Yozgat’ta doğdu, köy okulunda binbir güçlükle okudu, internetin olmadığı köyünde kendi kendine kağıt kalemle kodlama öğrendi. Mars’a gönderilen keşif aracını tasarlayan şirketin yarışmasına proje gönderdi, yapay zekâ geliştirdi. Köy köy gezerek kız çocuklarına ilham kaynağı olmaya çalışan 19 yaşındaki Elif Eda Güneş ile tanışın.
Henüz 19 yaşındaki Elif Eda Güneş Yozgat’ın Çayıralan ilçesine bağlı Curali Köyü’nde, okuma yazma bilmeyen bir anne ve çiftçi bir babanın çocuğu olarak doğdu.
Bilgisayarı olmadan kodlama öğrendi, yazılım dünyasına adım attı. Tamamen kendi çabasıyla yazılım yaparak Mars için keşif aracı tasarlayan şirketin yarışmalarına proje gönderen Ancha Space Uzay teknolojileri ekibine dahil oldu.
“Köyümüzdeki hiçbir kadın kendi haklarının bilincinde değildi.”
Kodlama yapan kız çocuklarına ilham vermesi için İstanbul'daki “Kabına Sığmayanlar” etkinliğine davet edilen Güneş, hikayesini, hedeflerini ve hayallerini Hürriyet'ten Elif Ergu'ya anlattı.
“Curali nasıl bir yer? Orada büyümüşsün…”
Elif Eda Güneş: Doğduğum köyde genç yoktu. Arkadaşım yoktu. Çünkü gençler gidiyordu köyden. Hep yaşı büyük insanları gözlemleyerek büyüdüm. İki ablam var. Birleştirilmiş bir sınıfta okudum ilkokulu. Annem okuma yazma bilmiyordu. Ben anneme ve birkaç kadına da okuma yazma öğrettim. Babam çiftçi.
“Olanaksızlıklar içinden nasıl çıktın?”
Elif Eda Güneş: Ben insanları gözlemlemenin şans olduğunu düşünüyorum. Şu an kadın haklarını savunuyorsam öyle bir köyde doğduğum içindir. Çünkü köyümüzde yaşayan hiçbir kadın kendi haklarının bilincinde değildi. Çoğu şiddete uğruyordu. Ben bunları görüp artık değişmesi gerektiğini düşündüm. Ailem okumamı istiyordu ama okuyup öğretmen, hemşire, doktor olmamı istiyorlardı. Annem hâlâ “O kadar yola gidiyorsun hemşire olsaydın” diyor.
“Kağıt kalemle kodlama öğrendim”
“Bilgisayarın olmadan nasıl kodlama öğrendin?”
Elif Eda Güneş: Ben okulun ötesinde hayal kurdum. Hep dünyayı değiştirmeyi hayal ettim. Evin çatısına çıkar yıldızlara bakardım. Evreni tanımaya çalışırdım. 13 yaşına kadar hiç bilgisayarım olmamıştı. Köyde internet de olmadığı için tamamen kağıt kalemle kodlama öğrenmiştim. İlçeye gidip pdf dosyalar çıkarıp, kağıt kalemle kodlamayı tamamen kendim öğrenmiştim. 8’inci sınıfta çok çalıştım. Çünkü kaderimi değiştirecek şeyin çalışmak olduğunu biliyordum. Çalıştım ve Kayseri’de okul kazandım.
“Yalnız mı kaldın Kayseri’de?”
Elif Eda Güneş: Evet yalnız okudum. 9’uncu sınıftayken Kayseri Üniversitesi’ne gidip kimya laboratuvarına girmek istediğimi söyledim.
“Ne yaptın orada?”
Elif Eda Güneş: O laboratuvara gidip geldim, beni aldılar. 1 ay bana orada temizlik yaptırdılar, çay taşıdım. Sonra cihazları öğrendim. Yapılanları izledim. Telefonum olunca araştırmaya başladım. İnternette NASA’dan astrofizikçi Umut Yıldız Hoca’ya ulaştım. Mars’a insansız keşif aracı yapan ekibin projeleri için ekipler oluşturuluyordu gençlerden. Ancha Space’e katılmak için 6 kez mektup yazdım. Ve beni kabul ettiler.
Elif Eda Güneş, 2 yıl önce Ancha Space ekibine nasıl dahil olduğunu bir videoda anlaşmıştı.
“Nasıl bir ekipti? Neler yaptınız?”
Elif Eda Güneş: Hayatım değişti. Avrupa Uzay Vakfı tarafından düzenlenen European Rover Challenge yarışmasına yeni teknolojiler geliştirmek için girdik. Türk ekip olarak 17 kişiydik. 15’i erkek öğrenci, Türkiye’nin farklı illerinden gelen lise ve üniversite öğrencileri. Ekibe girerek yazılımla tanıştım. 65 takım arasından 38’inci olduk. Benim için çok öğretici oldu. Yurtdışına gidemedim ama Kayseri’den yazılımı yaptım. Günde 4 saat uyudum. Yarışmaya katıldık. Aynı zamanda Kayseri’deki Teknopark’ta bir girişim şirketine girdim.
“Kelebek etkisi yaratmak istiyorum”
“Sonra ekipten ayrıldın”
Elif Eda Güneş: Üniversite sınavına gireceğim. Ve ben başka şeyler yapmak istedim. Çünkü yaşadıklarım normal değil. Ben çocuklara bakınca kendi çocukluğumu görüyorum. Teknopark’taki girişim ortamında proje yaptım. Acil Elektrot Manevra Sistemi geliştirdim. Yapay zekayla ilgili, gizli buzlanmaya karşı acil uyarı sistemi.
“Nereden aklına geldi?”
Elif Eda Güneş: Kaza geçirmiştim. Baktım neredeyse gidecektik, kaza geçirince “Bu olmamalıydı” dedim. Ben girişimcilikle ilgili bulduğum her eğitime katıldım.
“Kelebek etkisi yaratmak istiyorum”
“Ne yapmak istiyorsun, neyi hedefliyorsun?”
Elif Eda Güneş: Hedefim çok sayıda çocuğa ve gence ulaşmak. Ben çocuklara yönelik kuluçka merkezleri açmak istiyorum. Köy okullarını geziyorum. Kayseri ve Yozgat’taki tüm okulları gezdim. Okullarda erkekler hayallerini aktarıyor, kızlar isimlerini bile söylerken çekiniyor. Bu beni çok üzüyor. Kelebek etkisi yaratmak, iyi bir rol model olmak istiyorum. Hastanelerin onkoloji bölümlerinde çocukları ziyaret ediyor, oralarda gözlemler yapıyorum.
“Neden onkoloji?”
Elif Eda Güneş: Sağlık alanında proje geliştirmeye çalışıyorum. Tıp kitaplarını okuyorum. Onkoloji çok ilgimi çekiyor. EKG cihazları tam doğruyu söylemiyor. “Daha iyi ne yapabiliriz?” diye araştırıyorum. Ben 11 yaşındayken büyük bir korku yaşadık. Bana yanlış teşhis konuldu, lösemi olduğum söylendi. Sonra olmadığım anlaşıldı. O yüzden çok çalışmak istiyorum bu alanda.
“Ne okumak istiyorsun üniversitede?”
Elif Eda Güneş: Matematik okumak istiyorum. Her şey matematikle bağlantılı. Yapay zekayla ilgili çalışmak istiyorum.
