuzu belirledik” diyecek noktada mısınız?
En berbatına nazaran de bir yol belirledik kendimize. En berbatı olmaz lakin öteki türlü de olursa ona nazaran de yol haritası belirledik. Lakin katiyen siyasi alanı boş bırakmayacağız. Bu mevzudaki tavrımız çok net. Ve seçime gidiliyor, seçim öncesinde en berbat ihtimali harekete geçirebilirler seçime girmemizi engellemek için. Bunların hepsini aşacak bütün formülleri hazır.
‘Çok büyük kaybettireceğiz’
-Kapatma kararı çıkarsa bağımsız aday olarak seçime girme üzere gibi bir seçenek gündeme gelir mi?
O en uç nokta ancak şu anda onu tartışmıyoruz bile. Sonuç olarak şu; demokratik siyaset alanını terk etmeyeceğiz ve bu durumda kesinlikle bize kapatma ve siyasi yasak yoluyla bir şey kaybettireceğini düşünen anlayışın karşısında tavrımızı net olarak ortaya koyacağız ve çok büyük kaybettireceğiz. Seçmeni de seçeneksiz bırakmayacağız ve kaybettireceğiz. Seçmenlerimiz bu hususta net bir fikre sahip.
‘HDP’nin kapatılması AKP’nin Kürt seçmeninde kırılma yaratacaktır’
-Daha büyük nasıl kaybettireceksiniz?
Valla onların kaybı bizden fazla olacaktır. Kapatmanın yaratacağı sonuç bizim seçmende daha kararlı bir tavra yol açacaktır. Ayrıyeten AKP’nin seçmeninde çok önemli bir kırılma yaratacaktır. Yani AKP’nin Kürt seçmeni açısından söylüyorum, onlar ne yaparlar AKP’ye oy vermediklerinde, onu göreceğiz daima birlikte. Fakat onların kayıplarının büyük olacağını net olarak söyleyebilirim. Kabul edilebilir bir şey dğil bu.
Mesela geçmiş partilere baktığımızda natürel hepsinin kapatılması berbat bir şey, biz ilkesel olarak parti kapatmaya karşıyız; lakin geçmiş partilere baktığımızda hiçbirisi HDP kadar demokratik siyaset içinde kurumsallaşmış bir parti olmadı. HDP demokratik siyaset alanında yer tuttu ve Türkiye’nin demokratik siyaseti açısından baktığımızda kalıcı bir konumu oldu.
2014’ten bu yana bu kadar çok seçime girdi ve seçmen çok benimsedi partiyi. Daha evvel başkalarında bu kadar büyük bir sahiplenme olmamıştı doğrusu. Münasebetiyle seçmenin yansısı başka partilerin kapatılmasından çok daha esaslı bir reaksiyon olacaktır. Sahiden aidiyet hissediyor bizim seçmenimiz. Geçmişte de vardı elbette fakat artık daha kalıcı ve güçlü bir bağ kurulmuş oldu. Münasebetiyle bunun faturası yasakçı zihniyetler açısından ağır olacaktır.
‘Kapatılmanın sonuçları, kapatma zihniyetindekiler için ağır olacaktır’
-Bazı anketlerde partiniz yüzde 10 barajının altında üzere görünüyor, kapatma davası oy düşüşüne yol açar mı?
Yaptırdığımız araştırmalarda ve önemli kimi araştırmaları da görüyoruz, onlarda o denli bir sonuç ortaya çıkmıyor. Daha çok iktidara yakın şirketler manüplatif sonuçlar çıkarıyor. Lakin onlarda bile kararsızlar dağıtıldıktan sonra barajın üstünde çıkıyor hepsi. Bizim yaptığımız araştırmalarda çok daha uygun sonuçlar çıkıyor. Yüzde 13’lerin üzerinde görünen araştırmalar var. Ancak kapatma halinde sonuçların çok daha farklı olacağını görüyoruz. Bilhassa Kürt coğrafyasında yaptırdığımız araştırmalarda sahiplenme ve artış güçlü bir formda görülüyor. Gençler ortasında önemli bir takviye var. O nedenle kapatılmasının yaratacağı sonuçlar kapatma zihniyetine sahip olanlar açısından ağır olacaktır.
-Dava kapatma ile sonuçlanırsa yahut kapatılmazsa mevcut ittifakların neresinde yer alırsınız? Bağımsız bir cumhurbaşkanı adayı çıkarır mısınız?
Cumhurbaşkanı adayı tartışmasına başlamadık. Genel olarak bunu konuşuyoruz lakin “biz aday çıkartır mıyız” üzere bir mevzuyu konseylerimizde konuşmadık. Lakin tartışacağız doğal.
Eylül’ün ikinci yarısında bir deklarasyon yayımlayacağız. O deklarasyon için toplantılarımızı yapıyoruz. Saha çalışmalarını büyük ölçüde tamamladık. Bu çalışmalar ay sonunda tamamlanmış olacak. Bu hafta vilayet eş liderleri toplantımızı yapıyoruz. Gerisinden Parti Meclisi ve sonrasında milletvekili kümemizi toplayacağız. Oralarda da bu hususları konuşacağız.
Deklarasyonun temel emeli şu: Bir cumhurbaşkanlığı seçiminde aday olacak bireyden beklentiler nedir, bunu açıklayacağız. İkincisi; lokal demokrasisi güçlü bir parlamenter sistem diyoruz. Bu türlü bir parlamenter rejimde hangi hususlarda hangi adımlar atılması gerekir, onu biraz tanım edeceğiz. Geçiş sürecini tanım edeceğiz. Herhalde 15-20 unsur ortası bir deklarasyon olur.
Cumhurbaşkanı adayının hangi partiden olduğu değerli, nasıl olmalı? İlkesel olarak nasıl bir konumu savunmalı ve bu geçiş sürecinde yapılması gerekenler nelerdir? Bunu anlatan bir deklarasyon olacak. Onun üzerine konuşmak hem bizim açımızdan hem de başka partiler açısından daha rahat olacak. Bu deklarasyonu herkese açık yapacağız. Hem topluma hem de bütün siyasi partilere açık yapacağız.
-İttifaklara dönük de bir ileti mı?
Natürel. Herkes burada görmüş olacak. Herhalde bir durum belirtirler, görüşlerini açıklarlar. Lakin orada şu-bu ittifak diye bir şey olmayacak.
-Partinizden “HDP kolay lokma olmayacak” açıklamaları geldi. Herkese ileti derken, kapınız herkese açık mı olacak?
Bizim genel yaklaşımımız şöyle: Türkiye’nin gereksinim duyduğu birtakım demokratik değişim ve dönüşümler var. Herkese bildiri derken bu manada söylüyorum. Herkes buna nasıl baktığımızı bilmeli. Yargı, lokal idareler, idari sistemde neler yapılmalı. Bunun içinde bizim kendi problemlerimize dair bahisler da var. Yargı alanını tartışırken kapatma davası, çeşitli siyasi davalar, AİHM’de 18. Husus ihlali kararında olduğu üzere bize yönelik açılmış siyasi davalar var. Yargı alanında yapılacak demokratik değişim dönüşümler kesinlikle bizi de kapsayacak bir şey olmalı.
-AKP’ye de kapıları kapatan bir yaklaşım olmuyor sanki…
Şununla bununla pazarlık yapıyoruz diye bir şey yok. Türkiye’de demokratik değişim yapmak isteyenlerin atması gereken adımlar şunlardır diyerek fikirlerimizi ortaya koyuyoruz. Bunların içinde eleştirecek, yanlıştır diyecekler de olabilir lakin bu fikirleri ortaya koyuyoruz. Bunları tartışmak istiyoruz. Ve seçmenlerimize demiş oluyoruz ki, bunları düşünen tartışan ve görüş bildiren kimler onlara bakın bakalım. Sonuçta bu bir seçim, beşerler gidip oy verecek. Partilerin kararları kıymetlidir ancak seçmenler de içlerine sinen adımlar atmak isterler. Herkes bunu görmeli.
Bizim değerli konularımızdan biri Kürt sıkıntısının demokratik ve barışçıl tahlilinin gerçekleşmesi için atılacak adımlar. Toplumda son devirde yaşananlara bakılırsa alttan alta kaynayan bir ırkçılık var. Bu çok tehlikeli. O nedenle demokratik değişim ve dönüşümün hangi alanlarda nasıl yapılması gerektiği konusunda ilkesel duruşu bir defa daha söz etmek ve öbür siyasi partilerin tavırlarını görmek, dinlemek bizim açımızdan kıymetli. Seçmen açısından da kıymetli.
‘Apar topar seçim beklemiyorum’
-Erken seçim beklentiniz var mı?
Bütün kamuoyu yoklamaları şu anda milletvekillerine seçimlerine bakıyor herkes, lakin temel sorun yüzde 50 artı 1, cumhurbaşkanlığı seçimi… Bütün kamuoyu yoklamaları şu anda iktidarın kaybettiğini gösteriyor. Şu anda seçim olsa yüzde 50 artı 1’i tutturamıyorlar. Münasebetiyle bu türlü bir durumda iktidarın erken seçim kararı almasının ben kendi açısından intihar üzere olduğunu düşünenlerdenim. O nedenle ben beklemiyorum şu anda. Fakat Türkiye’nin konjonktürü nereye yanlışsız gelişir, ne olur, elbette onu bilemeyiz lakin ben apar topar bir erken seçim beklemiyorum.
- HDP kapatma davasına nasıl hazırlanıyor?
- HDP’de ‘muhalefete muhalefet’ ve ‘seçim boykotu’ seçenekleri tartışılıyor
