İstanbul Taksiciler Esnaf Odası’nın, İBB’nin taksicilerin cinsel hücum, dolandırıcılık üzere ‘yüz kızartıcı’ davranışlarda bulunması durumunda Toplu Taşıma Aracı Kullanım Belgesi’nin süresiz iptal edilmesi kararına yönelik itirazı reddedildi.
İstanbul Büyükşehir Belediyesi’nin (İBB) yeni taksi kazandırılması teklifine sert biçimde muhalefet eden Eyüp Aksu’nun lideri olduğu İstanbul Arabacılar (Taksiciler) Esnaf Odası, geçtiğimiz yıl mahkemeye başvurarak UKOME kararı ile düzenlenen Toplu Ulaşım Hizmet Kalitesi Kıymetlendirme Sistemi’nde (TUDES) yer alan birtakım hususların iptalini ve yürütmesinin durdurulmasını istemişti.
Sözcü’den Hasret Güvemli’nin haberine nazaran, esnaf odasının dava dilekçesinde, TUDES yaptırım cetveli ile birebir fiilden idari para cezası, trafikten men ve ceza puanı uygulamaları ile hem araç sahibine hem de aracı kullanan sürücüye farklı başka cezalar uygulandığı belirtilmiş ve bu durumun kabahat ve cezada kişisellik unsuruna karşıt olduğu savunulmuştu.
İptali istenen hususlar ortasında cinsel taarruz ve gibisi toplumda infial yaratabilecek ‘yüz kızartıcı’ aksiyon yahut davranışlarda bulunulması halinde hatası işleyene TCK kapsamında verilecek cezaların haricinde ‘suçu işlememiş olan tarafa’ da ceza uygulanmasına ait 9’uncu unsur de yer aldı.
Haksız çıkar sağlanması, yolcunun dolandırılması, yolcuya, kontrol görevlilerine, öbür şoförlere yahut üçüncü şahıslara fiili akında bulunulması, hengameye karışılması, bireylerin darp edilmesi durumunda taşımacı ve sürücülere başka ayrı ceza uygulanmasına ait hususların de iptali talep edildi.
Dava oybirliği ile reddedildi
İstanbul 3. Yönetim Mahkemesi, 30 Kasım 2021 tarihli kararı ile belgeyi karara bağladı ve oybirliği ile davayı reddetti. Mahkeme, meslek odasının cezai yaptırımların kanunla düzenlenmesi gerektiği tarafındaki itirazına karşı 5216 sayılı Büyükşehir Belediyesi Kanunu’nun 7. Hususunu hatırlattı.
Bu yasa ile ulaşımla ilgili vazife ve yetkilerin yerine getirilmesi maksadıyla büyükşehirlerde Ulaşım Uyum Merkezi (UKOME) kurulduğu kaydedilerek UKOME’lerin günün gelişmelerine nazaran ulaşım hizmetinin sağlıklı ve inançlı yürütülebilmesi için yasal hudutlar içinde her türlü önlemi almaya yetkisine sahip olduğu vurgulandı.
Dava konusu UKOME kararları ile yapılan düzenleme ile getirilen değişikliklerin, kent genelinde yapılan ulaşım hizmetlerinin; kaliteli ve inançlı olmasını, takibi ve denetimi ile kontrol ve nezaretinin yapılması gayesini taşıdığına dikkat çekilerek bu hususun belediyelerin sahip olduğu genel yetki hudutları içinde olduğu kaydedildi. Düzenlemenin kamu faydasına uygun olduğu sonucuna varıldı.
“Hukuka terslik yok”
Kararda ayrıyeten hukuka karşıtlık sebepleri olarak ileri sürülen temel savlardan birinin tıpkı fiil sebebiyle birden fazla ceza verilmesi ve cürüm ve cezada kişisellik prensibinin ihlal edildiği tarafında olduğu, lakin hukukta farklı yasal düzenlemelerde araç sahibinin yahut patronun sorumluluğunu düzenleyen çok sayıda yasa kararı olduğu aktarıldı. Kararda “Dolayısıyla tıpkı fiilden ötürü birden çok ceza verildiği ya da hata ve cezalarda kişisellik prensibine ters hareket edildiğinden kelam edilmesi mümkün değildir” denildi.