Tutukluluğunun 4. yılında iş insanı Osman Kavala’nın özgür bırakılması için ortak bir bildiriyle Türk hükümetine davet yapan 10 büyükelçi, çağrıldıkları Dışişleri Bakanlığı’nda Avrupa’dan Türkiye’yeyaptırımlarınyolda olduğu iletisini verdi.
“Sizin de uygulamadığınız AİHM kararları var”
DW Türkçe’nin edindiği bilgilere nazaran, büyükelçileri Dışişleri Bakanlığı’na Bakan Yardımcısı Faruk Kaymakçı çağırdı. Kaymakçı’nın görüşmede büyükelçilerin ortak açıklamasından duyulan rahatsızlığı şu sözlerle lisana getirdiği öğrenildi:
“Davayla ilgili ortak açıklama sistemi akla yatkın değil. Davayı siyasallaştırıyorsunuz. Yürüyen bir yargı sürecine müdahale ediyorsunuz. Kabul edilemez. Sizin de uygulamadığınız AİHM kararları var. Sergilediğiniz tutumla kendinize ve ülkenize karşı olumsuz bir algıya neden oluyorsunuz. Sorumlu hareket etmiyorsunuz.”
“Görevimizi yaptık, yapmayı sürdüreceğiz”
Bakan yardımcısı Kaymakçı’yla görüşmeye katılan büyükelçiler ise Türkiye’de hukukun üstünlüğü prensibinin ihlâl edildiğine ve Kavala’nın tutukluluğunun hukuk dışı olduğuna ait görüşlerinden geri adım atmayacaklarını söylüyor. DW Türkçe’ye konuşan büyükelçiler, “Biz vazifemizi yapıyoruz, yapmayı da sürdüreceğiz. AİHM kararları bağlayıcıdır. Türkiye’ye yükümlülüklerini hatırlatıyoruz. AİHM kararı gereği Kavala özgür bırakılmalı. Türkiye, Kavala’yı neden özgür bırakmadığını açıklamak zorunda. Kavala hür bırakılmazsa Türkiye’nin ağır yaptırımlarla müsabakası kaçınılmaz” açıklamasını yaptı.
İnsan hakları alanında uzman olan hukukçu Kerem Altıparmak, büyükelçilerin Türkiye’ye Avrupa Kurulu Bakanlar Komitesi’nin ‘ihlâl prosedürü’ başlatacağına ait hatırlatmasının ve ihtarlarının ‘çok önemli’ olduğunu belirtirken, “Büyükelçiler bıçağın kemiğe dayandığını açıkça Ankara’ya söylüyorlar. Bakanlar Komitesi bir ay sonra AİHM’e müracaat yapacak ve Türkiye için yeni bir ihlâl kararı daha çıkacak. Elbette bunun tüzel bir karşılığı da olacak” değerlendirmesi yapıyor.
Avrupa Konseyi’nden Ankara’ya ulaşan bilgilere nazaran Bakanlar Komitesi’nin gündeminde AİHM kararını yerine getirmediği gerekçesiyle Türkiye’yi AİHM’e şikayet etmek de var. Bir ay sonra mahkemeye yapılacak müracaat bu yüzden çok kritik. Avrupalı diplomatik kaynaklar; Türkiye’nin imajının bu süreçte önemli ziyan göreceği ikazını yaparken, Türkiye’nin Avrupa Konseyi’nin kurucu üyelerinden biri olduğunun unutulmamasını istiyor.
“Ekonomik kriz derinleşecek”
Türkiye İktisat Siyasetleri Araştırma Vakfı (TEPAV) AB Yöneticisi Nilgün Arısan da, bu duruma işaret ederken Türkiye’nin vakit kaybetmeden büyükelçilerin ihtarını dikkate almasını ve Kavala için verilmiş AİHM kararını uygulamasını istiyor.
Türkiye’ye ortak davet yapan büyükelçilerin Avrupa Kurulu ülkelerinin büyükelçileri olduğunu anlatan Arısan, “Kavala davası iddianamesinin önemli bir temele dayanmadığı uzun vakittir gündemde. Bu büyükelçiler AİHM kararlarına uymadığı için Türkiye’nin dikkatini çekmekle görevlendirilmiş durumdalar. Şayet Türkiye kendisine yapılan ihtarları dikkate almazsa elbette ki önemli yaptırımlarla karşılaşacak” uyarısı yapıyor.
Arısan “Avrupa Kurulu, Türkiye için daha önemli bir soruşturma prosedürü başlatabilir. Bugüne kadar başlatmamıştı” derken, Türkiye’nin güvenirliğinin tüm Avrupa kurumlarında sorgulanacağını ve bu sorgulama sürdükçe de yabancı yatırımcının Türkiye’den kaçacağını öngörüyor.
Arısan bu öngörüsünü DW Türkçe’ye “Türkiye’nin şu anda dışardan gelecek fonlara son derece bağımlı bir iktisadı var. Ülkenin güvenirliğinin sorgulanması milletlerarası alandaki imajını daha da zedeleyecek ve Türkiye’den zati kaçma eğilimi gösteren yatırımcıların daha süratli hareket etmesi gündeme gelecek. Böylece Türkiye’de yaşanan siyasi krize daha da derinleşmiş bir ekonomik kriz eklenecek” kelamlarıyla anlatıyor.
Hükümetin Seyahat olaylarının planlayıcısı olduğunu öne sürdüğü Osman Kavala 2017’den beri tutuklu bulunuyor. 30. Ağır Ceza Mahkemesi, şiddet kullanarak hükümeti ortadan kaldırma dahil pek çok suçlamayla karşı karşıya kalan Kavala’nın Seyahat Parkı olayları nedeniyle yargılandığı davada 2020’de beraat ve tahliye kararı verdi. Lakin Kavala birebir gün 15 Temmuz darbe teşebbüsü davası kapsamında tekrar tutuklandı. AİHM’in Osman Kavala için 10 Mart 2019’da aldığı derhal tahliye kararı Mayıs 2020’de katılaşmıştı. Fakat Türkiye AİHM kararını bugüne kadar uygulamadı. Kavala’nın davası 2021’de Seyahat davası ve Çarşı kümesi davalarıyla birleştirildi.
Hilal Köylü / Ankara
© Deutsche Welle Türkçe