İngiltere’den dünyaya yayılan ve yüzde 70 oranında daha bulaşıcı olduğu belirtilen mutant virüs endişeye neden oluyor. Bu kapsamda, çok sayıda ülke İngiltere ile karşılıklı uçuşları durdururken, “VUI – 202012/01” adlı varyasyonun görüldüğü ülke sayısı da 6’ya yükseldi. Bununla birlikte, mutasyonun corona virüsün vücuda tutunduğu başak proteininde meydana geldiğini belirten bilim insanları, aşıların etkisinin değişebileceği konusunda endişeleniyor.
“Mutasyon ilk kez nerede ve nasıl ortaya çıktı?”, “Mutasyon aşıları etkisiz hale getirecek mi?”, “Mutasyon nedeniyle sosyal mesafe ve karantina önlemleri değişecek mi?” “Virüs hangi ülkelerde görüldü?” ve Mutasyon okulların açılmasını nasıl etkileyecek?” gibi “VUI – 202012/01” adlı varyanta ilişkin bilinmesi gereken tüm soruların cevaplarını NTV derledi.
İlk kez eylül ayında tespit edildi
“VUI – 202012/01” adı verilen yeni tür, ilk olarak Eylül ayında İngiltere’nin Kent şehrinde tespit edildi. Çoğunlukla Güney İngiltere’de olmak üzere, yeni türün binden fazla doğrulanmış vakası olduğu belirtildi.
Nereden geldi?
Varyant alışılmadık derecede yüksek oranda mutasyona uğradı. “VUI – 202012/01” adlı mutasyonu araştıran Birleşik Krallık Covid-19 Genomics UK Konsorsiyumu (COG-UK) üyeleri, virüsün genetik yapısında meydana gelen “17 değişikliği” ortaya çıkardıklarını söyledi.
Araştırmacılara göre en olası açıklama ise, mutasyonun bağışıklık sistemi zayıflamış ve virüsü yenemeyen bir hastada ortaya çıkmış olması görünüyor.
Hangi ülkelerde görüldü?
İngiltere’de ortaya çıkan corona virüsünün daha bulaşıcı yeni varyasyonu şimdiye kadar İngiltere dışında, İtalya, Hollanda, Danimarka, Belçika, Avustralya ve İskoçya’da tespit edildi. Ardından, Kanada, Almanya, Fransa, Avusturya, Belçika, İsviçre, Fransa, Hollanda gece yarısından itibaren İngiltere ile karşılıklı uçuşları durdurdu.
Yeni varyant hakkında neler biliyoruz?
Bilim insanları yeni tip corona virüs (SARS- Cov-2) de dahil olmak üzere tüm corona virüslerin sürekli mutasyona uğradığını ve yeni varyantın ortaya çıkmasının beklenmedik olmadığını söyledi.
“Şimdiye kadar virüsün 4 binden fazla mutasyonu tespit edildi”
İngiliz Hükümeti’ne bağlı olan Yeni ve Gelişmekte Olan Solunum Virüsü Tehditleri Danışma Grubu (Nervtag) üyesi Doktor Müge Çevik, şimdiye kadar 4 binden fazla yeni tip corona virüs mutasyonunun gözlemlendiğini ve bunların yalnızca birkaçının birkaçının önemli göründüğünü açıkladı.
Mutasyon ciddi hastalık ya da ölüm riskini artırıyor mu?
Bununla birlikte, İngiltere’nin Baş Tıbbi Sorumlusu Chris Whitty, ülkenin güneydoğusunda keşfedilen yeni varyantın yüzde 70’e kadar daha fazla nulaşıcı olabileceğini ve R değerini (temel bulaşıcılık katsayısı) 0,4 veya daha fazla oranda artırabileceğini söyledi. Ancak, “VUI – 202012/01”e ilişkin iimdiye kadarki veriler göz önüne alındığında, ciddi hastalık veya ölüm riskini artırdığı görülmüyor.
“Potansiyel olarak daha bulaşıcı olduğunu söyleyebiliriz”
Nervtag tarafından yayımlanan raporda, mutasyonun diğer varyantlara kıyasla aktarılabilirlikte önemli bir artış gösterdiğine dair “orta düzeyde güvene” sahip oldukları belirtildi. Bununla birlikte uzmanlar, verilerin ön çalışmaya dayandığı ve modellemeye dayalı olduğu konusunda uyardı.
Çevik, “Sonuçlar, büyük ölçüde kullandığınız verilerin kalitesine ve miktarına bağlı. VUI – 202012/01 virüsün genetik olarak değiştiği önemli bir varyant gibi görülüyor. Potansiyel olarak daha bulaşıcı olduğunu söyleyebiliriz. Ancak şu anda nedensel bir ilişki kuramıyoruz” dedi.
“Orijinal versiyonundan daha bulaşıcı”
King’s College London’da viroloji profesörü olan Stuart Neil, ise “Şimdiye kadar toplanan veriler, varyantın daha bulaşıcı olduğu veya daha verimli bir şekilde yayılabildiği anlayışıyla tutarlıdır, ancak bununla ilgili laboratuar tabanlı onayımız veya neden daha hızlı yayıldığına dair herhangi bir fikrimiz yok. Mutasyon, birkaç hafta önce İngiltere’nin belirli bölgelerdeki vakaların yüzde 10-15’i ile ilişkilendirildi, ancak geçen hafta Londra’daki vakaların yaklaşık yüzde 60’ını oluşturuyordu” dedi.
Mutasyon başka bir proteinde meydana geldi
Profesör Neil, bilim insanlarını şu anda en çok endişelendiren durumun “VUI – 202012/01”deki değişikliğin virüsün başak proteininde meydana getirdiği değişiklik olduğunu söyledi. Virüs, başak proteini aracılığıyla vücudun ACE-2 (Anjiyotensin dönüştürücü enzim 2) adı verilen reseptörlerine tutunuyor. ACE2; akciğerler, arterler, kalp, böbrekler ve bağırsaklardaki hücrelerin dış yüzeyinde bulunuyor.
Aşıları nasıl etkileyecek?
Almanya Sağlık Bakanı Jens Spahn, “Aşıların yeni tür üzerinde de aynı şekilde etkili olacağını söyleyebiliriz” dedi. Alman devlet kanalı ZDF’ye konuşan Spahn, Avrupa Birliği’ndeki uzmanların, Covid-19 aşılarının İngiltere’de hızla yayılan corona virüsün mutasyona uğramış yeni türüne karşı da etkili olacağına inandıklarını belirtti. Ancak, bilim insanları, Alman Sağlık Bakanı kadar kesin çizgilerle konuşmuyor.
“Enfekte olmuş kişilerin de bağışıklık kazanmasını engelleyeceğinden korkuluyor”
Neil, “Başak proteinindeki mutasyon, virüsün ACE-2 ile etkileşime girme yeteneğini artırarak ona çoğalma avantajı sağlayabilir. Ayrıca, bu durum aşıların işinin yapmasını da engelleyebilir. Gerçekten takip edilmesi gereken bir mutasyon” dedi. başak proteininde meydana gelen değişiklikler oldukça önem taşıyor, çünkü kullanılmaya başlanan Pfizer/ BioNTech ve Modena aşısı da dahil olmak çoğu corona virüs aşısı bu proteini hedef alarak çalışıyor. Aynı zamanda söz konusu değişikliklerin, daha önce corona virüsün farklı bir varyantıyla enfekte olmuş kişilerin de bağışıklık kazanmasını engelleyeceğinden korkuluyor.
“Karantinaların, evden çalışamayan insanlar üzerinde sınırlı etkileri var”
Doktor Çevik ise bir diğer büyük endişenin de geçtiğimiz haftalarda iletimi artıran faktörlerin hala belirsiz olmasından kaynaklandığını aktardı. Çevik, “Varyantın bulaşıcılığı etkilemiş olması muhtemel, ancak daha yüksek kısıtlamalar altındaki alanlarda da yüksek aktarım oranları gözlemlendi. Bazen sosyal eşitsizliklerle ilgili rahatsız edici gerçeklere geri dönmemiz gerekiyor. Karantinaların, evden çalışamayan insanlar üzerinde sınırlı etkileri var ” açıklamasını yaptı.
“Hijyen ve maske takımınına eskiden daha çok önem vermeliyiz”
Uzmanlar, mutasyonun sosyal mesafe ve maske takımı açısından mevcut tavsiyeler üzerinde nedne olabileceği etkinin henüz bilinmediğini açıkladı. İngiltere’de hükümete danışmanlık yapan bilim kurulunun (SAGE) bir üyesi olan Catherine Noakes “Bence şu anda virüsle karşılaşma olasılığımızı azaltmak için elimizden geldiğince çok adım atmamız gerekiyor. Gerçekten sosyal mesafe, hijyen ve maske takımınına eskiden daha çok önem vermeliyiz” dedi.
Okulların açılmasını etkiler mi?
London College Üniversitesi’nden Profesör Andrew Hayward, konuya ilişkin yaptığı açıklamada, “Şu anda İngiltere’de okulların oaçık olmaması büyük bir avantaj” dedi. Profesör Neil ise, “Bir bilim insanı olarak, virüsün yayılmasını engellemenin en etkili yolunun, teması mümkün olduğunca azaltmak olduğunu söylüyor. Ama ebeveyn olan diğer yarım, yokulları kapatarak çocukların gelişimini ve eğitimini sınırlamanın ne kadar zarar verici olabileceğini görüyor. Bence düşünmeniz gereken en son şey okulları kapatmaktır. Bununla birlikte, okullarda personelin çok daha agresif bir şekilde test edilmesini öneriyorum” dedi.
Endişe verici mi?
Hayward, “Bu varyantın, daha kötü ve büyük bir salgına neden olma potansiyelini görebilmek için zaten yeterli bilgiye sahip olduğumuzu düşünüyorum. Vaka sayısında bir artış yaşanacağı çok açık. Bu vakaların bir kısmında da ölüm görülecek. Aşıların yaygın bir şekilde kullanılana dek, kısıtlamaların uygulanması şu anda kritik önem taşıyor” ifadelerini kullandı.