ABD'de yeni tip koronavirüsün asıl kaynağının Çin'in Vuhan şehrindeki bir laboratuvar olabileceğine dair inanç giderek artıyor. Çİn ise ABD'yi pandemiyle mücadeledeki yanlış adımlarının üzerini kapamak için konuyu başka yöne çekmeye çalışmakla suçluyor.
Amerikan Fox News kanalı, Kovid-19 salgınının detayları konusunda bilgilendirilen ve ilgili materyalleri gören çeşitli kaynaklara dayandırarak salgının kaynağı konusunda özel bir haber yayımladı.
Kaynakların, Kovid-19'un Çin'in virüslerle mücadele ve virüsleri tanımlama kabiliyetinin ABD ile eşdeğer olduğunu gösterme çabası çerçevesinde Vuhan'daki bir laboratuvarda üzerinde araştırma yapıldığı sırada ilk etapta yarasadan bir çalışana bulaştığına inandığı belirtildi.
Çin hükümetine 'örtbas' suçlaması
Kovid-19'un bu laboratuvarda incelenen, doğal yollardan ortaya çıkan bir virüs türü olduğunu ifade eden kaynaklardan biri, sonrasında Pekin yönetiminin ilk olarak Vuhan'da ortaya çıkan salgın konusunda “tüm zamanların en maliyetli hükümet örtbasını” yürüttüğünü savundu.
Çinlilerin konuyla ilgili veriyi, örnekleri, virüsün bulaştığı yerleri, ön raporları ve akademik makaleleri “yüzde yüz” ortadan kaldırdığı ve değiştirdiği ileri sürülürken, bu dönemde virüsün yayılması konusunda uyarıda bulunan gazeteci ve doktorların “ortadan kaybolduğu” hatırlatıldı.
Kaynaklar, ayrıca Dünya Sağlık Örgütünü baştan bu yana Çin'e kanıtları yok etmede suç ortaklığı yapmakla itham etti.
Fox News'un haberinde Amerikalıların, Çinliler bu virüs üzerinde çalışma yürütmeye başlamadan önce PREVENT adlı bir programla Çinlileri eğittiği, Fransız hükümetinin de Vuhan'daki bu laboratuvarın kurulmasına yardım ettiği ifade edildi.
Trump iddiaları yalanlamadı
ABD Başkanı Donald Trump'a çarşamba günü Beyaz Saray'da Fox News muhabiri John Roberts tarafından “Doğal yollarla meydana gelen yeni tip koronavirüsün, gevşek güvenlik protokolleri nedeniyle Vuhan'daki bir laboratuvardan yayıldığı, bir stajyere bulaştığı, bu stajyerin daha sonra erkek arkadaşını enfekte ettiği ve virüsün sonrasında yayılmaya başladığı hayvan pazarına gittiğine dair ABD yönetiminde artık inancın son derece yüksek olduğu” yönündeki iddialar sorulmuştu.
Trump, iddiaları doğrulayıp ya da yalanlamazken “Bu hikayeyle ilgili gittikçe daha fazla şey duyuyoruz. Göreceğiz. Meydana gelen bu korkunç durumla ilgili çok kapsamlı inceleme yapıyoruz.” değerlendirmesinde bulunmuştu.
ABD Başkanı, Çin Devlet Başkanı Şi Cinping ile son görüşmesinde bu konuyu gündeme getirip getirmediğine ilişkin soruya da “Onunla laboratuvar hakkında ne konuştuğumu tartışmak istemiyorum. Bu şu anda uygun değil.” yanıtını vermişti.
Washington Post'un haberi
Washington Post gazetesi, 14 Nisan'da yayımladığı haberde, ABD'nin Pekin Büyükelçiliğinin 2018'de Dışişleri Bakanlığına gönderdiği şifreli yazışmalarda, yarasalardaki beta koronavirüsler üzerine araştırmalar yapan Vuhan Viroloji Enstitüsü Laboratuvarı'ndaki güvenlik ve sağlık şartlarından duyulan endişeyi dile getirdiğini kaydetmişti.
Haberde, ABD'nin Vuhan Başkonsolosu Jamison Fouss ile Büyükelçilik Danışmanı Rick Switzer'ın 27 Mart 2018'de laboratuvara düzenledikleri ziyaretin ardından, Dışişleri Bakanlığına “hassas” ibareli iki şifreli mesaj gönderdiği, bu mesajlarda “burada incelenen yarasalardan SARS'a benzer bir koronavirüsün laboratuvar çalışanlarına geçip onlardan başkalarına bulaşabileceği” uyarısında bulunduğu belirtilmişti.
CNN: ABD istihbaratı laboratuvarda üretildiği iddialarını araştırıyor
CNN televizyonunda 16 Nisan'da yer alan haberde de ABD istihbarat ve ulusal güvenlik kurumlarının, Vuhan'daki deniz ürünleri pazarını ziyaret eden kişilerde görüldüğü için orada ortaya çıktığı sanılan Kovid-19'un aslında Vuhan'daki bir laboratuvardan yanlışlık sonucu çıkıp insanlara bulaşmış olma ihtimali üzerinde durduğu bildirilmişti.
Trump'ın kurmayları iddialarını sürdürüyor
Trump'ın kurmayları Pompe ve Pence de ellerinde kanıt olmamasına rağmen, Çin'i suçlamaya devam ediyor.
Dışişleri Bakanı Mike Pompeo konuyla ilgili olarak, “Yanıtları bilmiyor oluşumuz ve Çin'in bu yanıtları paylaşmamış oluşu, bence yeterince açıklayıcı” demişti.
Pompeo 15 Nisan'da, “Vuhan Viroloji Enstitüsü'nün de hayvan pazarından yalnızca birkaç kilometre ötede olduğunu biliyoruz” diye konuşmuştu.
Söz konusu enstitü, pazardan 13 kilometre ötede bulunuyor.
Cuma günü de Başkan Yardımcısı Mike Pence, Çin'e “virüsün tam olarak nerede başladığını tespit edebilmeleri” için Çin dışından uzmanların laboratuvarda incelemede bulunması yönünde baskı yaptıklarını açıkladı.
Çin'den şüphelenmeleriyle ilgili olarak Pence, “Dünyanın doğru soruları sorması tamamıyla meşrudur” diye konuştu.
Nobel Ödüllü virolog: Yeni tip koronavirüs laboratuvarda üretildi
Euronews'den Enis Günaydın'ın haberine göre Fransız basınına konuşan Nobel Ödüllü virolog Profesör Luc Montagnier, Kovid-19'a neden olan SARS-CoV-2 virüsünde AIDS'e yol açan virüsten parçalar olduğunu iddia etti.
Montagnier virüsün bu nedenle ancak laboratuvarda üretilmiş olabileceğini öne sürdü.
AIDS'e neden olan HIV virüsünün keşfi dolayısıyla 2008'de Nobel Tıp Ödülü alan araştırmacı, “Araştırmalarımızda bu virüsün değiştirildiği sonuçlarına vardık. Yarasadan gelen klasik bir virüs modeli var. Bu modelin üzerine VIH kesitleri eklenmiş” şeklinde konuştu.
Kimin bu değişikliği yaptığını bilmediğini ama Vuhan'daki laboratuvarda üretilmiş olabileceğini söyleyen Montagnier, amacın “belki de yeni virüsü AIDS'e karşı aşı çalışmalarında kullanmak” olduğunu belirtti.
Tartışmalı çıkışlarıyla bilinen Montagnier'in açıklamaları bilim dünyasında kuşkuyla karşılandı.
Pekin'den iddialara yanıt: ABD kafa karıştırmaya çalışıyor
İddialara yönelik Cuma günü açıklamalarda bulunan Çin Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Zhao Lijian, ABD'yi pandemiyle mücadeledeki yanlış adımlarının üzerini kapamak için konuyu başka yöne çekmeye çalışmakla suçladı.
Zhao, ABD’nin “kamuoyunun kafasını karıştırmaya, dikkatleri dağıtmaya ve sorumluluktan kaçınmaya” çalıştığını söyledi.
Lijian, Mart ayında Twitter üzerinden yaptığı bir paylaşımda, virüsü ABD'nin yaymış olabileceğini iddia etmişti.
Lijian tweetinde, “Vuhan’a salgını ABD ordusu getirmiş olabilir. Şeffaf olun! Verilerinizi kamuoyuna açıklayın! ABD’nin bize bir açıklama borcu var!” sözlerini sarf etmişti.
Virüsün kaynağına ilişkin teoriler neler?
Dünyanın iki süper gücü salgınla ilgili birbirlerini suçlarken, koronavirüsün kökeninin ne olduğuna ilişkin çeşitli teoriler mevcut ve henüz bilimsel bir uzlaşı mevcut değil.
Ancak en öne çıkan teori, insanlar arasındaki enfeksiyonun Vuhan’daki hayvan pazarından doğal olarak ortaya çıktığı yönünde. Söz konusu teori, yeni tür koronavirüsün muhtemelen virüsü bir yarasadan kapan bir hayvandan insana geçtiğini savunuyor.
“Genetik yapısı imkansız kılıyor”
Uzmanların büyük çoğunluğu ayrıca, yeni tür koronavirüsün genetik yapısı dikkate alındığında virüsün insan yapımı olma ihtimalinin bulunmadığı görüşünde.
Uzmanlara göre virüsün Vuhan'daki laboratuvarın ihmalkarlığı sonucu sızmış ve yayılmış olabileceği ihtimali de pek olası değil.
Yale Üniversitesi'nde epidemiyoloji alanında çalışmalar yürüten Nathan Grubaugh, “Bu ihtimali bin farklı senaryoyu içeren listeye eklerdim” diye konuşuyor.
ABD’nin Minnesota eyaletindeki Mayo Clinic’teki aşı araştırma ekibini yöneten Gregory Poland da gerçeğin komplo teorilerinden farklı olduğunu söylüyor. Poland, “Virüs, diğer memelilere bulaşabilecek kadar gelişmiş tipik bir yarasa koronavirüsü. Nihayetinde yarasalar da memeli” diyor.
Paris'teki Pastör Enstitüsü'nden virolog Etienne Simon-Lorière de, Nobel ödüllü Montagnier'in “laboratuvar iddiası”na karşı çıkıyor ve “açıklamaları anlamsız” yorumunu yapıyor.
Euronews, AA, DW Türkçe