Bilim insanları, dünyadaki mercan resiflerinin yüzde 90’ının iklim değişikliği ve insan faaliyetleri nedeniyle 2043 yılına kadar Dünya’dan kaybolacağı konusunda uyarıyor. Ancak, ancak yenilikçi bir yöntem denizlerdeki yaşamın kaynağını yok olmaktan kurtarabiliceği kanıtlandı. Endonezya’da küresel ısınma nedeniyle zarar gören mercan resiflerinin 40 bin metrekarelik bir kısmı yeniden restore edildi. Çalışmanın ardından mercan örtüsü yüzde 5’ten yüzde 55’e kadar artış gösterdi. Köpekbalıkları ve diğer türler geri döndü. Google Earth’den de görülebilen “Hope” (Umut) adlı proje, doğanın küresel ısınmayla mücadelesinde umutları yeşertti.
40 bin metrekarelik alan geri kazanıldı
NTV’den Ayşegül Engür’ün derlediği habere göre Endonezya’da kedi maması markası Sheba ve yeral toplularla çalışan The Nature Conservancy’den araştırmacılar, “Mercan Yıldızlar”ı (Resif Stars) adını verdikleri bir yöntemi kullanarak iki yılda Endonezya’nın Spermonde Takımadalarındaki 40 bin metrekarelik bir resif alanını geri kazanmayı başardı.
Yenilikçi mecran yıldızları yöntemi
Söz konusu yöntem, yerel kaynaklı malzemelerden yapılmış kumla kaplı çelik bir çerçevenin, mercan büyümesini teşvik etmek için deniz tabanının dibine ekilmesini içeriyor. Yapı, genç mercanların tutulması için bir üs görevi görerek, yatağa yerleşmelerine ve yeni yerlerinde yeniden büyümelerine izin veriyor.
Dünyanın en büyük mercan kurtarma projesi
Bununla birlikte araştırmacılar, Hope adını verdikleri proje kapsamında 2029 yılına kadar Büyük Set Resifi’ndeki mercan resiflerinin 185 bin metrekaresini hayata döndürmeyi amaçlıyor. Endonezya’daki mercan resiflerini kurtarma çalışması da bu projenin bir parçası.
Balıklar geri döndü
Bilim insanlarının bildirdiğine göre, yapılan çalışma sonuçlarını vermeye başladı ve mercan örtüsü Sulawesi kıyılarında yüzde beşten 55’e çıktı, balık bolluğu arttı. Aynı zamanda köpekbalıkları da dahil olmak üzere birçok tür geri döndü.
‘Mercan Yıldızları, balıklara büyümeleri için yer sağlayan güçlü ve dengeli bir platform’
İngiltere’deki Exeter Üniversitesi’nde deniz biyoloğu olan Dr. Tim Gordon, “Yavru mercanlar dalgalarla yıkanıp ölürken doğal mercanların bozuk bir moloz alanına yerleşmeleri imkansızdır. Mercan Yıldızları, onlara büyümeleri için yer sağlayan güçlü ve dengeli bir platform” dedi.
Google Earth’ten görülebiliyor
Sheba tarafında yapılan açıklamada ise “Google Earth’te görülebilen resif, H-O-P-E (umut) kelimesini hecelemek için inşa edildi ve dünyaya yaşamımız boyunca nasıl olumlu bir değişiklik yapabileceğimizi gösteren bir semboldür” ifadeleri kullandı.
13 yıldır proje üzerinde çalışıyorlar
Diğer taraftan, Gordon ve meslektaşları, dünyanın dört bir yanındaki bilim insanlarıyla işbirliği yaptıkları ve yerel topluluklarla bağlar kurdukları Endonezya’da 13 yıldır proje üzerinde çalıştıklarını ve 2029 yılına kadar tüm resifin yeniden büyümesini umduklarını söyledi.
Büyük set resifi yok olmak üzere
Gordon, Mercan Yıldızları’nı Büyük Set Resifi’nde yer alan iki resifte (Moore Reef ve Green Island) kullandıklarını belirtti.
Büyük Set Resifi, birbirinden ayrı 2 bin 900 resif ve 900 adadan oluşuyor ve 344 bin 400 kilometre alanı ile dünyanın en büyük resif sistemi olarak kabul ediliyor. Bununla birlikte, zengin bir biyoçeşitliğe sahip resif sistemi, Çin Seddi’nden daha büyük olmasının yanı sıra, yaklaşık bin 625 balık türüne, 3 bin yumuşakçaya ve 30 farklı balina ve yunus türüne de ev sahipliği yapıyor.
Önceki araştırmalar ekosistemin yok olacağı yönündeydi
Öte yandan, önceki araştırmalar, Büyük Set Resifi’nin yüzde 99’unun iklim değişikliği nedeniyle yakında yok olabileceğini gösterdi. Avustralya Bilim Akademisi,1,5 derecelik ısınma devam ederse, dünyanın en büyük mercan resif sisteminin sonunda yok olacağını ortaya koydu. Bununla birlikte araştırmacılar, doğa harikasının küçülmesini daha önce bekliyorlardı, fakat söz konusu sıcaklık artışı gerçekleşirse, reifin sadece yüzde biri kalacak.
Mercanların yarısından fazlası ağarma nedeniyle yok oldu
Bilim insanları, küresel ısınmayı tersine çevirmek için harekete geçmeninin Büyük Set Resifi’ni kurtarmak için tek seçenek olduğunu, ancak hedefe ulaşmanın “neredeyse imkansız” göründüğünü söyledi. Ekip ayrıca, Dünya’nın mevcut emisyon oranları ile 2025 yılına kadar 1,5 derece eşiğini geçeceğini belirtti.
Diğer taraftan Mart 2020’de, Büyük Set Resifi’nin son zamanlarda alışılmadık derecede sıcak okyanus sıcaklıklarının ardından ‘ potansiyel olarak yıkıcı mercan ağartma olayıyla karşı karşıya olduğu ortaya çıktı. Ekim 2020’de ise, son 25 yılda mercanların yarısından fazlasının ağartma nedeniyle yok olduğu keşfedildi.
Mercan ağarması nasıl oluşuyor?
Mercan ağarması diye tabir edilen durum, mercanların küresel ısınma karşısında okyanus sularının aşırı ısınması ile meydana geliyor. Su çok sıcak olduğunda, mercanlar dokularında yaşayan algleri (zooxanthellae) dışarı atarak resifin tamamen beyazlamasına neden oluyor. Mercanlar ağardıktan sonra hayatta kalabiliyor, ancak bu onların stres altında olduğunu gösteriyor ve toparlanmaları onlarca yıl sürüyor. Suyun ısınması önlenemediğinde ise ölüm gerçekleşiyor.