Orman yangınları ile ilgili ortak açıklama yapan 4 mühendis odası; iki haftadır devam eden orman yangınlarında, Kemerköy Termik Santrali’nde de yangın çıktığına vurgu yaparak; hükümetin güç, altyapı ve sanayi tesisleri için ‘Acil Hareket Planlarını’ açıklanmasını istedi. Açıklamada, “Bu tıp planları bulunmayan kuruluşların gerekirse faaliyetleri durdurulmalı ve fonksiyonel Acil Aksiyon Planlarını hazırlamaları sağlanmalıdır” denildi.
Elektrik Mühendisleri Odası Lideri Bülent Pala, Kimya Mühendisleri Odası Heyeti Lideri Ali Uğurlu, Maden Mühendisleri Odası Lideri Ayhan Yüksel ve Makina Mühendisleri Odası Başkanı Yunus Yener tarafından imzalanan ortak açıklamada şunlara yer verildi:
“İktidarın problemleri çözme niyeti ve iradesi yok”
“Yeterli halde uğraş edilmediği için günlerdir süren ve hala şu an prestijiyle 6 vilayette 13 yerde aktif olan orman yangınları, doğal varlığımız olan on binlerce hektar ormanı ve yaban hayatını yok etmiş, büyük oranda mal ve can kaybına neden olmuş, beşerler meskenlerinden, topraklarından, geçim araçlarından yoksun kalarak can kaygısına düşürülmüştür. 19 yıldır idarede bulunan siyasi takımlar, birçok kıymetli toplumsal sıkıntıya tahlil bulmak bir yana bu meseleleri derinleştirmiştir. Ağırlaşan ekonomik kriz, ağırlaşan işsizlik, yoksulluk, pahalılık vb. problemlerle, ülkemiz genel manada bir yangın yerine dönüşmüştür. Meseleleri çözme niyet ve iradesi olmayan sıkışmış durumdaki iktidar, baskı-şiddet, yasaklamalar ve toplumu birbirine düşman edecek uygulamalara yönelmiştir. Bu duruma son günlerdeki yangınlar da eklenmiştir. Yangınlara halktan insanların istekli olarak çaba etmeleri, görevlilere yardım etmeleri bile yasaklanmaya çalışılmaktadır.
“Seyreden bir yönetim”
İklim krizinin tesirleriyle, son yıllarda orman yangınları artmıştır. Yaklaşık olarak iki haftadır yüklü olarak Antalya ve Muğla’da süren orman yangınlarını söndürme konusundaki başarısızlık, iktidarın sorumlu ve faal bir kriz idaresi sergilemediğini göstermiştir. Kamunun elindeki tüm imkanları kullanarak, yangınları büyümeden söndürme için kâfi gayret harcamayan; yurttaşların, hayvanların, ağaçların mevtini, insanların yerinden yurdundan olmasını, binlerce hektar ormanın yanmasını kayıtsız seyreden, yönetemeyen bir idare kelam bahsidir.
“Vicdanları önemli bir formda yaralamıştır”
Son yangınlarda gündeme gelen Türk Hava Kurumu’nun yangın söndürme uçaklarının atıl bir biçimde hangarda tutulması, bakım ve tamirattan geçirilerek hizmete sunulmaması, yeni uçaklar almak yerine öteki ülkelerden çok daha yüksek bedellerle uçak kiralanması da acı bir gerçekliktir. Türkiye’nin havacılık kültürünün temellerini atan ve yangın söndürme uçakları ile kıymetli hizmetler vermiş olan bir kurumun fiilen tasfiyesi ve yangın mahallerindeki halkın havadan tesirli müdahale istemlerinin yerine getirilmemesi, vicdanları önemli bir biçimde yaralamıştır.
“Acil durum müdahale idaresi olsa yangınlar büyümeden söndürüldü”
Yangınları söndürme çalışmalarında beceriksizlikleri kanıtlanmış mevcut idare yerine, geniş yetkileri ve kapsamlı karar alma erki olan bir Acil Durum Müdahale İdaresi olmuş olsaydı, durum farklı olurdu. Yangınlara, kamunun elindeki tüm yangın söndürme araç ve ekipmanlarının yanı sıra, Emniyet ve Jandarmanın araçları, Jandarma ve TSK’nın hava ve deniz araçları ve insan gücü ile derhal müdahale eder, yangınlar büyümeden söndürülürdü.
“Bakan, Orman Kanunu’ndan habersiz”
Ormanlardan sorumlu Bakanın 6831 sayılı Orman Kanunu’ndan, bu Kanunun 69.maddesi uyarınca “Orman Yönetiminin orman yangınlarını önlemek ve söndürmek amacıyla her türlü hizmeti yapmakla yükümlü olduğundan” habersiz olduğu, sorumluluğu lokal idarelere atma uğraşıyla ortaya çıkmıştır. Ne yazık ki bu yaklaşım idarenin bütün kademelerinde mevcuttur.
“Şirket ve Güç Bakanlığı kâfi bilgi vermedi”
Yangın bölgesindeki Kemerköy Termik Santralının yangından etkilenmemesi için kâfi çalışma yapılmayışının yanı sıra gerek santral sahibi şirketlerin gerekse Güç ve Natürel Kaynaklar Bakanlığı’nın kamuoyuna kâfi bilgi vermeyişi manidardır. Yörede bulunan Yeniköy ve Yatağan termik santralları ve açık kömür stok alanlarının yangından etkilenmemesi için ne tıp çalışmalar yapıldığı konusunda kamuoyu bilgilendirilmelidir.
“Kömür stoku üzerine nemli ya da sulu kül püskürtülmeli”
Uzman meslek odaları olarak, yangının termik santrallerin kömür stoklarına sıçraması durumuna karşı gerekli tedbirlerin şimdiden alınması gerektiğini bildiriyoruz. Yangının kömür stok alanına sıçraması durumunda, yanmanın durdurulması için su kullanımı denetimli yapılmalıdır. Muhakkak nem oranına kadar yanma artabilecek lakin yüksek oranda su kullanılarak, stokun soğutulmasıyla yangın durdurulabilecektir. En kolay ve temel tedbir olarak yığın üzerine nemli yahut sulu uçucu kül püskürtülebilir.
“Yangın, hala risk altında olan santrallara ulaşmamalı”
Açık stok alanlarında oluşan yangınlarda açığa çıkan en temel gazlar karbon monoksit, azot oksitler, karbon dioksit ve kükürt dioksittir. Azot oksitler ve kükürt dioksit ile çıkan duman ve nano boyutlu partiküller astım, bronşit, öteki teneffüs yolu ve akciğer hastalıklarına neden olabilecektir. As, Hg ve Se üzere toksik elementler de insan sıhhati açısından tehdit oluşturmaktadır. Daha ağır meselelerle karşı karşıya kalınmaması için hala yangın riski altında olan santrallara ve kömür stok alanlarına ulaşmadan yangının kesin olarak söndürülmesi gerekir.
“Acil durum planları açıklanmalı”
Kemerköy Santral yangını gerek bu santralın gerekse öteki santralların, sanayi kuruluşlarının, büyük altyapı tesislerinin ve inşaatı süren Akkuyu NGS’nin yangın, zelzele, su baskını vb. harici risklere karşı Acil Durum Planlarının bulunup bulunmadığı sorusunu gündeme getirmektedir. Bu tesisler Acil Hareket Planlarını acilen kamuoyuna açıklamalıdır. Bu tıp planları bulunmayan kuruluşların gerekirse faaliyetleri durdurulmalı ve fonksiyonel Acil Hareket Planlarını hazırlamaları sağlanmalıdır. Kamu ismine yetkilendirilecek AFAD yahut gibisi bir kamu kuruluşu da bu tip tesislerin bulunduğu bölgeler için Genel Acil Durum Planları hazırlamalıdır. Riskli bölgelerde yaşayanlar bu tip olaylar için bilgilendirilmeli ve eğitilmelidir.
“Yönetememe krizi”
Ülkemizde giderek bariz hale gelen siyasi iktidarın yönetememe krizi, bu yangınlar sürecinde bir defa daha açıkça ortaya çıkmıştır. Kamu idaresinde liyakat yerine yandaşlığın prim yaptığı, hukuk normlarından, demokratik kıymetlerden uzak, tek adam rejimi sürdüğü sürece, halkımızın bu cins felaketlerle daha sık karşı karşıya kalacağının bilinmesini isteriz. Bu nedenlerle ülkemiz siyasi yapısının üniversal insan haklarını temel alan, hukukun üstünlüğüne dayalı demokratik bir yapıya kavuşturulması acil bir gerekliliktir.” (ANKA)