Restoran, AVM ve gece kulüplerine gelen müşterilerin araçlarını fiyat karşılığı parkeden ‘vale’ler, son aylarda sık sık trafiği engellemek, araçlara ziyan vermek ve istedikleri yüksek fiyatlarla gündeme geliyor. İnsanların isteğine bağlı olması gereken bu hizmetin, birçok vakit mecburiyet haline getirilmesi de yaşanan problemler ortasında öne çıkıyor. İstanbul Kent Üniversitesi Adalet Kısmı Öğretim Üyesi Dr. Murat Can Pehlivanoğlu, temmuz ayında yürürlüğe giren mevzuatla vale hizmetinin düzenlendiğini, vatandaşın da bu mevzuda kesinlikle bilgi sahibi olması gerektiğini vurguladı.
“Ruhsatsız vale olmaz”
Yeni düzenleme ile vale hizmetinin verilmesi için ‘ruhsat’ kaidesi olduğunu belirten Dr. Murat Can Pehlivanoğlu “Bu hizmetinin verilmesi için öncelikle vale şirketinin ruhsat alması gerekiyor. Birebir vakitte otel, restoran üzere işletmelerin de vale şirketiyle bir mukavele imzalaması gerekiyor. Münasebetiyle artık valeler, belirli bir bölgeyi parselleyerek ‘Ben bu bölgenin valesiyim’ demek yerine, ‘Ben şu otelin, restoranın, alışveriş merkezinin valesiyim’ demeli. Zira restorana yahut otele gittiğinizde valeler ile işletmeler birbirleriyle ilişkileri olmadığını sav ediyor. Bu büsbütün yanlış bir yaklaşım. Şayet ortada vale hizmeti veren bir şirket varsa hizmeti alan restoran, AVM ya da otel ile bir kontrat imzalayıp, belediyeye sunmuş olması gerekiyor” dedi.
“Vale burası bizim bölgemiz diyorsa cürüm işliyor”
Birtakım işletmeler ve valelerin, sokaklar ile meydanları kendi mülkleri üzere kullanmaya çalıştığını belirten Pehlivanoğlu “Bir vatandaş sokakta, yolda ya da bir meydanda aracını park ettiğinde, vale ‘Bu bölge bize ilişkin, buraya park edemezsin’ diyor. Bir yol yahut meydan halkın kullanımına fiyatsız olarak açıksa bu biçimde davranılamaz. Şayet işletme, bu alanı kullanmak istiyorsa belediyeye işgal bedeli ödemek zorundadır. Vatandaşlarımızın bu üzere durumlarda valelere otomobillerinin anahtarını vermek ya da fiyat ödemek üzere bir mecburiliği yok. Bu durumla karşılaşan vatandaşlar şikayetçi olabileceği üzere hata duyurusunda da bulunabilirler. Zira bu kabahattir ve bu tavrı sergileyenlerin mahpus ve idari para cezası alması mümkündür” diye konuştu.
“Keyfi fiyat tahsil ediyorlar”
Dr. Pehlivanoğlu valelerin aşikâr bir tarifeye bağlı kalmaksızın, yüksek ve farklı meblağlarda fiyat talep ettiğini belirterek “Keyfi biçimde vatandaşlardan fiyat tahsil edildiğini görüyoruz. Hatta yerliye farklı yabancıya farklı bir fiyat uygulaması kelam konusu. Bu türlü bir durum kabul edilemez. Bulunduğu kentin ticaret odasının vale hizmet bedelini tarifeyle yayınlaması gerekir. Valeler, bu tarifeye nazaran fiyatlarını belirlemelidir” sözlerini kullandı.
“Vale fiyatı tabelada yazılmalı”
Pehlivanoğlu, valenin otomobilini park etmek isteyen şahsa ne kadar fiyat istedikleri evvelden söylemesi gerektiğini belirterek “Hatta doğrusu, bunun tabelada ilan edilmesidir. Ancak valeler, lakin otomobilin anahtarını geri teslim ederken fiyatını bildiriyor. Birçok vakit bu fiyatlar fahiş sayılar oluyor. Uygulamanın bu formda olmaması gerekiyor. Tarifenin üzerinde vale fiyatı ödeyen bireyler vale şirketini ve işletmeyi CİMER (Cumhurbaşkanlığı Bağlantı Merkezi) üzerinden şikayet edebilir. Ayrıyeten ödedikleri fazla fiyatı de Tüketici Hakem Heyetlerine başvurarak geri alabilir” dedi.
“Vale hasarı için sigorta yaptırılmalı”
Valenin park için teslim aldığı araca ziyan vermesi halinde sorumluluğu üstlenmesi gerektiğini belirten Dr. Murat Can Pehlivanoğlu “Aracın valeye teslim edildikten sonra ziyan görmesi ihtimaline karşı sigorta yaptırılması gerekiyor. Bu sigortanın da vale hizmetini alan işletmeler tarafından denetim edilmesi gerekiyor. Böylelikle hasarlar sigorta şirketleri tarafından teminat altına alınmış olur. Münasebetiyle bir vale şirketinin araca verdiği ziyanı karşılamaması kelam konusu olamaz. Vale şirketlerinde çalışanlar ‘Sen aracı bize verdiğinde hasarlıydı’ üzere argümanlarda bulunuyor. Bunların önüne geçmek vatandaşlar vale bölgelerindeki güvenlik kameralarına bakabilir. Ayrıyeten valeden kesinlikle araç teslim fişi de istenmelidir” kelamlarını kaydetti.
“Arabalarla drift yapıyorlar, başlarına nazaran fiyat istiyorlar”
DHA’ya konuşan vatandaşlar ise restoran, AVM ve özel hastanelerde otomobillerini valelere teslim etmek zorunda kaldıklarını belirterek, yüksek fiyat istenmesi ve araçlarına hasar verildiği halde sorumluluk üstlenilmemesinden şikayetçi olduklarını söz etti. Valelerin teslim aldıkları araçlarla drift ismi verilen el frenini çekerek keskin dönüş yaptırdıklarını şahit olduğunu söyleyen Ramazan Aksoy, “Birkaç defa bunlara şahit olduğum için güvenmiyorum. Bu nedenle valeye aracımı bırakmıyorum. Şahsına nazaran muamele yaparak, başlarına nazaran fiyat belirliyorlar. Sonra da işletmemizin fiyatı bu diyorlar. Halbuki o denli bir şey yok. Belirli bir prosedür vardır, ona uymak zorundalar” dedi.
Valeye bırakmaya mecbur kalıyoruz”
Vale hizmeti bedelini çok değerli bulduğunu fakat İstanbul’da park yeri bulmanın sıkıntı olması nedeniyle birçok kişinin otomobilini valeye vermek zorunda kaldığını söz eden Mustafa Akkulak, “İstanbul’daki vale fiyatlarının fazla olduğunu düşünüyorum. Her ne kadar valeye otomobillerimizi bırakmak istemesek de bir noktadan sonra buna mecbur kalıyoruz. Bir yere yetişmek için çabucak yer bulmanız gerekiyor” diye anlattı.