Irak ve Suriye’ye asker gönderilmesine müsaade veren Cumhurbaşkanlığı tezkeresinin müddeti, TBMM Genel Heyeti’nde yapılan oylama ile birlikte 30 Ekim 2021’den itibaren 2 yıl daha uzatıldı.
TBMM Başkanvekili Celal Adan’ın başkanlığında toplanan Genel Kurul’da CHP, HDP ve TİP’in ‘hayır’ oyu kullandığı oylama AKP, MHP ve ÂLÂ Parti’nin ‘evet’ oylarıyla kabul edildi.
YETERLİ Parti’de ise bir milletvekili “hayır” oyu kullandığını açıkladı.
Kılıçdaroğlu: Suriye’ye TÜGVA’yı gönderin, başkomutanları da Bilal Erdoğan olsun
Oylama öncesinde gazetecilere konuşan CHP Küme Başkanvekili Özgür Özel, partisinin tezkeresine ‘hayır’ oyu vereceğini açıkladı.
Partisinin Meclis küme toplantısında konuşan CHP Genel Lideri Kemal Kılıçdaroğlu ise tezkerede yabancı askerlerin Türkiye’de bulunması, Cumhurbaşkanı’nın belirleyeceği asıllara nazaran kullanılmasının da olduğunu belirterek şu tabirleri kullandı:
“Bahçeli’ye soruyorum. Bu yabancı askerler kim? Yabancı askerler Türkiye’ye konuşlanacak, sen de gelsinler diye el kaldıracaksın. Söyle bakalım, milliyetçi sen misin, biz miyiz? Çıkarın bunu tezkereden. Taliban’ı mı getireceksin? Kim gelecek? Amerikalılar mı, Yunanlar mı, kimi çağıracaksın?”
Tezkerenin maksatları ortasında, “Türk Silahlı Kuvvetleri’nin gerektiği takdirde hudut ötesi harekat ve müdahalede bulunmak üzere yabancı ülkelere gönderilmesi ve tıpkı gayelere matuf olmak üzere yabancı silahlı kuvvetlerin Türkiye’de bulunması” sözleri yer alıyor.
Kılıçdaroğlu ayrıyeten bütün komşu ülkelerle barışacaklarını belirttiği konuşmasında, “Askerlerimiz şehit olsun istiyorlar. Komando Marşı’nı söyleyen TÜGVA’cılar var, en büyük kumandanımız Erdoğan diyorlar. Gönder onları Suriye’ye başkomutanları da Bilal Erdoğan olsun” görüşlerini lisana getirdi.
Tezkerenin kabulünün akabinde tezkereye neden “Hayır” dediklerini anlatan Özel ise, “İdlib’te 34 tane evladımız şehit edildiğinde 6 saat susup, açıklamayı Hatay Valisi’ne yaptıranların bize ulusallık dersi verecek ne hakkı vardır ne haddi vardır” dedi.
HDP: İki yıllık tezkere Meclis’in 2023 yılı sonuna kadar baypas edilmesidir
HDP’li milletvekiller oylamanın yapıldığı Genel Konsey sıralarına üzerinde “Tezkere savaştır”, “Savaş bayanları vurur” ve “Tezkere mafyayı besler” üzere sözlerinin yer aldığı dövizlerle geldi.
Genel Kurul’da yapılan konuşmalarda HDP ismine Küme Başkanvekili Hakkı Saruhan Oluç konuştu.
İktidarın dış politkasının “fiyasko” olduğunu belirten Oluç, “yüzlerce yıldır tıpkı coğrafyada yaşayan insanları birbirlerine düşman etmekten kaçınmamışlardır” görüşünü savundu.
Tezkerenin iki yıl uzatılmasının TBMM’den açık çek manasına geldiğini kaydeden Oruç konuşmasına şöyle devam etti:
“Meclis’in asker gönderme ve savaş yetkisinin iki yıl boyunca Saray’ın ipoteği altında tutulması da başlı başına sorumsuzluktur, Meclis’in 2023 yılı sonuna kadar baypas edilmesidir. Bizler tezkereye ‘hayır’ oyu vereceğiz. Biz ‘insanlar ölmesin, bu topraklara bu coğrafyaya barış gelsin’ diye bu yola çıktık. Hiçbir zorluk bizi bu yolumuzdan geri çeviremez. O nedenle bir kere daha tezkereye ‘hayır’ diyoruz. Hayırda hayır vardır diyoruz.”
CHP’li Çeviköz de konuşmasında iki yıllık müddete vurgu yaparak, “Anlaşılan, seçimler yaklaştıkça iktidar tezkerelerin mühletini uzatıyor. Kaygının ecele yararı yoktur; geliyor gelmekte olan gidiyor gitmekte olan” diye konuştu.
Birinci sefer iki yıllığına uzatılıyor
Birinci olarak 2007 yılında Irak’a asker göndermek hedefiyle TBMM Genel Şurası’nda bir tezkere kararı çıkarıldı. Bu tezkere 6 yıl üst üste birer yıl mühletle uzatıldı.
2011 yılında patlak veren Suriye iç savaşından bir sene sonra ise birinci kere Suriye’ye asker gönderilmesine yönelik bir tezkere çıkarıldı. Bu tezkere de bir kez bir yıllığına uzatıldı.
2014 yılında düzenlenen yeni tezkerede ise hem Suriye hem de Irak’a asker gönderme müsaadesi tıpkı metinde geçerli kılındı. Bu tezkere, son olarak 7 Ekim 2020’de bu yıl 30 Ekim tarihine kadar uzatıldı.
AKP: Müddetin iki yıla çıkarılmasının gerisinde öbür nedenler aranması gereksizdir
Tezkere görüşmelerinde AKP’de ise Sivas Milletvekili İsmet Yılmaz, Genel Kurul’a hitap etti.
Yılmaz, kendilerine nazaran tezkerenin Türkiye’nin ulusal güvenliği açısında güçlü bir irade beyanı olduğunu lisana getirdi ve şöyle konuştu:
“Bu irade beyanı, Türkiye’nin ulusal birlik ve bütünlüğünü müdafaaya her koşul altında kararlı olduğumuzu ve bunun için her türlü legal çabayı vereceğimizi tabir eder. Bu iradeyi savunmak; milletimizi, ülkemizi, demokrasimizi ve cumhuriyetimizi savunmaktır… Birtakım milletvekillerimiz tezkere mühletinin iki yıl olarak istenmesine itiraz etmektedirler. Müddetin iki yıla çıkarılmasının gerisinde öbür nedenler aranması gereksizdir”
AKP Sözcüsü Çelik: Hayır oyu vermek, ulusal güvenliğimizi zaafa uğratmaya mazeret üretmektir
Irak ve Suriye’ye askeri operasyon yetkisini iki yıl daha uzatacak tezkereye ait CHP’nin ‘hayır’ oyu vereceğini açıklamasının akabinde, AKP Sözcüsü Ömer Çelik de Twitter hesabından açıklama yaptı.
Çelik, “Bu mantıksız münasebetlerle tezkerelere karşı çıkmaktan bahsetmek ve hayır oyu vermek, ulusal güvenliğimizi zaafa uğratmaya mazeret üretmektir” dedi.
MHP: Kuralsız kabul oyu vereceğiz
MHP Genel Lider Yardımcısı Kamil Aydın da parti olarak tezkerenin lehinde amasız, fakatsız, hiçbir mazerete sığınmadan koşulsuz, şurtsuz kabul oyu vereceklerini tabir etti ve şunları söyledi:
“Tezkerenin 3 boyutlu yani ulusal, bölgesel ve global savunma ve güvenlik gereksiniminden doğmuş bir zaruret olduğu açıkça görülmektedir.”
TİP: Ülkeyi yönetmesi için tabip raporu alması gerektiği düşünülen birisine bu yetki verilemez
Oylama öncesinde konuşan Türkiye Personel Partisi (TİP) Genel Lideri Erkan Baş da, tezkere için “hayır” oyu vereceklerini söyledi.
Cumhurbaşkanı Erdoğan’ı işaret ederek “Ülkeyi yönetmesi için tabip raporu alması gerektiği düşünülen birisine bu yetki verilemez” tabirlerini kullanan Baş, “Şimdi kendisi bedelli askerlik yapanlar, çocuklarına bedelli askerlik yaptıranlar, diğerlerinin çocukları savaşa gitsin, ölsün ve öldürsün diye el kaldıracak! Kendileri yahut evlatları bedelli askerlik yapmış vekiller el kaldıracak, fakirlerin evlatları ölecek!Bu zata vereceğiniz yetki yarın ateş düşecek her konutun sorumluluğuna ortak olmaktır” dedi.
‘İktidarı devletin çıkarlarını düşünerek hareket etmeye davet ediyoruz’
Oylamada “evet” oyu kullanan UYGUN Parti ismine Genel Lider Yardımcısı Ahmet Kamil Erozan ve İzmir Milletvekili Aytun Çıray konuştu.
Parti olarak tezkerenin yanlışlarını tabir ettiklerinin altını çizen Erozan konuşmasında şu görüşleri lisana getirdi:
“Siyasi maksadı olmasa da askeri operasyonlar bir yere varmak mümkün değildir. İktidara davetimiz terörle uğraştan bağımsız olarak öngörülü davranmak. Suriye’de tahlile giden yolun yalnızca Moskova ve Washington’dan değil Şam’dan da geçtiği unutulmamalıdır. Devletin çıkarlarını savunan bir parti olarak iktidarı devletin çıkarlarını düşünerek hareket etmeye davet ediyoruz”
ÂLÂ Parti’li Yılmaz, ‘hayır’ oyu kullandığını duyurdu
YETERLİ Parti Ankara Milletvekili Durmuş Yılmaz ise toplumsal medya hesabından yaptığı paylaşımda tezkereye “hayır” oyu verdiğini açıkladı.
Sistem parmak izimi okumadığı için ben de bu pusulayı “ret” deyip imzaladım.Ancak oylama elektronik oylama yerine parmak kaldırmak suretiyle yapılınca hayır diye parmak kaldırdım ve pusulayı yırtıp çöpe attım. Keşke saklasaymışım. https://t.co/WV9egV6Q45
— Durmuş Yılmaz (@DurmusYillmaz) October 26, 2021
Tezkerede neler var?
Genel Kurul’dan geçen tezkere, gerekmesi durumunda Suriye ve Irak’a hudut ötesi harekat ve müdahalede bulunmak üzere Türk Silahlı Kuvvetleri’nin gönderilmesine imkan tanıyor.
Ayrıyeten “aynı gayelere matuf olmak üzere yabancı silahlı kuvvetlerin Türkiye’de bulunması” sözleri de tezkerede yer alıyor.
Daha evvelki tezkerelerde de yer alan bu iki durumla ilgili yetki Cumhurbaşkanı’na bırakılıyor.
Muhalefet partileri ise yabancı askerlerin Türkiye’ye gelişi noktasında hükümete kimi tenkitlerde bulunmuştu.
Lübnan tezkeresi de 1 yıllığına uzatıldı
Genel Kurul’da Birleşmiş Milletler Süreksiz Vazife Gücü (UNIFIL) kapsamında Lübnan’da bulunan Türk askerinin vazife mühletinin 1 yıl daha uzatılmasını öngören Cumhurbaşkanlığı tezkeresi de 31 Ekim 2021’den itibaren 1 yıl daha uzatıldı.