Gün geçmiyor ki yeni bir felaketle sarsılmayalım!
Bir düşünsenize,
Önce ormanlarımız yandı ATEŞLE sınandık,
Sonra pandemi hayatımıza girdi, HAVAYLA sınandık,
Karada bu vakte kadar yaşanmış şiddeti en büyük sarsıntılarla sarsıldık TOPRAKLA sınandık.
Felaket tellallığı yapmak istemem lakin sırada ne var dersiniz?
Evet, hakikat bildiniz.
SU!
Çok önemli kuraklık kısa vadede bizleri bekliyor. Yani uzmanların ön görüleri bu istikamette.
Fotoğraf: Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı Meteoroloji Genel Müdürlüğü, Meteorolojik Kuraklık Haritası, Şubat 2023
Yapılan hesaplamalar, barajların doluluk oranları, artan ortalama sıcaklık üzere çıktılar kaçınılmaz sona yaklaştığımızı gösteriyor.
Üstelik bilim insanlarının açıklamalarına nazaran doğal afetlerin en berbatı kuraklık. Zira tarım, ulaşım, sanayi, sıhhat üzere pek çok farklı alanda olumsuz çıktıları oluyor.
TEMA Vakfı da durumun ciddiyetine ait bir açıklama yayınladı. Bugün yaşanan ve gelecekte daha sık karşılaşılması mümkün kuraklık afetiyle gayret açısından çok değerli bulduğum açıklamada, “Kuraklık, tesir alanı çok geniş olan bir doğal felakettir. Kuraklığın kentlerin su gereksiniminin karşılanmasında bir darboğaz yaratmasından tabiattaki canlıların üreme ve gelişmelerini etkilemesine, ziraî üretimin azalmasından göçlere kadar birçok sosyo-ekonomik tesiri bulunuyor” denildi.
Geçtiğimiz günlerde de Orman ve Su İşleri Bakanı Veysel Eroğlu, Türkiye’de son 44 yılın en kurak periyodunun yaşandığını açıkladı.
Verileri incelediğimizde dünyanın % 40’ının yani yaklaşık 80 ülkenin kuraklıkla gayret ettiğini görüyoruz. Düşünsenize, 50 milyon kişi kuraklık riski yüksek kentlerde yaşıyor.
Tekrar Ülkemize dönersek, Hükümetlerarası İklim Değişikliği Paneli bilgilerine nazaran bahsedilen iklim değişikliğinden en fazla etkilenecek olan Güneydoğu ve Doğu Anadolu bölgelerinde %20 ile %40 ortasında, İç ve Batı Anadolu bölgelerinde ise %40’ı aşan oranlarda yağışların azalacağı öngörülüyor.
Bu durum gelecekte bugünkünden daha uzun ve şiddetli kuraklıkların sıklıkla yaşanması mümkünlüğünü artırıyor. Yapılan kuraklık riski çalışmalarında Türkiye nüfusunun 50 milyonluk kesitini barındıran 30 kentin büyük oranda kuraklıktan etkileneceği görülüyor.
Böyle yazınca inandırıcı gelmiyor, davulun sesi uzaktan beşere güzel geliyor da…
O davul kulağımızın tabanında bangır bangır çalınca bakalım neler olacak?
Misal yağış rejimi düzensizliği, global ısınma üzere dengesizliklerden ötürü yeraltı su düzeyleri düşüyor.
Yeraltındaki suların ne değeri var dersek?
Kuraklığa karşı bugünün ve gelecek jenerasyonların sigortası o sulardır. Suyun yeraltı, atmosfer ve toprağın yapısında istikrarlı bir halde bulunması gerekir. Lakin insan faktörü bu dengeyi değiştirir.
Yeri gelir doğal sondaj vazifesi yapan ağaçları keser,
yeri gelir sanayi atıklarıyla suları kirletir,
yeri gelir etrafa çokça saldığı sera gazlarıyla global ısınmaya sebep olur.
Özellikle sanayi ihtilalinden sonra dünya sıcaklığının yaklaşık 1,5 derece artması atmosferin nem tutma kapasitesini artırıp yağış rejiminde istikrarsızlığa sebebiyet vermiştir.
Malum son yıllarda Türkiye’de yaşanan kuraklıklarda bir artış olduğu gözlemleniyor.
Verilere baktığımızda ülkemiz su zengini durumundan su badiresi çeken ülkeler kategorisine indi. Ve bu türlü giderse hiç istemesek de çok uzak olmayan bir vakit sonra su yoksulu ülkeler kategorisinde yerimizi alacağımız açık.
Bir ay önce Bursa Nilüfer Barajı’nın kuruması, İstanbul ve pek çok kentin baraj düzeylerindeki kritik düşüş bu hususta önemli tedbirler alınması gerektiğini gösteriyor.
Peki, dönülmez bir yolda mıyız?
Şimdilik hayır!
Kuraklık riskinin giderek arttığı ülkemizde, çıktıları son derece ürkütücü olan bu doğal afete karşı hazırlıklı olunması için hareket planlarının hazırlanması, iklim değişikliğiyle tesirli çaba edilmesi, kurak periyotlarda sigorta misyonu gören yeraltı sularının korunması ve tüm çalışmalara çerçeve oluşturması açısından tabiatın hakkını gözetecek bir su kanununun yasalaşması büyük kıymet arz ediyor.
Misal, devlet siyaseti olarak yabanî sulama yerine yağmurlama ve damlama sulamaya yönelme önlemi geç kalınmış bir tedbir refleksi. Harcanan suların konut ve ömür alanlarından fazla % 73 üzere büyük bir kısmının tarımda kullanıldığını düşünürsek bu, su tasarrufunda çok tesirli olacaktır.
Hülasa lakin alınacak ferdi ve toplumsal tedbirlerle bu felaketin önüne geçebiliriz.
Bireysel tedbirler ise bir sonraki yazımın konusu olacak.
Bu makalede öne sürülen fikir ve yaklaşımlar büsbütün müelliflerinin özgün niyetleridir ve Onedio’nun editöryal siyasetini yansıtmayabilir. ©Onedio
