Doğu Kudüs’te hemen her gece Filistinliler, İsrail polisi ve Yahudi yerleşimciler arasında sıcak çatışmalar yaşanıyor. Bölgeden her gün çok sayıda yaralı haberi gelirken gerilimin daha da tırmanmasından endişe ediliyor.
Peki Doğu Kudüs’te tam olarak ne oluyor? Bölgede yaşanan çatışmaların sebebi ne?
Protestolar nasıl başladı?
Doğu Kudüs’teki olayların nasıl başladığını Euronews Türkçe‘den Hüseyin Koyuncu aktardı:
Ramazan ayının başından itibaren, İsrail polisi Şam Kapısı‘nda Filistinlilerin akşamları iftar düzenlemesini veya toplanmasını engellemek için bariyerler yerleştirdi. Bu durumu protesto eden Filistinliler ile İsrail polisi arasında çatışmalar çıkmaya başladı.
Filistinliler, İsrail polisinin tutumunu özgürlüklerine bir sınırlama olarak niteliyor. İsrail polisi ise, bölgede düzeni sağlamak için orada olduklarını iddia ediyor.
İşgal altındaki Doğu Kudüs, Şeyh Cerrah Mahallesi’nde yaşayan Filistinlilere zorunlu tahliye tehdidi nedeniyle gergin günlere sahne oluyor. İsrail polisinin Mescid-i Aksa’daki saldırıları da kutsal kentteki gerilimi tırmandırıyor.
İsrail polisi, 7 Mayıs akşamı teravih namazı sırasında Mescid-i Aksa’daki cemaate ses bombaları ve plastik mermiyle müdahale etmişti. Filistin Kızılayı, İsrail polisinin müdahalesi nedeniyle 205 Filistinlinin yaralandığını açıklamıştı.
İsrail polisinin Filistinlilere 8 Mayıs’taki müdahalesinde ise 90 kişi yaralanmış, Filistin Kızılayı yaralananlar arasında bir yaşında bebek ve çocukların da olduğunu bildirmişti.
Gerilimin odak noktası Şeyh Cerrah Mahallesi
İsrail Yüksek Mahkemesi’nin 10 Mayıs’ta açıklanması beklenen karar öncesinde bölgede tansiyon yükselmeye başladı.
Söz konusu davada, Doğu Kudüs’teki Şeyh Cerrah Mahallesi’nde 30 Filistinli ailenin tahliyesi söz konusu.
Eğer alt mahkemenin verdiği karara Filistinlilerin yaptığı itiraz olumlu karşılık bulmazsa, İsrailli yerleşimcilerin işgal altındaki bu mahalleye gelmelerine izin verilecek.
Eski tapu belgeleri ile hak iddia ediyorlar
Bazı yasadışı yerleşimciler, mahkeme kararı çıkmadan söz konusu mahalleye gelmeye başladı. Söz konusu yerleşimciler, yüzyıl öncesine dayanan tapu belgeleri göstererek tartışmalı bölgelerin asıl sahibi olduklarını iddia ederek, Filistinli aileleri yerlerinden etmeye çalışıyor.
Mahkeme duruşması yaklaşırken, Filistinliler ve bazı sol görüşlü İsrailli gruplar, olası bir tahliye kararının, ezici çoğunlukta olan Filistin mahallesinde domino etkisine neden olarak, bölgede çatışmalarının çıkabileceğini belirterek haftalardır gösteriler düzenliyor.
Şeyh Cerrah Mahallesi’nde bulunan Adil Simon’un mezarı Ortodoks Yahudiler tarafından önemli mabet olarak kabul ediliyor. Bu nedenle zaman zaman burada Filistinliler ile İsrailli ziyaretçiler arasında tansiyon çıkıyor.
Yüksek Mahkemeye gelmeden önce, bir alt İsrail mahkemesi, söz konusu arazinin 1948 Savaşı’ndan önce Doğu Kudüs’teki Yahudilere ait olduğuna hükmetti.
Söz konusu karar başta Filistinliler olmak üzere uluslararası toplumun tepkisini çekmişti.
Pazar günü İsrail Yüksek Mahkeme tahliyelerle ilgili karar duruşmasını ertelendi. Olayların yatışması, Ramazan ayının bitmesi için İsrailli yetkililer 30 gün içinde yeni bir oturum planlayacak.
Bugün aynı zamanda, İsrail’in 1967 savaşı sırasında Doğu Kudüs’ü ele geçirmesinin yıllık anma töreni olan “Kudüs Günü”.
Fanatik Yahudiler, Altı Gün Savaşı’nın yıl dönümünü İbrani takvimine göre “Kudüs Günü” olarak kutluyor. Başta aşırı milliyetçiler olmak üzere birçok İsrailli Kudüs’te yürüyüş düzenleyecek.
Fanatik Yahudi örgütler, bu yıl 9-10 Mayıs tarihlerine denk gelen “Kudüs günü” nedeniyle Mescid-i Aksa’ya baskın çağrıları yapmıştı.
Üç dinin kutsal şehri Kudüs
Kudüs’ün Eski Şehrin kalbinde, dünyanın dört bir yanındaki Yahudiler tarafından Museviliğin en kutsal yeri Tapınak Tepesi bulunuyor. Fakat aynı yerde Müslümanlar için de önem arz eden kutsal mekanlar bulunuyor.
Tapınak Tepesi’nde Yahudilerin en önemli mabedi olan olan Hz. Süleyman Mabedi ve Ağlama Duvarı bulunuyor. Ancak aynı yerde Müslümanların ilk kıblesi olan, kutsal kabul edilen Mescid-i Aksa ve Kubbet’üs-Sahra bulunuyor.
Hristiyan inancına göre de, Hz. İsa’nın Tapınak Tepesi’nde vaaz verdi, burada öldürüldü ve tekrar dirildi.
İsrail tüm Kudüs’ü ebedi ve bölünmez başkenti olarak görürken, Filistinliler bulundukları doğu kesimini gelecekteki bir devletin başkenti olarak istiyor.
İsrail’in Doğu Kudüs’ü ilhak politikası uluslararası hukuka aykırı. Batılı devletler dahil uluslararası toplumunun uyarısına rağmen İsrailli yerleşimciler Doğu Kudüs’ü ilhak etmeye devam ediyor.
Gerilimin sürdüğü bölgede 5’i ağır 278 Filistinlinin yaralı olduğu bildiriliyor
Mescid-i Aksa’nın son hali
Mescid-i Aksa'nın son hali. İsrail ordusu Kasım 2014'te de aynı şeyi yapmış, direnmek üzere Mescid-i Aksa'ya giren Filistinli eylemcilere gaz bombasıyla saldırmıştı. 24 saatin bilançosu: Yüzlerce yaralı. Gözaltına alınanlar da var. Bugün Kudüs Günü yürüyüşü yapılacaktı. https://t.co/N1NA9KGKA7
— Banu Guven (@banuguven) May 10, 2021
Anadolu Ajansı’nın objektifinden son 2 günde yaşananlar
-
Kaynak: Euronews, DW Türkçe ve Anadolu Ajansı
-
Fotoğraflar: Anadolu Ajansı