10 gündür yapılan Kanal İstanbul'un ÇED raporuna yönelik itirazlar bugün sona erdi. Yalnızca İstanbul Beşiktaş’taki Etraf ve Şehircilik Vilayet Müdürlüğü’ne 100 binden fazla dilekçe teslim edildiği öğrenildi. Peki itirazların tüzel manada nasıl bir tesiri olacak? Bu teşebbüs toplumsal reaksiyon ve hassaslığın tabiri olmanın ötesine geçebilecek mi?
Kanal İstanbul’un Çevresel Tesir Kıymetlendirme (ÇED) Raporu için Etraf ve Şehircilik Bakanlığı Vilayet Müdürlükleri’ne vatandaşlar tarafından yapılan ve 25 Aralık'ta başlayan itiraz süreci bugün (2 Ocak) itibariyle sona erdi.
Euronews Türkçe'den Menekşe Tokyay'ın haberine nazaran 10 günde 100 binden fazla dilekçe İstanbul’daki Etraf ve Şehircilik vilayet müdürlüğüne teslim edildi.
İstanbullular soğuk hava ve yağmura karşın Etraf ve Şehircilik Vilayet Müdürlüklerine akın etmişti
İtiraz dilekçesi verenler ortasında UYGUN Parti Genel Lideri Meral Akşener ve İBB Lideri Ekrem İmamoğlu da vardı.
İmamoğlu: “Bu millet kanal, yat, kat, saray istemiyor; iş, aş, ekmek, eğitim istiyor”
Bundan sonra ne olacak?
Pekala 10 gündür yapılan itirazların hukuksal manada ve uygulamaya dönük nasıl bir tesiri olacak? Bu teşebbüs, toplumsal bir hassaslık göstergesi olmanın ötesine geçebilecek mi?
“Proje hukuken yapılabilir”
Yönetim hukukçusu Gedik Üniversitesi Hukuk Fakültesi Öğretim Üyesi Yrd. Doç. Dr. Ural Aküzüm, son on yıdal yaşanan gelişmelerle vilayet ve ilçe belediyelerinin yetki alanının daraltıldığını, münasebetiyle belediye meclisinin alacağı rastgele bir karara karşın projenin hukuken yapılabileceğini, çünkü Türkiye’de gibisi kararlarda adem-i merkeziyetçiliğin olmadığını kaydediyor.
“İBB'nin yetkisi ve kelam hakkı yok”
Euronews Türkçe’ye konuşan Aküzüm, “Kanal İstanbul projesi tamamlandığında bölgenin jeolojik ve toprak yapısı değişeceğinden bölgede çok önemli bir altyapı yatırımı tekrar yapılmak zorunda kalınacak. İBB’nin bütün üniteleri ve iştirakleri, Kanal İstanbul güzergahındaki bölgede büyük bir altyapı yatırımı yapmak, doğal gaz sınırı kesileceği için yeni bir sistem kurmak zorunda kalacak ve belediye bütçesine yaklaşık 35 milyar TL’lik bir yük bineceği öngörülüyor” diyor.
Hasebiyle, Aküzüm'e nazaran belediyenin “istişari paydaş” olmak dışında Kanal İstanbul’a dair bir yetkisi ve kelam hakkı yok, lakin İBB Lideri İmamoğlu belediyenin fizikî hudutları içindeki bir proje olduğu için görüş bildiriyor.
Aküzüm, “ÇED Yönetmeliği husus 14'e nazaran rapora ait STK'lar, odalar ve tüm toplum bölümleri bireyler de dahil görüşlerini ve tekliflerini sunabilirler. Bu görüş ve teklifleri sunmak son karar alıcıya tesir etmek manasında bir etki sağlayabilir lakin yine de kendi perspektifinden yetkisi olan Etraf ve Şehircilik Bakanlığı, Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı üzere kamu kuruluşları bu projenin yapılmasına karar verebilir” halinde konuştu.
“Toplumsal hassaslık açısından önemli”
Aküzüm ayrıyeten “ÇED raporuna yönelik itiraz gayeli verilen yurttaş imzalarının projeyi hukuken durduramayacağını fakat toplumsal hassaslığın artmasını sağlayacağını” belirtiyor ve ekliyor:
“Bu projenin kamu faydasına alışılmamış olduğuna dair idari yargıda davalar açılabilir. Lakin Danıştay ve yüksek yargı yerleşik içtihatlarında son 20 yılda yaşanan kamu faydasına ait yeni yaklaşımla birlikte yargı süreci sonunda bir değişiklik kelam konusu olmayacaktır”
Bakanlık yapılan itirazları dikkate almayabilir
Bundan sonraki sürecin nasıl işleyeceği ÇED Yönetmeliği'nin 14. unsurunda öngörülüyor:
On gün boyunca halkın görüş ve tekliflerinin alınmasının akabinde, yasal mecburilik gereği kelam konusu görüşler Bakanlık tarafından proje ile ilgili karar alma sürecinde kıymetlendirilmek zorunda.
Bakanlık gelen görüşler ışığında ÇED raporundaki eksiklerin tamamlanması, ek çalışmalar yapılması yahut ilgili Komisyon’un tekrar toplanması talebinde bulunabilir.
Lakin tüm bunları talep ederken Bakanlığın takdir yetkisi kelam konusu. Bir başka deyişle, Bakanlık mevcut ÇED raporunun eksiksiz olduğunu, ek bir araştırmaya gerek bulunmadığını ileri sürerek, “ÇED olumlu kararı” da verebilir.