Meksika'nın son dönemlerdeki en güçlü karteli olarak kabul edilen Cartel Jalisco Nueva Generacion (CJNG), paylaştığı bir videoyla Meksika hükümetine adeta meydan okudu. Görüntülerdeki 'elit' grubun çok sayıda zırhlı araca ve ağır makineli silaha sahip olduğu görülüyor. CJNG'nin başında eski bir polisin olduğu, içerisinde özel kuvvetlerden ayrılan askerlerin bulunduğu belirtiliyor.
CJNG üyelerini uzun zırhlı araç konvoyuyla birlikte gösteren videonun ne zaman ve nerede çekildiği tam olarak belli değil.
Meksika Güvenlik Bakanı Alfonso Durazo görüntüleri analiz ettiklerini söyledi.
Meksika'da karteller hakkında bilinmesi gerekenler
Pasifik Okyanusu, Karayip Denizi ve Meksika Körfezinde 9 bin 300 kilometreden fazla kıyısı olan ve ABD ile de 3 bin 140 kilometrelik sınıra sahip Meksika'da birbirleri ve güvenlik güçleri ile çatışan, bazen yeni ittifaklara giden 9 büyük kartel ve bu kartellerle ilişkili 80 alt grup ve çete bulunuyor.
Kartellerin tarihi ne?
1930’larda Amerika Birleşik Devletleri (ABD) ve Latin Amerika kıtası arasında süren alkol kaçakçılığı, 1960’larla beraber uyuşturucu kaçakçılığına evrildi. Latin Amerika’da Kolombiyalı Pablo Escobar ile yaygın hale gelen uyuşturucu kaçakçılığı, Meksika’yı önce bir pazar, akabinde ise ana üretici ve dağıtıcı haline getirdi. Meksika’nın özellikle Sinalao bölgesinde bulunan Culiacan şehri, 1980’lerin sonu itibarıyla kokain ticaretinde bir ivme kazanarak ünlendi.
Uyuşturucu ticareti, cinayet, insan kaçakçılığı
Karteller, uyuşturucu ticaretinden cinayete kadar birçok yasadışı yöntemlere başvuruyor. Güvenlik güçlerine pusular kuran, hasımlarını ve engel olarak gördüğü kişileri infaz eden karteller, kokain, eroin, metamfetamin ve esrar gibi uyuşturucu maddelerin yanı sıra silah, akaryakıt, maden, avokado, alkol, narenciye ve insan kaçakçılığı yapıyor.
En büyük kartel CJNG
Meksika'nın en eski ve en bilinen kartellerinden Sinaloa'dan ayrılarak 2011 yılında ortaya çıkan ve bugün 74 kentte çatışmanın yanı sıra 32 eyaletin 27'sinde varlık gösteren Cartel Jalisco Nueva Generacion (CJNG) son dönemde ülkede en büyük kartel olarak görülüyor.
Bu kartel, tıpkı Ovidio Guzman vakasında olduğu gibi 2012 yılında Zapopan kentinde yakalanan ve adamları şehri savaş alanına çevirince devletin serbest bırakmak zorunda kaldığı El Mencho lakaplı eski polis Nemesio Oseguera Cervantes tarafından yönetiliyor.
Sosyal medyaya yükledikleri propaganda videolarında askeri kıyafetler, hücum yelekleri, antibalistik yelekler, kask ve sofistike silahlarla düzenli bir orduyu andıran ve hakimiyet bölgelerinde birçok araçtan oluşan silahlı konvoylarla gövde gösterisi de yapan CJNG, Jalisco, Baja California, Michoacan, Guerrero, Guanajuato, Oaxaca, Veracruz eyaletlerinde varlık göstermeye ve güç kazanmaya devam ediyor.
'El Chapo' ile tanınan Sinaloa karteli bazı bölgelerde hâlâ etkin
El Chapo'nun yakalanmasının ardından güçten düşen Sinaloa karteli ise ülkenin 17 eyaletinde suç işlemeyi ve çatışmayı sürdürüyor.
Güney ve Orta Amerika ülkelerinin yanı sıra Afrika'da da varlık gösteren ve CJNG'ye karşı gerileyen Sinaloa karteli ülkedeki Sinaloa, Durango, Sonora Baja California ve Chihuahua eyaletlerinde halen çok etkin.
El Chapo 2014’te yakalanmış, akabinde hapishaneden kaçmış ve 2016’da Meksika’da yakalanarak tekrar tutuklanmıştı. Sinaloa kartelinin başına ise El Chapo’nun oğlu Ovidio Guzman Lopez gelmişti.
El Chapo'nun oğlu Ovido için resmen iç savaş çıktı
Ovidio Guzman'ın Ekim 2019'da Culiacan kentinde birkaç saatliğine yakalanması sonrasında ise emniyet güçleri, şehri savaş alanına çeviren karteller karşısında dayanamayıp Ovidio'yu serbest bırakmak zorunda kalmıştı.
Detaylar için
CJNG ve Sinaola dışında 7 kartel daha var
Meksika'da bu iki büyük yasa dışı grubun yanı sıra yeraltı dünyasında söz sahibi olan diğer 7 kartel ve bölgeleri şu şekilde sıralanıyor:
“Chihuahua eyaletinde 'Cartel de Juarez', Tamaulipas ve Quintana Roo eyaletlerinde 'Cartel del Golfo', Guerrero, Morelos, Nayarit ve Sinaloa eyaletlerinde 'Los Beltran Leyva', Baja California eyaletinde 'Tijuana', 'Los Arellano Felix' ve CJNG'nin müttefiki 'Tijuana Nueva Generacion', Michoacana eyaletinde ise 'Familia Michoacana'.”
Meksika ordusundan ayrılan eski özel kuvvetler mensuplarınca kurulduğu bilenen Los Zetas ve kurucularını aziz ilan edip tarikatlaşma eğilimleri gösteren Tapınak Şövalyeleri kartellerinin ise iç hesaplaşmalar, hasımları ve güvenlik güçlerinin operasyonları ile artık kaybolma noktasına geldiği değerlendiriliyor.
Meksika'da Tapınak Şövalyeleri insanlık dışı ritüeller, Los Zetas ise korkunç infazları ile biliniyordu.
300 bin kişi hayatını kaybetti
Ülkede 2006 yılında dönemin Devlet Başkanı Felipe Calderon'un kartellere karşı başlattığı ve halefi Enrique Pena Nieto'nun sürdürdüğü agresif mücadele ile içinden çıkılmaz hale gelen şiddet dalgasında hayatını kaybedenlerin sayısının 300 bini aştığı kaydediliyor.
Güvenlik güçlerinin de insan hakları ihlallerine imza attığı belirtilen bu şiddet dalgasında Meksika basınının STK raporlarına dayandırdığı rakamlara göre, 340 binden fazla kişi yerlerinden edildi, 40 bine yakın kişi ise kayboldu.
