İSTANBUL, 27 Haziran (Reuters) – Türkiye ekonomisinin lokomotif sektörlerinden inşaatın yılın ikinci çeyreğini yüzde 10 üzerinde daralma ile tamamlaması beklenirken; sektördeki talep düşüşü ve nakit sıkıntısı nedeniyle inşaat malzemeleri sanayideki tahsilat sıkıntısı da sürüyor.
Türkiye İnşaat Malzemesi Sanayicileri Derneği (İMSAD) tarafından düzenlenen “Gündem Buluşmaları” toplantısında yapılan değerlendirmeye göre, sektörde “yeni siparişler”deki düşüş trendinin devam ediyor olması da yılın kalanına ilişkin beklentileri zayıflatıyor.
Toplantıda konuşan İMSAD Başkanı Ferdi Erdoğan, “İnşaat malzemeleri sanayide en kötü durumda olan herhalde tahsilat hızı. Tahsilat endeksi 100 baz puan üzerinden 30'lara düştü. İş yapıyoruz ama para alamıyoruz. Şu anda inşaat malzemeleri sanayi sektörü bağış yapar noktada hayatını sürdürmeye çalışıyor. Başta kamu alacakları olmak üzere bunun hızlıca düzelmesi gerekiyor” dedi.
Maliyet artışlarının talep darlığı nedeniyle fiyatlara yansıtılamamasının sanayiciyi zorlayan bir diğer unsur olduğunu belirten Erdoğan, “Doğalgaz arttı, ithal girdi arttı, işçilik arttı, dolayısıyla maliyetler arttı. Bunların hepsi birbirini tetikleye tetikleye… bu sektör enerji yoğun da bir sektör olduğu için (2018'de) yüzde 45'e yakın bir maliyet artışı var. Fiyatlara ise maximum yüzde 25'i yansıyabildi” diye konuştu.
Erdoğan, bu yılın ilk beş ayında da yüzde 15 civarı maliyet artışının daha söz konusu olduğunu belirterek, “Dolayısıyla 2018 başından bu yana toplam maliyet artışı yüzde 60-70'i bulmuştur. Fiyatlara ise ancak yüzde 25-30'u yansıyabildi. Çünkü talep yok” dedi.
İMSAD Ekonomi Danışmanı Can Fuat Gürlesel de, son birkaç çeyrektir inşaat sektörünün kendi iç sorunları nedeniyle ekonomideki daralmadan çok daha yüksek bir daralma gösterdiğini belirterek şöyle konuştu:
“İkinci çeyrekte muhtemelen ekonomide yüzde 1.5 civarı küçülme olacak. Ama biz (inşaat sektöründe) muhtemelen yüzde 10'un üzerinde bir küçülme ile karşılaşacağız, yüzde 15'e doğru giden, yüzde 12-13-14 seviyesinde bir küçülme olacak.”
2018'in son çeyreğinde ekonomi yüzde 3 küçülürken, inşaat sektöründeki daralma yüzde 8.7 olarak gerçekleşmişti. Bu yılın ilk çeyreğinde ise ekonomi 2.6 küçülürken, inşaat sektörü 10.9 daraldı.
Gürlesel, “Nominal olarak TL cinsinden inşaat harcamaları ilk çeyrekte sadece yüzde 2.3 büyümüş. Bunu maliyet artışı ve fiyat artışlarıyla indirgediğiniz zaman inşaat harcamalarının reel olarak yüzde 25 küçüldüğünü görüyoruz… Bu ikinci çeyrekte de büyük ölçüde bu şekilde yaşandı ve yılın geri kalanına ilişkin emareler de yine bu yönde” diye konuştu.
Mevcut işlerde mevsimsellikle birlikte bir miktar toparlanma yaşanmakla birlikte, yeni siparişlerde bir iyileşme olmadığını belirten Gürlesel, yeni alınan işlerde aşağı yönlü trendin sürdüğünü söyledi.
İnşaat sektörü ile ilişkili alt sektörlerde çok şiddetli küçülmeler olduğunu belirten Gürlesel'in verdiği bilgiye göre, yeni inşaat başlangıçları için en önemli göstergelerden olan hazır beton üretimi yılın ilk dört ayında yüzde 47.6 gerilemiş durumda.
Müteahhitler tarafında büyük sıkıntı yaşandığına işaret eden Gürlesel, “Bunlardan biri talep yetersizliği. Neredeyse yüzde 50'lere vardı. Hem ticari tarafta hem de konut tarafında. İkinci sorun ise finansal sıkıntı” dedi ve ekledi:
“Bu yapıyı kamu otoritesine çok iyi anlatmamız lazım. Ekonomi yavaş yavaş toparlanıyor, inşaat da toparlanır yaklaşımı içindeler; bu toparlanma inşaat sektörüne kolay kolay yansımayacak gibi görünüyor. Talep tarafı, nakit akışı tarafı, müteahhitler tarafı, banka kredileri ve finansman tarafında çok yapısal iyileştirmeler ve yeniden düzenlemelere ihtiyaç var.”
İnşaat sektörüne yönelik özel programa ihtiyaç olduğunu dile getiren Gürlesel, “Banka kredilerinin mutlaka kamu aracılığıyla yeniden yapılandırılmasına ihtiyaç var, aksi halde bu iş çok ciddi bir yük olarak finansal kesim üzerinde ve inşaat sektörü üzerinde kalacak” diye konuştu.