TBMM’de 5’inci Yargı Paketi’ni içeren İcra ve İflas Kanunu ile Birtakım Kanunlarda Değişiklik Yapılması Hakkındaki Kanun Teklifi kabul edildi. Teklifle, Çocuk Müdafaa Kanunu’nda yapılan değişiklikle teslim yerlerine ait düzenleme yapılıyor. Buna nazaran çocuk teslimi ve çocukla şahsî bağlantı kurulmasına dair ilam ya da önlem kararlarının yerine getirilmesine ait süreçler, İsimli Dayanak ve Mağdur Hizmetleri Müdürlüğünce belirlenen teslim yerlerinde gerçekleştirilecek.
Teslim süreçleri için müdürlüğün talebi üzerine, valilikler ve belediyeler tarafından elverişli teslim yerleri belirlenecek, yoksa oluşturulacak, araç tahsis edilecek ve şoför görevlendirilecek. Teslim yerlerinin belirlenmesinde, oluşturulmasında, tefrişinde, bu yerlerin güvenliğinin sağlanmasında ve teslim hizmetlerinin sunumunda, kamu kurum ve kuruluşları ile belediyeler, müdürlüğe her türlü dayanağı sağlamakla yükümlü olacak.
Çocuk teslimi ve çocukla şahsî bağ kurulmasına dair müdürlükçe yapılan süreç ve verilen kararlara karşı, öğrenme ya da bildirim tarihinden itibaren bir hafta içinde, süreci yapan müdürlüğün bulunduğu yer aile mahkemesine şikâyette bulunulabilecek. Mahkeme, yapılan süreçlerin yerine getirilmesini durdurabilecek ya da belge üzerinden gerektiğinde ilgilileri dinlemek suretiyle acilen karar verecek.
Şikâyet sonrası alınan karara 1 hafta içinde itiraz hakkı
Şikâyet üzerine verilen karara karşı, bildiriden itibaren bir hafta içinde itiraz edilebilecek. Mahkeme, itirazı incelemesi için belgeyi o yerde aile mahkemesinin birden fazla dairesinin bulunması halinde, numara olarak kendisini izleyen daireye, son numaralı daire için birinci daireye, o yerde aile mahkemesinin tek dairesi bulunması halinde asliye hukuk mahkemesine, aile mahkemesi hakimi ile asliye hukuk mahkemesi yargıcının tıpkı hakim olması halinde ise en yakın aile mahkemesine ya da asliye hukuk mahkemesine acilen gönderecek. İtiraz merci, bir hafta içinde kararını verecek. Merci, itirazı yerinde görürse işin aslı hakkında karar verecek. İtiraz üzerine verilen karar, kesin karar olacak.
Cezai yaptırımlar
Çocuk teslimine dair ilam ya da önlem kararlarının yerine getirilmesine ait teslim buyruğuna muhalif hareket edenler ile buyruğun gereğinin yerine getirilmesini engelleyenler, bir ay içinde yapılacak şikayet üzerine, fiil kabahat teşkil etse dahi, üç aya kadar disiplin mahpusu ile cezalandırılacak. Çocukla şahsî münasebet kurulmasına dair ilam ya da önlem kararlarının yerine getirilmesine ait teslim buyruğuna alışılmamış hareket edenler ile buyruğun gereğinin yerine getirilmesini engelleyenler, bir ay içinde yapılacak şikayet üzerine, 3 günden 10 güne kadar disiplin hapsiyle cezalandırılacak.
Ferdî alaka kurulması için kendisine çocuk teslim edilen hak sahibi, ilam ya da önlem kararında belirtilen müddetin bitiminde çocuğu belirlenen yere getirmezse, fiil cürüm teşkil etse dahi, 3 aya kadar disiplin mahpusu ile cezalandırılacak. Şikayete bakacak vazifeli ve yetkili mahkeme, süreci yapan müdürlüğün bulunduğu yer aile mahkemesi olacak.
Disiplin mahpusu ile cezalandırmaya ait kararlar, katılaşmasını müteakip cumhuriyet başsavcılığı tarafından infaz edilecek. Bu kararlar mutlaklaştığı tarihten itibaren iki yıl geçtikten sonra yerine getirilemeyecek. Şikayetten vazgeçilmesi halinde ya da çocuğun velayet hakkı sahibine teslim edilmesi durumunda dava ve bütün sonuçlarıyla bir arada ceza düşecek. Aile mahkemesince verilen kararlara karşı, ilgili unsurlar uyarınca itiraz edilebilecek.
Çocuğun uzman yahut öğretmen tarafından yükümlüden ya da hak sahibinden teslim alındığı yahut başkasına teslim edildiği sırada kayda alınan ses yahut imgelerin internet ortamında yayınlanması nedeniyle kişilik haklarının ihlal edildiğini tez eden ilgililer, İnternet Ortamında Yapılan Yayınların Düzenlenmesi ve Bu Yayınlar Yoluyla İşlenen Cürümlerle Çaba Edilmesi Hakkında Kanun’un ilgili unsuru uyarınca içeriğin çıkarılması yahut erişimin engellenmesini isteyebilecek.
Masrafların karşılanması
Teklifle, çocuk teslimi ya da çocukla ferdî ilgi kurulmasına dair kararların yerine getirilmesi için hak sahibinin katlanması gereken mali külfet ortadan kaldırılıyor. Çocuk teslimi ve çocukla şahsî alaka kurulmasına dair ilam ya da önlem kararlarının yerine getirilmesine ait yapılacak süreçler, Harçlar Kanunu ile öteki kanunlar uyarınca alınması gereken tüm harçlardan istisna olacak. Ayrıyeten bu iş ve süreçlerin yürütülmesi için yapılacak tüm masraflar, avukatlık fiyatı hariç Adalet Bakanlığı bütçesinden karşılanacak.
Yol ve temeller adalet bakanlığınca belirlenecek
Bu kapsamda uzman ve öğretmenlere bir ayda yapılacak ödeme fiyatı (10000) gösterge sayısının, öteki şahıslara ise (5000) gösterge sayısının memur aylıklarına uygulanan katsayıyla çarpımı sonucu bulunacak fiyatı geçemeyecek. Bu ödemeden damga vergisi hariç rastgele bir vergi ve kesinti yapılmayacak. Bu fıkra uyarınca yapılacak ödemelerden takımlı yahut kontratlı olup olmadığına bakılmaksızın görevlendirilen tüm işçi yararlanacak. Bu uygulamaya ait adap ve asıllar Adalet Bakanlığınca belirlenecek.
Memleketler arası Çocuk Kaçırmanın Hukuksal Taraf ve Kapsamına Dair Kanun’un, kararların yerine getirilmesi kararında de değişikliğe gidiliyor. Bu kapsamda çocuğun iadesine ya da şahsi bağlantı kurulmasına dair ilamlar, teslim buyruğu bildirim edilmeksizin yerine getirilecek.
Abonelik kontratlarında haciz talebi 5 yıla çıkıyor
Teklif ile abonelik kontratlarında haciz talebi 2 yıldan 5 yıla çıkarılıyor. Abonelik Mukavelesinden Kaynaklanan Para Alacaklarına Ait Takibin Başlatılması Tarzı Hakkında Kanun’da da değişiklik öngörülüyor. Buna nazaran, ödeme buyruğunun bildirisi tarihinden itibaren 5 yıl içinde haciz talep edilmezse takip düşecek. İtirazın karardan düşürülmesine ait dava açılması halinde davanın açıldığı tarihten kararın katılaşmasına kadar geçen mühlet hesaba katılmayacak.
İcra dairelerinde düzenlemeler
Teklife nazaran, iş yoğunluğunun yahut işçi sayısının fazla olduğu İcra dairelerinde; dairenin tertipli, uyumlu ve verimli çalışmasını sağlamak için Adalet Bakanlığınca, icra müdür ve müdür yardımcıları ortasından, icra müdürünün yetkilerini haiz bir “icra başmüdürü” görevlendirilebilecek.
İş yoğunluğunun yahut icra dairesi sayısının fazla olduğu vilayetlerde Adalet Bakanlığınca yetki etrafı de belirlenmek suretiyle bir yahut birden fazla icra daireleri başkanlığı kurulabilecek. Başkanlıkta bir lider ile yeteri kadar lider yardımcısı bulunacak. Lider birinci sınıf olmuş, lider yardımcısı ise birinci sınıfa ayrılmış isimli yargı hakim ve cumhuriyet savcıları ortasından muvafakatleri alınarak Bakanlıkça atanacak. Ayrıyeten başkanlıkta, yeteri kadar icra başmüdürü, icra müdürü, icra müdür yardımcısı, icra katibi ve memur görevlendirilecek.
Başkanlık, icra dairelerinin nezaret ve kontrollerini yapacak, idari işlerine bakacak, mevzuatla verilen vazifeleri yerine getirecek. Bu karar İflas daireleri ile iflas dairelerinde çalışan vazifeliler hakkında da uygulanacak.
İcranın geri bırakılması kararında mahallî mahkemeye yetki
Uygulamada yaşanan meselelerin giderilmesi ve hak kayıplarının önlenmesi maksadıyla yapılan değişiklikle, icranın geri bırakılması kararını verme yetkisi, kanun yolu etabına nazaran bölge adliye mahkemesi yahut Yargıtaydan alınarak takibin yapıldığı yer icra mahkemesinde olacak. İcranın geri bırakılması kararının, istinaf ve temyiz basamakları bakımından farklı başka alınması adabı ise koruma edilecek.
Bölge adliye mahkemesince istinaf müracaatının kesin olarak temelden reddine karar verilmesi halinde, alacaklının istemi üzerine, ayrıca sürece gerek kalmaksızın teminata husus olan para alacaklıya ödenecek.
İstinaf müracaatının temelden reddine ait karara karşı temyiz yolunun açık olması halinde icranın geri bırakılması kararının tesiri, temyiz yoluna başvurma müddetinin dolmasına kadar devam edecek.
Haczi yapan memur, sicile kayıtlı mallar hariç olmak üzere haczettiği malın değerini takdir edecek, icabında ekspere müracaat edebilecek. Haczedilmiş lakin koruma altına alınmamış mallar satış talebi üzerine koruma altına alınacak yahut ihale alıcısına teslime hazır hale getirilecek, aksi takdirde satış yapılamayacak. Sicile kayıtlı motorlu kara araçlarında ise alacaklı, hacizden itibaren altı ay içinde satılmasını isteyebilecek.
Alacaklı, hacizden itibaren bir yıl içinde malın satışını isteyebilecek
Bir taşınır malla ilgili üçüncü şahıs yedieminliği kabul ettiği takdirde bu mal koruma altına alınmayacak. Fakat takibin devamına karar verilmesi halinde mal koruma altına alınabilecek.
Alacaklı yahut borçlu, hacizden itibaren bir yıl içinde haczolunan malın satışını isteyebilecek. Borçlunun üçüncü şahıslardaki alacağı da bu karara tabi olacak. Bir yıllık müddet içinde satışı istenip de artırma sonucu satışı gerçekleştirilemeyen mahcuz hakkındaki satış isteme mühleti, satış isteyen alacaklı bakımından bir yıllık mühletin sona ermesinden itibaren bir yıl daha uzayacak. Satış talebiyle birlikte değer takdiri ve satış masraflarının tamamının peşin olarak yatırılması mecburî olacak.
Sicile kayıtlı motorlu kara araçları bakımından koruma, değer takdiri ve satış talebinin birlikte yapılması ve bunlara ait sarfiyatların tamamının birlikte ve peşin olarak yatırılması mecburî olacak. Değer takdiri ve satış masraflarının, sicile kayıtlı motorlu kara araçları bakımından ilaveten koruma masrafının tamamı, satış talebiyle birlikte peşin olarak yatırılmazsa satış talebi vaki olmamış sayılacak.
Satış talebiyle birlikte peşin olarak yatırılan ölçünün satış süreçleri sırasında yetersiz kaldığı anlaşılırsa icra müdürü tarafından satış isteyene 15 günlük mühlet verilecek ve bu müddette eksik ölçü tamamlanmazsa satış talebi vaki olmamış sayılacak. Belirtilen masraflar Adalet Bakanlığınca her yıl yürürlüğe konulan tarifede belirlenecek.
Rızaen satış yetkisinin kuralları
Borçlunun borcunu muntazam taksitlerle ödemeyi taahhüdü yahut alacaklı ile borçlunun hacizden evvel ya da sonra borcun taksitlendirilmesi için yapacakları mukavele nedeniyle icra dairesinde düzenlenecek tutanak yahut kağıt, damga vergisinden istisna olacak.
Teklifle, talebi halinde borçluya, haczedilen malın rızaen satışı emeliyle yetki veriliyor. Borçlu, değer takdirinin bildirisinden itibaren 7 gün içinde haczedilen malının rızaen satışı için kendisine yetki verilmesini talep edebilecek. Değer takdiri yapılmadığı durumlarda borçlu da değer takdiri yapılmasını isteyebilecek. İcra müdürü, değer takdirinin katileşmesinden sonra cebri satış süreçlerini durdurarak borçluya 15 günlük müddet verecek. Borçluya verilen müddetin başlangıcından icra mahkemesinin kararına kadar geçen müddette alacaklı bakımından satış isteme müddeti işlemeyecek.
Rızai satışta bedel, malın muhammen değerinin yüzde 80’ine karşılık gelen ölçüsü ile o malla teminat altına alınan ve satış isteyenin alacağına rüçhanı olan alacakların toplamından hangisi fazla ise bu ölçüsü ve ayrıyeten bu ölçüye ek olarak bu evreye kadar bu mahcuz için yapılan takip masrafları toplamından az olamayacak.
Borçluyla anlaşan alıcının, belirlenen bedeli borçluya verilen 15 günlük mühlet içinde evraka ödemesi halinde icra müdürü, gerekli bilgi ve dokümanları temin ettikten sonra satışın onayı ile malın evre ve teslim süreçlerinin yapılmasına karar verilmesi için belgeyi derhal icra mahkemesine gönderecek. Mahkeme, en geç 10 gün içinde yapacağı inceleme sonucunda evrak üzerinden talebin kabulüne yahut reddine kesin olarak karar verecek. Kabul kararıyla malın mülkiyeti alıcıya geçecek ve tüm hacizler kaldırılarak zaman ve teslim süreçleri gerçekleştirilecek. Ret kararı verilmesi halinde yatırdığı bedel alıcıya iade edilecek.
Elektronik ortamda açık artırmaya ait kararlar
Teklifte, elektronik ortamda açık artırma suretiyle satışa ait kararlar de düzenleniyor. Haczolunan malın satışı, Ulusal Yargı Ağı Bilişim Sistemi’ne entegre elektronik satış portalında açık artırma suretiyle yapılacak. Açık artırmada teklif verme mühleti yedi gün olacak.
Açık artırma, ilanda belirtilen gün ve saat aralığında ve teklif verme yoluyla yapılacak. Teklif verenlerin ferdî bilgileri, artırma müddeti içinde bilişim sistemini işleten kamu vazifelileri hariç hiç kimse tarafından görülemeyecek ve bilişim sisteminde gösterilemeyecek.
Teklifler ortasındaki fark, satışa çıkarılan malın muhammen değerinin binde birinden ve her halde 100 liradan az olamayacak. Açık artırmada en yüksek teklifi veren, artırma müddeti içinde kendisinden yüksek bir teklif verilmedikçe teklifini çekemeyecek ve teminatını alamayacak. Açık artırma müddetinin son 10 dakikası içinde yeni bir teklifin verilmesi halinde açık artırma bir keze mahsus olmak üzere 10 dakika uzatılacak. Elektronik satış portalında satış süreçlerinin inançlı bir biçimde gerçekleştirilmesini engelleyen yahut elektronik satış sistemi ile ihale alıcılarının hak ve menfaatlerine ziyan veren internet siteleri hakkında, İnternet Ortamında Yapılan Yayınların Düzenlenmesi ve Bu Yayınlar Yoluyla İşlenen Hatalarla Uğraş Edilmesi Hakkında Kanun kararları uygulanacak.
Elektronik satış portalının işleyişini ya da güvenliğini tehlikeye sokan yahut satış portalına erişimi engelleyen ya da zorlaştıran nitelikte hareketlerde bulunan gerçek ve hukukî bireylerin, satış portalına girişi Adalet Bakanlığınca üç ay mühletle engellenecek. Engelleme süreci, derhal uygulanmaya başlanacak ve satış portalının ilgili bireylerin görebileceği bir kısmında duyurulacak. Bu sürece karşı, duyuru tarihinden itibaren 15 gün içinde Kabahatler Kanunu kararları uyarınca sulh ceza hâkimliğine başvurulabilecek. Hakim, başvuruyu hızlı olarak karara bağlayacak. Müracaatın yapılmış olması ihalenin tamamlanmasını engellemeyecek.
Teklif verme mühleti içinde bilişim sisteminin bakımı yahut uygunlaştırılması için gerekli olan süreçler yapılabilecek. Bu süreçler, ihalenin geçerliliğini etkilemeyecek.
Haczedilen malın satışına ait hazırlık süreçleri
Teklifle, haczedilen malın elektronik ortamda satışına ait hazırlık süreçleri de tekrar belirleniyor. Buna nazaran birinci ve ikinci artırmanın yapılacağı gün ve saat aralığı, başlangıç tarihinden en az 15 gün evvel ilan edilecek. Elektronik satış portalında yapılacak ilan, artırmanın bitimine kadar erişime açık tutulacak. İkinci artırmanın başlangıç tarihi, birinci artırmanın bitimi tarihinden itibaren bir ayı geçmeyecek halde belirlenecek.
İlanın hali ve gazete ile yapılıp yapılmayacağı icra dairesince alakadarların menfaatlerine en muvafık geleni nazarı dikkate alınarak tayin olunacak. İlanın yurt seviyesinde yayımlanan bir gazete ile yapılmasına karar verilmesi halinde bu ilan satış talebi tarihinde tirajı 50 bin üzerinde olan ve yurt seviyesinde dağıtımı yapılan gazetelerden biriyle yapılacak.
Gazete ile yapılacak ilanlara satılacak şeyin cinsi, mahiyeti, kıymetli vasıfları, muhammen değeri ve bulunduğu yer, birinci ve ikinci artırmanın yapılacağı gün ve saat aralığı ile artırmaya ait bilgilerin yer aldığı elektronik satış portalı yazılacak. İcra dairesince yapılması zorunlu ilanlar dışında, taraflar elektronik satış portalında yer alan ilan metnini, masrafı kendilerine ilişkin olmak üzere, diledikleri vasıtalarla ilan edebilecek. Lakin özel mahiyetteki bu ilan resmi muameleye etki etmeyecek.
İlan edilen metinler ortasında farklılık bulunması halinde elektronik satış portalında ilan edilen metin temel alınacak.
Gazetede yahut elektronik satış portalında ilanı yapılan metindeki yanlışlar, ihale tarihi değiştirilmeksizin yalnızca elektronik satış portalında ilanen düzeltilecek. Bu düzeltme ilanı ilgililere ayrıyeten bildirim edilmeyecek.
Elektronik satış portalında yapılacak ilanda şu konular yer alacak:
– Satılacak şeyin cinsi, mahiyeti, değerli vasıfları, muhammen değeri, bulunduğu yer ve varsa görselleri ile artırma şartnamesinde yer alan başka bilgileri,
– Artırmaya katılabilmek için mahcuzun değerinin yüzde onunu karşılayacak fiyattaki teminatın satışı yapan icra dairesinin banka hesabına yatırılmasının zarurî olduğu, teminatın nakit olması durumunda en geç artırma müddetinin bitiminden evvelki gün saat 23:30’a kadar yatırılması gerektiği,
– Gösterilecek teminatın teminat mektubu olması halinde, artırmaya katılacakların, en geç artırma mühletinin bitiminden evvelki iş günü mesai bitimine kadar satışa mevzu mahcuzun değerinin yüzde onunu karşılayacak fiyatta kesin ve süresiz banka teminat mektubunu, satışı yapan icra dairesine tevdi etmelerinin mecburî olduğu,
– Temsilci vasıtasıyla artırmaya katılacakların, en geç artırma müddetinin bitiminden evvelki iş günü mesai bitimine kadar satışı yapan icra dairesine müracaat etmelerinin mecburî olduğu,
– Paylı satışın mümkün olduğu hallerde açık artırma konusu malı makul hisselerle satın almak isteyen müşterek alıcıların, en geç artırma müddetinin bitiminden evvelki iş günü mesai bitimine kadar satışı yapan icra dairesine müracaat etmelerinin mecburî olduğu,
– Satış talep eden ve artırmaya katılmak isteyen alacaklı ile iştirakin satış suretiyle giderilmesinde artırmaya katılmak isteyen hisse sahibinin, en geç artırma mühletinin bitiminden evvelki iş günü mesai bitimine kadar satışı yapan icra dairesine müracaat etmeleri halinde alacağın yahut iştirak hissesinin teminatı karşıladığı ölçü kadar kendilerinden teminat alınmayacağı,
– Kaideler yerine gelmişse malın en yüksek teklif verene ihale edileceği,
– Elektronik satış portalında verilecek tekliflerin haczedilen malın muhammen değerinin yüzde 50’si ile o malla garanti altına alınan ve satış isteyenin alacağına rüçhanı olan alacakların toplamından hangisi fazla ise bu ölçüsü ve ayrıyeten bu ölçüye ek olarak paraya çevirme ve paylaştırma masraflarını geçmesi gerektiği,
– İhale alıcısının en yüksek teklifi verip de müddeti içinde ihale bedelini yatırmaması halinde, alınan teminatın iade edilmeyip öncelikle satış masraflarından düşülmek üzere alacaklarına mahsuben hak sahiplerine ödeneceği,
– Minimum ihale bedelinin teklif edilmemesi nedeniyle ihalenin yapılamadığı yahut en yüksek teklif verenin ihale bedelini yatırmaması sebebiyle ihalenin iptal edildiği hallerde ikinci artırmanın birinci açık artırmadaki koşullar çerçevesinde tekrar yapılacağı,
– İhale alıcısının, satış bedelinin tamamını ihalenin gerçekleştiğine ait tutanağın elektronik satış portalında ilan edildiği tarihten itibaren en geç yedi gün içinde icra dairesi hesabına ödemesi gerektiği,
– Satışa katılanların bütün ekleriyle birlikte şartnameyi görmüş ve içeriğini kabul etmiş sayılacakları,
– İhalenin katılaşması üzerine malın tescil ve teslim süreçlerinin yapılacağı.
İhalenin katılaşması üzerine taşınırın ihale alıcısına teslimi yahut sicile kayıtlı malın ihale alıcısı ismine tescili, damga vergisi ve katma paha vergisinin yatırılmasından sonra gerçekleştirilecek.
İcra ve İflas Kanunu’nda yapılan değişiklikle, cebri icra satışlarının elektronik ortamda yapılmasına paralel olarak haczedilen malların ihale yolu, bununla uyumlu hale getiriliyor. Buna nazaran, birinci ve ikinci ihale, icra müdürü tarafından, ilanda belirlenen gün ve saatte, haczedilen malın muhammen değerinin yüzde 50’si üzerinden başlatılacak. Kaidelerin yerine gelmesi halinde mal, en yüksek teklif verene ihale edilecek.
Artırmanın sona erdiği gün ve saatte kaidelerin bulunması halinde, mal en yüksek teklif verene ihale edilmiş olacak ve malın mülkiyeti ihale alıcısına geçecek. İcra müdürü artırmanın bitmesinden sonraki birinci iş gününde artırmanın sonucunu gösteren bir sonuç tutanağı düzenleyerek tutanaktaki bilgileri tıpkı gün satış portalında ilan edecek. İhalenin sonucuna ait bu tutanakta, artırmanın ne vakit tamamlandığı, en yüksek teklifi verene malın ihale edildiği, tutanağın ilanından itibaren 7 gün içinde ihale bedelinin ödenmesi gerektiği yahut kanundaki koşulların yerine gelmemesi nedeniyle ihalenin yapılamadığı konuları belirtilecek.
Satış talebi, teklif verme başladıktan sonra geri alınamayacak ve teklif verme müddetinin bitimine kadar borcun büsbütün ödenmesi halinde satış durdurulacak.
İcra müdürü, minimum ihale bedelinin teklif edilmediği, en yüksek teklif verenin ihale bedelini yatırmadığı yahut teklif verme mühletinin bitiminden evvel borcun ödendiği hallerde, ihalenin yapılamadığını yahut iptal edildiğini tutanakla tespit edecek. Taban ihale bedelinin teklif edilmediği yahut en yüksek teklif verenin ihale bedelini yatırmadığı hallerde ikinci artırma, birinci artırmadaki koşullar çerçevesinde daha evvel ilan edilen tarihte başlayacak.
Artırmada, alıcı çıkmazsa yahut bu hususta yazılı kurallar gerçekleşmezse alacaklı, evvelki satış talebinden kalan satış isteme müddeti içinde satış günü verilmesini talep edebilecek. Satış isteme müddeti satış talebiyle birlikte duracak ve duran bu mühlet, ihalenin yapılamadığına yahut iptal edildiğine ait tutanak tarihinden itibaren kaldığı yerden işlemeye başlayacak.
İcra müdürü, artırma bittikten sonraki birinci iş gününde elektronik satış portalından kaynaklanan teknik sebeplerle, artırmanın son on dakikası içinde teklif verilemediğini satış portalı kayıtlarından tespit ederse, artırma mühletinin bir gün uzatılmasına karar verecek, kararda artırmanın başlayacağı ve biteceği vakti gösterecek. Tüm bu konular satış portalında duyurulacak. Bu durumda artırmanın başlangıç tarihi, artırma müddetinin uzatılmasına karar verildiği tarihten itibaren üç günü geçemeyecek. Bu mühlet içinde, daha evvel en yüksek teklif veren teklifiyle bağlı olacağı üzere yeni istekliler de teminatı yatırmak suretiyle artırmaya katılabilecek.
Taşınır ihalesine ait değişiklikler taşınmazlar için de geçerli olacak
Hem taşınmazlar hem de taşınırlarda ihale alıcısı, ihalenin feshi talep edilmiş olsa dahi artırma sonuç tutanağının ilanından itibaren 7 gün içinde satış bedelini nakit ödemek zorunda olacak. Satılan mal, ihale katılaşmadan teslim edilmeyecek ve resmi sicilde alıcı ismine tescil edilmeyecek.
Teklifle taşınır malların satışına ait yapılan ihale adap ve asıllarına yönelik kimi değişiklikler, taşınmaz mallar için de geçerli olacak.
Elektronik satış portalında yapılacak satış ilanında, varsa ipotek sahibi alacaklılarla başka ilgililerin, taşınmaz üzerindeki haklarını 15 gün içinde icra dairesine bildirmeleri gerekecek. Aksi halde hakları tapu siciliyle sabit olmadıkça satış bedelinin paylaşmasından hariç kalacaklar ve bu konular irtifak hakkı sahipleri için de geçerli olacak.
Değer takdirine ait şikâyet yetkisiz icra mahkemesine yapılırsa, icra mahkemesi evrak üzerinde inceleme yaparak müracaat tarihinden itibaren en geç 10 gün içinde yetkisizlik kararı verecek ve masrafını sarfiyat avansından karşılamak üzere belgeyi, resen yetkili icra mahkemesine gönderecek. Böylelikle değer takdirine ait şikâyetin yetkili mahkemece bir an evvel ele alınması sağlanacak.
İhale alıcısının talebi üzerine icra dairesi, satışı yapılan taşınmazda kira kontratına bağlı olarak oturan şahsa kira bedelini, öteki hallerde ise taşınmazı kullanan bireye uzman tarafından tespit edilen aylık kullanım bedelini icra dairesine yatırmasını emredecek. İhtara karşın belirlenen bedelin icra dairesine yatırılmaması halinde, ilgili karar kıyasen uygulanacak ve depo edilen bedel ihalenin sonucuna nazaran hak sahibine ödenecek. Böylelikle uygulamada sıklıkla karşılaşılan tereddütlerin giderilmesi amaçlanırken, ihale katılaşıncaya kadar taşınmazın ne biçimde koruma ve yönetim edileceği konusunda icra dairesine yol gösteriliyor.
İhalenin feshi davasını açabilecek bireyler ortasında sayılan “tapu sicilindeki ilgililer”, “resmi sicillerdeki ilgililer” olarak genişletiliyor. Hudutlu birebir hak sahiplerine de bu davayı açabilme imkânı tanınıyor.
Satış isteyen alacaklı, borçlu yahut resmi sicilde kayıtlı ilgililerle hudutlu birebir hak sahiplerinin dışında kalan şahıslarca ihalenin feshinin talebi halinde, ihale bedeli üzerinden göreli harç alınacak ve talebin reddi halinde bu harç iade edilmeyecek, ilgili bireylerin mümkün ziyanına karşılık olmak üzere ihale bedelinin yüzde 5’i oranında teminat göstermesi kaidesi aranacak.
İcra mahkemesi birtakım hallerde duruşma yapmadan karar verebilecek
İhalenin feshi talebi üzerine icra mahkemesi, talep tarihinden itibaren 20 gün içinde duruşma yapacak ve taraflar gelmeseler bile icap eden kararı verecek. İhalenin feshi talebinin tarzdan reddi gereken hallerde duruşma yapılmadan da karar verilebilecek.
İcra mahkemesi, satış isteyen alacaklı, borçlu, mahcuzun resmi sicilinde kayıtlı olan ilgililer ve sonlu tıpkı hak sahipleri ile pey sürmek suretiyle ihaleye iştirak edenler dışında kalan bireylerce talep edilmesi nedeniyle; satış isteyen alacaklı, borçlu, mahcuzun resmi sicilinde kayıtlı olan ilgililer ve hudutlu tıpkı hak sahipleri dışında kalan bireyler bakımından feragat nedeniyle; işin temeline girerek talebin reddine karar verirse ihalenin feshini talep edeni, feshi istenilen ihale bedelinin yüzde 10’una kadar para cezasına mahkum edecek.
Düzenlemede, para cezasına mahkûm edilecek haller açık bir biçimde belirtiliyor. Bu kapsamda ihalenin feshi talebinin, satış isteyen alacaklı, borçlu, mahcuzun resmi sicilinde kayıtlı olan ilgililer ve sonlu tıpkı hak sahipleri ile pey sürerek ihaleye iştirak edenler dışında kalan bireylerce talep edilmesi nedeniyle yahut satış isteyen alacaklı, borçlu, mahcuzun resmi sicilinde kayıtlı olan ilgililer ve sonlu birebir hak sahipleri dışında kalan bireyler bakımından feragat nedeniyle ya da işin aslına girilmek suretiyle reddine karar verilmesi halinde ihalenin feshini talep eden, feshi istenilen ihale bedelinin yüzde 10’una kadar para cezasına mahkum edilecek.
İhale kesinleşmedikçe ve ihale konusu mal alıcıya teslim edilmedikçe yahut teslime hazır hale getirilmedikçe ihale bedeli alacaklılara ödenmeyecek. İhale konusu malın teslim edilemeyeceği yahut teslime hazır hale getirilemeyeceği durumlarda ihale iptal edilerek ihale bedeli alıcısına ödenecek.
İhalenin feshi talebinde bulunulabilecek azami mühletin başlangıç tarihi, ihalenin yapıldığına ait kararın elektronik satış portalında ilan edildiği tarih olacak. Taşınmazın ihale alıcısı ismine tescil edilmesinden sonra tahliye süreci yapılmadan taşınmaza malik olanlara da tahliye talep edebilme hakkı tanınıyor.
Teklifle uygulamadaki tereddütlerin giderilmesi maksadıyla, sıra cetvelinin tanzimi üzerine tebligatı alan hak sahibinin teminat mukabilinde alacağını tahsil edebileceğine ait düzenleme yapılıyor. Böylelikle teminat mukabilinde alacağı tahsil edebilmek için sıra cetveline karşı şikayet ve itiraz basamağına geçilmesine gerek olmadığı net bir formda ortaya konuluyor. Öte yandan banka teminat mektubunun “süresiz” olduğu açıklığa kavuşturuluyor.
İhale büsbütün elektronik ortama alınacak
Kanun teklifiyle İcra ve İflas Kanunu’nda yer alan “çocuk teslimi”, “çocukla şahsi münasebet tesisine dair ilamın icrası”, “çocuk teslimine ve çocukla ferdî ilgi kurulmasına dair ilamların icrasında uzman bulundurulması” ve “çocuk teslimi buyruğuna muhalefetin cezası” başlıklı hususlar yürürlükten kaldırılıyor.
Düzenlemeyle ayrıyeten “İhalenin feshi ve farkının tahsili” hususu de yürürlükten kaldırılıyor. Teklifle, açık artırmada en yüksek teklif verilip de mühleti içinde ihale bedelinin yatırılmaması halinde alınan teminatın, takip borcu ve satış masrafları için belgeye gelir kaydedileceği düzenleniyor.
Teklifle, İcra ve İflas Kanunu’nda değişiklik yapılarak ihalenin büsbütün elektronik ortama alınması sağlanıyor. Buna ait yönetmelik ile çıkarılması gereken tarife, düzenlemenin yürürlüğe gireceği tarihten itibaren 6 ay içinde çıkarılacak.
Haczedilen malların elektronik ortamda satışına ait kararların uygulanmasına, Adalet Bakanlığınca belirlenen vilayet yahut ilçelerde, buna ait yönetmeliğin yürürlüğe girdiği tarihten itibaren başlanacak ve en geç bir yılın sonunda ülke genelinde uygulamaya geçilecek. Kararların hangi vilayet yahut ilçede ne vakit uygulanacağı Adalet Bakanlığının resmi internet sitesinde duyurulacak. Bu kararlar, uygulamaya geçilen vilayet ve ilçelerde geçiş tarihinden sonra haczedilen malların satışında uygulanacak. Uygulamaya geçilmeyen yerlerdeki hacizli malların satışı ile uygulamaya geçildiği halde geçiş tarihinden evvel haczedilen malların satışında ise kanun teklifiyle yapılan değişiklikten evvelki kararlar uygulanacak.
Çıkarılacak tarifenin yürürlüğe girdiği tarihten evvel satış talep edilmiş olmasına karşın değer takdiri ile koruma ve satış masraflarının tamamının yatırılmadığı hallerde tarifenin yürürlüğe girdiği tarihten itibaren bir yıl içinde tarifede belirlenen masrafların yatırılması mecburî olacak. Bu müddet içinde masraflar peşin olarak yatırılmazsa satış talep edilmemiş sayılacak.
İhalenin feshine ait değişiklikler, ilgili unsurun yürürlüğe girdiği tarihte birinci derece mahkemeleri ve bölge adliye mahkemeleriyle Yargıtay’da görülmekte olan ihalenin feshi talepleri hakkında uygulanmayacak. Lakin, ihale bedelinin yüzde 10’una kadar para cezasına mahkumiyete ait karar görülmekte olan ihalenin feshi talepleri hakkında da uygulanacak. Temyiz kanun yolu incelemesi etabında bulunan evraklar bakımından para cezasının oranına ait değişiklik, tek başına bozma nedeni yapılamayacak. Yargıtay değişikliği uygulayarak kararı düzeltebilecek.
Teklife nazaran, icra başmüdürlerine ek adalet hizmetleri tazminatı ödenecek.
Keşif ve icra sürecine bağlı olmaksızın hâkim ya da cumhuriyet savcısının görevlendirmesiyle araştırma, inceleme ve rapor süreçleri için daire dışına çıkan toplumsal çalışmacı, psikolog ve pedagoglar da yol tazminatı alacak. Ayrıyeten değişiklikle bu unvanlarda çalışan görevlilere ödenecek yol tazminatının hesaplanmasında temel alınan 200 gösterge sayısı 275’e çıkarılacak. (AA)