Marketlerdeki şeker krizi büyüyerek ayçiçek yağına da sıçradı. Geçen haftalarda market raflarında süreksiz mühlet şeker bulunamamasının akabinde artık de şeker ve yağ satışlarında sınırlamaya gidildi.
Sozcu.com.tr’nin haberine nazaran, vatandaş bir ucuzluk marketinde istediği marka ayçiçek yağını uzun müddettir bulamamaktan yakınırken, diğer tüketiciler ise kesme şeker satışlarının da 1-2 kutuyla sonlandırıldığını söylüyor. Market yöneticileri bu durumun sebebi konusunda arz kısıtının sürmesini gösterdi. Bu meselelerin yaşandığını doğrulayan Besin Perakendecileri Derneği (GPD) Lideri Galip Aykaç, yaptığı değerlendirmede, elindeki şeker ve yağ arzı kısıtlı olan perakendecinin, tüm tüketicilere ulaşmak için kısıtlı satış yolunu kullandığını söyledi.
Aykaç, “Görünen o ki, şekerden sonra ayçiçeği yağını da önümüzdeki günlerde konuşmaya devam edeceğiz” dedi.
“Türk Şeker hafta başında yüzde 25 artırım yaptı lakin şimdi gereksinim kadar arzı gerçekleştiremedi”
Geçen haftalarda patlak veren şeker krizi, Türk Şeker’in şeker arzını kısmasıyla başlamıştı. Bu da, şeker piyasasında oluşan ikili fiyattan kaynaklanmıştı. Yani özel fabrikaların maliyetlerindeki artışı münasebet göstererek şekere yüzde 40 artırım yapmasına karşın Türk Şeker’in artırım yapmaması, Türk Şeker’in arzı kısmasına yol açmıştı. Marketler de fabrikalardan kâfi ölçüde şeker alamadıkları için raflarda süreksiz bir müddet şeker bulunamadığını söylemişti. Bu durumun ‘şeker krizi’ yaratmasının akabinde, bu hafta başında Türk Şeker de şekere yüzde 25 artırım yaptı. Lakin GPD Lideri Galip Aykaç’ın aktardığına nazaran, muhtaçlık kadar arz şimdi gerçekleşmemiş durumda. Bu da perakende şeker satışlarının sonlu ölçülerde satılmasına yol açtı.
“Türk Şeker hafta başında yüzde 25 artırım yaptı lakin şimdi gereksinim kadar arzı gerçekleştiremedi” diyen Aykaç, “Özel şeker fabrikaları da Türk Şeker fiyatına satış yapmıyor. Bu da mecburî arz açığına yol açıyor. Kimi perakendeciler de doğal olarak tüm tüketicilere ulaşabilmek için kısıtlı satış formülünü uygulayabiliyorlar” diye konuştu.
TIKLAYIN – Türkşeker, şeker fiyatını açıkladı; yüzde 25 artırım geldi!
Tarım kredi 1 litre ile sınırladı
Öte yandan, şekerin akabinde ayçiçek yağı satışları da 1 litre ile sonlandırılmaya başlandı. Tarım Kredi marketlerinde gözlemlenen bu uygulamada, yağ raflarına asılmış duyuruda şu yazıyor: “Değerli müşterimiz, tüm yağ çeşitlerimiz 1 adet ile sonludur. Anlayışınız için teşekkür ederiz.”
Husus ile ilgili bilgi veren Tarım Kredi Kooperatifi mazağa yetkilileri, mağazalarında satılan yağ fiyatlarının piyasanın genelinden daha ucuz olduğunu ileri sürdü. Yetkililer, fiyatlar nedeniyle insanların stok yapma yoluna gittiğini ve daha fazla müşteriye eseri ulaştırabilmek için satış kotası koyduklarını belirtti. Birebir uygulamanın şeker satışında da geçerli olduğunu belirten yetkililer, şu anda piyasada şeker bulunamadığını ve daha fazla müşteriye şeker ulaştırabilmek için şeker satışına kısıtlama getirdiğini belirtti.
Tarım Kredi marketlerinde satılan litrelik ayçiçek yağı fiyatları ile ilgili kasım ayı başında Birleşik Kamu-İş Sendikası’ndan yapılan bir açıklamada da şöyle denilmişti: “5 litrelik ayçiçek yağı fiyatı 100 TL’nin üzerine çıkarken, Tarım Kredi Kooperatiflerinde 5 litrelik yağ fiyatı 84,90 TL’ye satılmakta lakin 1 adetle sınırlanmıştır.”
TIKLAYIN- Girdi maliyetleri arttı, zeytinyağı fiyatları da katlanacak
“Enflasyon kaynaklı”
GPD Lideri Galip Aykaç, perakende yağ satışlarındaki sınırlamanın nedeninin de tıpkı şekerde olduğu üzere yağ sanayicilerinin de arzı kısma yoluna gittiklerini, perakendecinin de müşterilerinin hepsine eser sunabilmek için elindekini hudutlu satma yoluna gittiğini aktardı.
Türkiye’nin ayçiçeği muhtaçlığının yaklaşık yüzde 45’ini ithal ettiğini ve dünyada artan emtia fiyatlarının maliyetleri artırdığını belirten Aykaç, şöyle devam etti:
“İlave olarak kur yükselince içerideki çekirdek ve ham yağ üreticileri arzı temkinli yapmak istiyorlar çünkü fiyatlar yükselmeye devam ediyor ve nerede duracağı muhakkak değil. Enflasyon, sermayeyi yiyen bir şey. Fiyatlar arttıkça birebir ölçü mal için ek sermaye muhtaçlığı doğuyor. Fiyatların arttığı devirde satışı kısmak, sermaye gereksinimini o ölçüde azaltır.
Varsayımım, çekirdeği elinde tutanların bir kısmı üretici, onlar kar etme peşinde ve bunlar azınlıkta. Elinde çekirdeği tutanların büyük kısmı da tüccar, onlar da piyasayı izleyip yüksek fiyata satmak istiyorlar. Bir kısmı da yağ sanayicileri. Onlar da ek sermaye gereksinimini azaltmak için arzı dikkatli yapmaya çalışıyorlar. Birtakım perakendeciler ise müşterilerinin hepsine eser sunabilmek için kısıtlı satış yapmak zorunda kalabiliyorlar. Görünen o ki ayçiçeği yağını önümüzdeki günlerde de konuşmaya devam edeceğiz.”
