Demokratların adayı Joe Biden’ın 46’ıncı ABD Başkanı seçilmesinin ardından gözler Ankara-Washington ilişkilerinin nasıl olacağı konusuna çevrildi.
Biden, Türkiye’yi daha önce üç kez ziyaret etti. Aralık 2011’deki ilk ziyaretinin ardından ABD’nin Suriye’deki IŞİD operasyonu döneminde ikinci kez Ankara’ya geldi. Biden, 15 Temmuz 2016’daki darbe girişiminden bir ay sonra da Türkiye’de temaslarda bulundu.
Peki ABD’de 36 yıl senatörlük ve sekiz yıl başkan yardımcılığı yapmış, Demokrat Parti’nin etkin isimlerinden Biden, Beyaz Saray’a çıktığında Türkiye-ABD ilişkileri nasıl şekillenecek?
“Erdoğan’ı seçimle değiştireceğiz”
Biden’ın Türkiye’de gündem olduğu konulardan biri, geçtiğimiz yıl aralık ayında ‘Erdoğan’ı darbeyle değil, seçimle değiştireceğiz’ ifadesi oldu. Biden bu noktada “Erdoğan’ı devirmek için muhalefeti desteklemek gerektiğini” söyledi.
Detaylar için
Erdoğan, Biden’ın bu sözlerine “Türkiye’de darbe ile yapamadıklarını, muhalefeti destekleyerek gerçekleştirmek istediklerini kameralar önünde söylemekten de çekinmiyorlar. Ya dostluğumuz var be. Oturup konuşmuşluğumuz, çay içmişliğimiz var ya. Böyle bir ifadeyi bizim için nasıl kullanırsın” diyerek tepki göstermişti.
Ankara’yı eleştiriyor
ABD’de 2009-2017 yılları arasında eski Başkan Barack Obama’nın yardımcılığını yapan Biden, Ankara’yı açıktan eleştiriyor.
Son seçim kampanyası döneminde Türkiye’nin adını Rusya ve Kuzey Kore ile birlikte ‘otokrat’ yönetimler olarak nitelendirdi. Biden’ın özellikle insan hakları, demokrasi, Suriye, S-400 gibi konularda Türkiye’ye eleştirel yaklaşımıyla biliniyor.
Cumhurbaşkanı Erdoğan da Barack Obama dönemini eleştirerek Donald Trump ile ‘iyi ilişkileri’ olduğunu ifade etti.
Trump, seçim kampanyası döneminde Erdoğan ile ilişkilerini gündeme getirerek, “Ben onunla anlaşabiliyorum. Beni dinliyor” dedi. Trump bu noktada Biden’ın “Erdoğan gibi liderlerle başa çıkabilecek zihinsel kapasiteye sahip olmadığını” dile getirmişti.
S-400 füze savunma sisteminin geleceği
Biden’ın Türkiye’nin geçtiğimiz ekim ayında Rusya’dan satın aldığı ve Sinop açıklarında denediği S-400 füze savunma sistemi konusunda “Ankara’ya yaptırım uygulama ihtimali olduğu” ifade ediliyor. Trump, Türkiye’nin S-400 füze savunma sistemi adımına karşı geçtiğimiz yıl Kongre’den geçen yaptırım kararını onaylamamıştı.
Ancak Biden’ın dış politikadaki en önemli önceliklerinden birinin NATO’yu daha etkin hala getirmek olduğu belirtiliyor. Bu noktada stratejik noktada bulunan Türkiye ile ilişkileri geliştirme yolunu seçeceğini söyleyen uzmanlar da bulunuyor.
Doğu Akdeniz politikası
Son dönemde en çok tartışılan konulardan biri Türkiye ve Yunanistan arasında Doğu Akdeniz’de doğal gaz arama konusunda yaşanan gerginlik oldu.
Geçmişte Yunanistan ile Türkiye arasında denge politikası izleyen ABD, son aylarda Atina ile savunma ve güvenlik alanlarında ilişkileri geliştiriyor. Biden, ayrıca senatörlüğü döneminde Türkiye’nin Kıbrıs politikasını eleştirenler arasındaydı. Uzmanlar, Biden’ın Kıbrıs ve Doğu Akdeniz konularında Ankara’nın tersi yönde görüşünü devam ettireceğini ifade ediyor.
Suriye, İsrail, 1915 olayları
Obama döneminde Washington, Türkiye’nin itirazlarına rağmen Suriye Demokratik Güçleri’ne (SDG) destek verdi. Biden’ın yeni dönemde ABD’nin SDG’ye desteğini sürdürmesi bekleniyor.
“İsrail yanlısı” politikacı olarak bilinen ve Türkiye-İsrail ilişkilerine önem veren Biden’ın iki tarafı uzlaştırmaya çalışacağı ifade ediliyor.
1915 olaylarının ABD tarafından ‘Ermeni Soykırımı’ olarak tanınması için çalışmalar yapan Biden’ın bu politikasından da vazgeçmeyeceği dile getiriliyor.