Orman Bakanlığı, son büyük yangınlardan evvel, ihaleyi verdiği şirket uçakları getirmeyince yangın döneminin ortasında havadan çabada uçaksız kalmıştı. Bu uçaklar yerine çabucak bulunan iki helikoptere günlük 758 bin lira kira verildiği ortaya çıktı. Bu, milletin cebinden olağanın en az 5 katı para çıktığı manasına geliyor.
Kendi filosu olmayan Orman Bakanlığı, her yılın birinci çeyreğinde, yaz aylarındaki yangın döneminde havadan uğraş için uçak ve helikopter kiralama hizmeti almak için ihale düzenliyor.
3 yıl öncesine kadar Orman Bakanlığı’nın doğal tedarikçisi Türk Hava Kurumu’ydu. Lakin her şey 2019 yılında Tarım ve Orman Bakanı Bekir Pakdemirli’nin vazifeye gelmesiyle değişti.
Cumhuriyetin 95 yıllık kurumu THK’nın uçaklarını 3 yıldır kullanmamakta direnen Orman Bakanlığı , 2 yıldır yangın söndürme uçağı tedarikinde de büyük sorun yaşıyor.
2019 yılında orman yangınlarıyla mücadaleyi uçaksız yapmak zorunda kalan Bakanlık, 2020‘de yangınla gayret için 4 uçaklı bir planlama yaptı lakin 2 uçak bulabildi.
2021‘de ise 5 uçak için ihaleye çıkıp 3 uçak için mutabakat yapabildi. Fakat ihaleyi alan CMC Savunma uçakları kontratta belirlenen 1 Haziran tarihinde getirmedi ya da getiremedi.Türkiye’nin en hoş ormanları en az 30 gün yangın uçağı bulunamadığı için savunmasız kaldı.
Dünyanın dört bit yanında uçak aramaya başladılar
Sözcü’den Yusuf Demir’in haberine nazaran, Bakanlık çarçabuk, saklı kapaklı yeni bir ihale daha düzenledi. Araştırmaların sonunda uçak bulunamadı lakin iki Amerikan imali CH-47 Chinook helikopter bulundu. Lakin bu helikopterlere olağanın 5 katı fiyat verildi.
İhale, Haziran ayında getirmesi gereken uçakları vaktinde getirmeyen şirkete, 21-b yordamıyla yeniden özel olarak davet edilen CMC Savunma’ya verildi.
THK kayıtlarda işin ortağı üzere görünse de, asıl paranın bu hususta ruhsatı bile olmayan CMC’ye aktarıldığı, THK’nın ise yalnızca ruhsat karşılığı iş ortağı olarak gösterilerek küçük bir hisse aldığı kaydediliyor.
İki helikopterin günlük kirası 758 bin TL
8 Temmuz’da imzalanan kontrata nazaran Muğla’da konuşlanacak helikoptere 15 Temmuz-31 Ekim tarihleri ortasında toplam 163.5 saat için 41 milyon 365 bin TL ödenecek. Buna nazaran bir helikoptere bir gün için ödenecek ölçü tam 379 bin TL olacak.
Birebir formda İzmir’de konuşlanacak helikopter için de birebir gün imzalanan mukaveleye nazaran 379 bin TL ödenmesi kayıt altına alındı. Bu iki helikopterin günlük kirası ise ortalama 758 bin TL manasına geliyor.
Fiyatın olağanın en az 5 katı civarında olduğunu vurgulayan uzmanlar, Orman Bakanlığı’nın vaktinde planlama yapmaması ve yangın döneminin ortasında kiralama yapmak zorunda kalmasının da fahiş fiyatta tesirli olduğunu kaydetti.
Bakanlık bunu geçen yıl da yaptı
2019 yılında yapılan ihale de 18 helikopter için 5 aylık 105 milyon lira ödenmişti. Bu her bir helikopter için günlük ortalama 38 bin 126 lira ediyor.
Orman Bakanlığı’nın 13 Şubat 2020’de açtığı ihalede de 25 helikoptere 6 ay için 142 milyon TL ödendi. Açık adapta yapılan bu ihalede helikopter başına ödenen kira 31 bin 381 lira olmuştu.
Su atma kapasiteleri hesaplandığında da 2019 ve 2020 yılındaki bu sayılar son ihaledekinin en az beşte biri seviyesinde kalıyor.
2020 yılında da planlandığı kadar uçak bulunamayınca ikinci bir helikopter ihalesi açan Bakanlık, 24 Haziran 2020’de imzalanan mukaveleye göre bir helikoptere 107 gün için 23.1 milyon TL yani günlük 216 bin lira ödemek zorunda kalmıştı.
3 yıl evvel kurulan CMC Savunma şirketinin havacılık tecrübesi yok
Orman Bakanlığı’ndan peş peşe özel davetle ihaleler alan CMC Savunma son iki yılda ortaya çıktı. Bölümde kimsenin tanımadığı, orman yangınları konusunda hiçbir tecrübesi olmayan CMC Savunma 2019 yılında Ankara’da Can Çolak tarafından 100 bin lira sermaye ile kurulmuş. Kayıtlarda, şirketin, 2020 yılında Baki Sezek’e, 2021’de de Cem Çolak’a devredildiği görünüyor. Cem Çolak’ın ikametgah adresi Los Angeles görünüyor. Cem Çolak, CS Group bünyesinde yer alan İstanbul merkezli çok sayıda şirketin uzun yıllardır idaresinde yer alan bir isim.
Katar’da ofisleri var
Güç, bilişim, inşaat kesimlerinden faaliyet gösteren CS Group’un yanı sıra Çolak 2015 yılında 100 bin lira sermaye ile CMC Holding isimli bir şirket kuruyor. Holdingin bünyesinde Trizyum İnşaat ve CD İnşaat isimli iki şirket bulunuyor.
Şirketin internet sitesine nazaran, CMC Holding’e bağlı, Türkiye ve öbür ülkelerde kurulmuş şirketler 4 ana başlık altında İstanbul, Ankara, Londra, Dubai, Amsterdam, Los Angeles, Seul ve Doha ofisleri ile faaliyetlerini sürdürüyor.
