İngiltere Sıhhat Bakanlığı Genom Bilimi Siyaseti Yönetici Yardımcısı Dr. Mark Bale, Kovid-19’la ilgili İngiltere’de yürütülen değerli bir araştırmaya dair ayrıntıları, Demirören Haber Ajansı’na anlattı. Dr. Bale, iki yıldır dünyayı esir alan Sars-Cov 2 virüsünün benzeri yaş, cinsiyet yahut özelliklere sahip olmasına karşın neden birtakım şahıslarda daha ağır ve ölümcül, kimilerinde ise daha hafif seyrettiğinin genetik şifrelerinin bu çalışma ile çözüleceğini söyledi. Çalışma sonuçlandığında geliştirilecek yeni test kitleri ile hastalığın kimde daha ağır, kimde hafif seyredeceği evvelce belirlenebilecek.
Geçen hafta T.C. Sıhhat Bakanlığı ve Birleşik Krallık Büyükelçiliği mesken sahipliğinde İstanbul’da gerçekleştirilen ve Birleşik Krallık ile Türkiye sıhhat bölümü ortasında her türlü işbirliğinin güçlendirilmesi amaçlanan ‘Türkiye -Birleşik Krallık Sıhhat İş Forumu’na katılan İngiltere Sıhhat Bakanlığı Genom Bilimi Siyaseti Yönetici Yardımcısı Dr. Mark Bale, Kovid-19 ile ilgili Birleşik Krallık’ta hala devam eden geniş çaplı bir genetik araştırmayla ilgili ayrıntıları Demirören Haber Ajansı’na anlattı. Dr. Bale, şu ana kadar 32 bin Covid müspet bireyden kendi istekleri ile topladıkları örneklerin genomik dizilimleri üzerinde çalıştıklarını anlatarak “Bizim yaptığımız çalışmalar daha çok sıhhat hizmetleri ile temaslı. Bu çalışma için de Covid-19 ağır bakım ünitelerinde yatan bir grup hastaları belirledik ve bu hastalardan örnekler alarak bu örneklerde tüm genom dizilimi gerçekleştirdik. Tıpkı biçimde daha genel, toplum içerisinde rastgele seçilmiş bireylerden de topladığımız numuneler üzerinde genomik dizileme yaptık. Bu çalışmanın maksadı, aslında birebir yaş ya da birebir cinsiyet üzere benzeri özelliklere sahip iki farklı şahısta Covid-19 niçin farklı seyrediyor, bunu anlamaya çalışıyoruz” dedi.
35 bin örnek toplandı, sayı 50 bine çıkacak
Dr. Mark Bale, şimdiye dek 35 bine yakın örnek toplandığını ve yıl sonuna kadar bu sayının 50 bine ulaşacağını söyleyerek kelamlarını şöyle sürdürdü:
“Yoğun bakımdaki Covid hastalarından yaklaşık 15 bin örnek topladık. Bu çalışmayı Edinburgh ve Birleşik Krallığa yayılan pek çok merkezle ortak bir biçimde gerçekleştirdik. Toplumdan aldığımız rastgele örneklerin sayısı da 20 bin civarında. Yani toplamda yaklaşık 35 bin numune elde ettik. Bu yılın sonuna kadar da numune sayısının 50 bine çıkarılması hedefleniyor. Çalışmayı da bu yıl sonuna kadar nihayete erdireceğiz.”
“Bağışıklık sisteminin virüse gösterdiği yansıyı inceliyoruz”
Bu çalışmaları yaparken virüste hala birçok değişikliğin gerçekleştiğini lakin çalışmada asıl hedeflenen şeyin, insanlarda virüs enfeksiyonuna karşı bağışıklık sisteminin gösterdiği tepkilere ilişkin birtakım düzeneklerin daha düzgün anlaşılması olduğunu belirten Dr. Bale, “Bizim çalışmamızda asıl bakmaya çalıştığımız şey, virüs hücre içerisinde nerelere bağlanıyor, insanlarda bağışıklık yansısı olan ‘interferon üretimi’ nasıl gerçekleşiyor bunu daha âlâ anlamak. Zira interferon, virüslere, dışarıdan gelen tehditlere, patojenlere karşı bağışıklık sisteminin ürettiği bir unsur. Bunun üretim sistemleri Kovid-19 sonrası nasıl değişiyor, buna bakıyoruz. Biraz daha ayrıntılı çalışmalara gereksinimimiz oluyor. Bu yüzden de aslında tüm genom dizileme yapmaya çalışıyoruz. Vakit ilerledikçe çok daha fazla amaç belirleyebiliriz ve buna yönelik olarak da bilhassa Kovid kimde daha ağır, kimde daha hafif seyredecek, buna yönelik yeni teşhis kitleri geliştirebiliriz” formunda konuştu.
“Dünyadaki öteki bilim insanları da bu bilgilere ulaşabilecek”
Bu çalışmanın birinci gayelerinden birinin de dünyadaki başka bilim insanlarının da bu bilgilere ulaşmasını sağlamak olduğunu anlatan Dr. Bale, Omicron varyantı ile ilgili ayrıntılı konuşabilmek için şimdi çok erken olduğunu söyleyerek kelamlarını şöyle sürdürdü: “Ne kadar fazla bilim insanı bu datalara erişebilirse o kadar fazla ilerleme kaydedebiliriz bu hususta. Omicron ile ilgili bir şeyler söylemek içinse biraz erken. Evet bu varyantta çok fazla mutasyon var bakmamız gereken. Bu varyantta aşı tesirli olacak mı ya da hücrelere bağlanması nasıl değişiyor, buna yönelik datalara bakmanız lazım. Lakin şu an elimizdeki bilgileri yorumlamak pek kolay değil. Olağan ki virüsün bu yeni versiyonunun da genom diziliminin yapılması lazım. Onun dışında, hastalarla ilgili bilgilere de muhtaçlık var. Hangi yaşta nasıl seyredecek vs. bu bilgilerin hepsine bakılması lazım. Ancak şu bir gerçek ki aşı ile birlikte hastalığın seyrinin değiştiğini görebiliyoruz. Örneğin İngiltere’de hadise sayıları çok fazla olsa bile bilhassa hastaneler, ağır bakımlar, sıhhat sistemleri için çok da büyük bir probleme yol açmıyor artık Kovid-19”
“Türkiye’de temaslı takibi çok güçlü, sizden öğreneceklerimiz var”
Yürütülen genom çalışmasıyla ilgili Türkiye ile de iş birliğine açık olduklarını vurgulayan Dr. Mark Bale, Türkiye’de sıhhat verilerinin çok düzgün tutulduğuna ve dijital sıhhat altyapısının çok güçlü olduğunu bu toplantılarda da gördüklerini anlatarak, kelamlarını şöyle noktaladı: “Bu alanda her türlü iş birliğine natürel ki açığız. Burada dinlediğimiz sunumlardan da Türkiye’de bu tarafta benzeri programların uygulanmakta olduğunu öğrendik. Türkiye’de de hayli yenilikçi şirketler var. Sıhhat konusunda Türkiye’nin çok güçlü olduğunu, bilhassa temaslı takibi konusunda çok güçlü olduğunu biliyoruz. Bu bahiste da Türkiye’den öğrenebileceğimiz şeyler var. Burada bizim yapmamız gereken aslında bu virüsün genetik yapısını biraz daha uygun anlayabilmek. Bilhassa farklı ırklardan, farklı yaşlardan, farklı cinsiyet ve özellikteki bireylerden bilgilere gereksinimimiz var. Bu türlü bir havuz oluşturmak, bu araştırmaların ilerlemesinde katiyetle yardımcı olacak. Bu noktada doğal ki Türk bilim insanları ile paydaşlık yapmak, birlikte çalışmak isteriz. Zati bu çalışmalarda İngiltere’de bizimle birlikte çalışan Türk bilim insanları da bulunuyor.”
