Evvel yazının başlığının ikinci yarısındaki “faiz teorisi”nden başlayayım…
1994 yılında başbakan kimdi?
Tansu Çiller...
İktidarda kim vardı?
DYP-SHP Koalisyonu’nun kurduğu 50. hükûmet…
***
1994 fecî bir yıldı…
Lakin evvel ekonomik çöküntüyü anımsatayım…
5 Nisan Kararları’nın alınmasının akabinde IMF ile stand-by imzalanmasına yol açan büyük bir kriz patlak verdi.
Neden mi?
Nedenine inanamayacaksınız.
Vikipedi’den aktarıyorum:
“Tansu Çiller’in faizleri yapay biçimde buyrukla düşürme teşebbüsü, 1994 başlarında mali piyasalarda krize neden oldu.”
Yıl 2021…
Doların fiyatı patladı gidiyor…
Neden?
“…faizleri yapay biçimde buyrukla düşürme girişimi” nedeniyle…
***
Ya Kürt sorunu…
“1991 yılında HEP’in kapanması ihtimaline karşı Demokrasi Partisi kuruldu. 1991 yılındaki Türkiye Milletvekili genel seçimlerinde Halkın Emek Partisi’nin Sosyaldemokrat Halkçı Parti listelerinden seçime katılması ile Leyla Zana, Mahmut Alınak, Hatip Dicle, Orhan Doğan, Ahmet Türk, Sırrı Sakık, Selim Sadak ve Sedat Yurtdaş üzere isimler TBMM milletvekilliğine seçildi.
1993 yılında HEP’in kapanması üzerine HEP’li milletvekilleri DEP’e geçti.
3 Mart 1994’te DEP’li milletvekillerinin dokunulmazlığı kaldırıldı ve 17 Mart 1994’te tutuklanarak cezaevine konuldular.
1994 Türkiye lokal seçimlerine katılmasına müsaade verilmeyen Demokrasi Partisi, 16 Haziran 1994 tarihinde Türkiye Cumhuriyeti Anayasa Mahkemesi tarafından kapatıldı.”
Yıl 2021…
HDP Milletvekilleri içeride…Belediye liderleri içeride…
Yıl 2021…
HDP’nin kapatılma davası Anayasa Mahkemesi’nde…
***
DEP milletvekillerinin dokunulmazlıklarının kaldırılarak tutuklandığı o vahim 1994 yılı…
Yalnızca DEP milletvekilleri tutuklanmadı, Türkçe ve Kürtçe yayımlanan Özgür Gündem gazetesi de bombalandı…
Üstelik…
Gazetenin İstanbul Kadırga’daki binası, Cağaloğlu’ndaki Merkez Ofisi ve Ankara Ofisi, birebir gün, 3 Aralık 1994’te bombalı atağa uğradı.
Kadırga ofisindeki ulaştırma vazifelisi 32 yaşındaki Ersin Yıldız öldü, 23 çalışan yaralandı.
***
Özgür Gündem gazetesi 30 Mayıs 1992’de yayına başlamıştı.
Ulusal tirajının 45.000 civarında olduğu kestirim edilen gazetenin birinci yayın periyodunda, ortalarında muharrir, muhabir ve dağıtımcıların da bulunduğu 27 çalışanı öldürüldü.
Yayımlanan toplam 580 sayının 486’sı hakkında dava açıldı ve gazete çalışanları toplam 147 yıl mahpus cezasına mahkûm oldu.
Gazete, 683 günlük yayını mühletince; üç defa 30 gün, on beş sefer 15 gün, iki defa 10 gün olmak üzere toplam 335 gün kapatıldı.
***
Niçin oldu bunlar?
Vikipedi’den okumaya devam edelim :
“Tansu Çiller, 10 Ekim 1993’te Avrupa Kurulu toplantısı için gittiği Viyana’da, Kürt sıkıntısının tahlili için ‘BASK modeli’ni söylem etmesine karşın daha sonra tam aksi tarafta çok ağır seyreden güvenlikçi bir rotaya yöneldi.”
Barış sürecinin sonundaki Dolmabahçe Mutabakatı’ndan, HDP’ye oy veren yedi milyon insanı “terörist” ilan etmeye savrulma üzere…
***
2021 yılında 1994 yılını yaşıyoruz güya…
Bir toplum kendi izine düşse fakat bu kadar olur…
1994 yılını anımsatmaya çalışırken, bir yandan da hapishanelerin kült kitabı Georges Orwell’in 1984 adlı eserini yine okur üzereyim…
Ne yazıyordu?
“Geçmiş sadece değiştirilmekle kalmamış, resmen yok edilmiş, diye geçirdi aklından, insan, kendi belleği dışında hiçbir kayıt olmayınca en besbelli gerçeği bile nasıl kanıtlayabilirdi ki?”
Ne yazıyordu?
“…ve şayet öteki herkes Parti’nin dayattığı palavrası kabulleniyorsa, o vakit palavra tarihe geçecek ve gerçek olacaktı.”
***
Ne oluyor?
Orwell’in kitabındaki üzere hafızamız silindi de daima birebir şeyleri ondan mı yaşıyoruz…
Ya da aktörler değişse de daima tıpkı piyes mi oynanıyor?
*P24‘te yayımlanmıştır
