Memleketler arası Af Örgütü, İstanbul Valiliği tarafından ilan edilen yasağın ardından açıklama yayımladı. Örgüt açıklamasında, 8 Mart Dünya Bayanlar Günü’nde haklarını talep etmek için sokaklarda olmak isteyenlerin barışçıl protesto hakkının teminat altına alınması daveti yaptı. Af Örgütü, konulan yasağın, memleketler arası hukuk ve Türkiye Cumhuriyeti Anayasası tarafından korunan söz ve toplanma özgürlüğü haklarının belgisiz nedenlerle, orantısız, hukuka muhalif ve keyfi olarak engellendiğine dikkat çekti.
UAÖ Türkiye Yöneticisi Ece Ünver, “Valilik tarafından yapılan açıklamayla söz ve toplanma özgürlüğü hakları kapsamında müdafaa altında olan faaliyetler yasal bir neden belirtme muhtaçlığı duyulmadan yasaklandı. Barışçıl toplanma özgürlüğü müsaadeye tabi değildir. Türkiye’nin tarafı olduğu Avrupa İnsan Hakları Kontratı başta olmak üzere birçok milletlerarası insan hakları mukavelesi, barışçıl toplanma özgürlüğü hakkının lakin yasal bir emelle, hukuka uygun ve zorunlu nedenlerle orantılı olarak kısıtlanabileceği konusunda açıktır. Farazi risk ve tehditler rastgele bir yasaklamanın münasebeti olamaz.” dedi.
Ünver şunları kaydetti:
“Uluslararası hukuka nazaran, birtakım hak ve özgürlüklerin kısıtlanması konusunda devletlere tanınan yetki, hakkın kullanımını büsbütün ortadan kaldıracak yasaklar biçiminde kullanılmamalıdır. Temel hakların kanunla kısıtlanabilmesi için yalnızca bir kanunun var olması da kâfi değildir, kanunun vasfı da temel hakları engellemeyi amaçlamamalıdır. 2911 sayılı Toplantı ve Şov Yürüyüşleri kanunu kısıtlayıcı tabiatı ve keyfi bir formda uygulanması Türkiye’de barışçıl toplanma hakkının garanti altına alınmasının önünde temel bir mani teşkil etmektedir. Evvelce ilan edilen, kentin dış bölgelerinde çok kısıtlı sayıda gözden uzak alanlar dışındaki tüm aktiflikleri yasaklamak söz ve barışçıl toplanma özgürlüğü hakkının önünde örtülü bir manidir.
Devletler, barışçıl protestoları iştirakçilerin şiddet korkusu taşımayacağı halde kolaylaştırmak için adım atmak konusunda müspet yükümlülüğe sahiptir. Bu yükümlülük, rastgele bir nedenle kısıtlama uygulanması gerekirse protestoculara amaç kitleleri tarafından görülebilecekleri ve duyulabilecekleri bir yer önermeyi de kapsar.”
Ece Ünver kelamlarını, “Hükümet, bayanların haklarını korumak için ne yapması gerektiğini biliyor. Buna toplanma özgürlüğünü teminat altına almak da dahil. Yıllarca barışçıl halde düzenlenen şovları kamu tertibi mazeretiyle yasaklamanın hiçbir mazereti olamaz. Hükümet yetkilileri legal telaşlara sahiplerse bunları gidermek için gerekli güvenlik tedbirlerini almalı, protestocuların inançlı formda şovlarını gerçekleştirmeleri için onlarla imkan tanımalıdır. Bu 8 Mart bayan haklarına dönük kelamların harekete geçmesin için bir dönüm noktası olsun. Yetkililere davetimizi yineliyoruz: 8 Mart Dünya Bayanlar Günü’nde başta İstanbul olmak üzere birçok kentte gerçekleştirilen ve klasikleşmiş Feminist Gece Yürüyüşü olmak üzere tüm Türkiye’deki barışçıl toplanma ve protesto etkinliklerini teminat altına alın” diyerek tamamladı.
Bayana yönelik şiddet raporunda yetkililere yapılan davet 8 Mart’ta izlenecek
Memleketler arası Af Örgütü, Aralık ayında yayınladığı Türkiye, Kelamları Aksiyona Geçir: Bayana Yönelik Şiddeti Ortadan Kaldırma Yükümlülüğü başlıklı raporda da bayana yönelik şiddetin öğelerinden biri olarak barışçıl protestolara yapılan müdahaleleri işaret etmiş, protesto hakkının teminata alınmasını talep etmişti. Raporda, “protestolar sırasında yahut toplumsal medya paylaşımları nedeniyle gözaltına alınan kimi bireylerin isimli soruşturmalar ve kovuşturmalarla karşı karşıya olduğu paylaşılmış, bayan hakları örgütleri ve aktivistlerinin düzenlediği çok sayıda toplanmanın, keyfi sınırlandırmalara ve polisin çok güç kullanımına maruz kaldığı” tespitine yer verilmişti.
Raporda protestoculara yönelik şu uygulamalara da dikkat çekilmişti:
“Önceki protestolara katılanlar gözaltına alındı; kimileri berbat muameleye maruz bırakıldığını ve tecavüzle tehdit edildiğini bildirdi. Baskıcı uygulamalar bu hususa mahsus değil; lakin bunlar tekrar de devletin, haklarını savunmaya çalışan bayanlara yönelik haline ve İstanbul Sözleşmesi’nden çekilme kararı ile başka aksiyonlarının toplanma özgürlüğü, söz özgürlüğü, azap görmeme hakkı ve öbür tıpta berbat muameleye tabi olmama hakkı dahil olmak üzere, insan hakları açısından çeşitli ihlallere neden olduğuna işaret etmektedir.”
Milletlerarası Af Örgütü gözlemcileri, barışçıl protesto hakkının korunduğundan emin olmak ve yaşanan ihlalleri tespit etmek maksadıyla 8 Mart İstanbul Feminist Gece Yürüyüşü’nü gözlemlemek üzere alanda olacak.
