Türkiye’de 28 Temmuz-3 Ağustos tarihleri ortasında yaşanan 100’den fazla orman yangınından kimileri tesirini sürdürüyor.
Orman yangınları sonucu en az 9 kişi ömrünü yitirdi.
Yangınların nedeni ve yetkililerin yangına müdahalesindeki muhtemel zaafiyetler ile ilgili çok sayıda argüman gündeme geldi.
Pekala bu argümanlar hangileri? Yetkililerin cevabı ne oldu?
Sabotaj savları
Yangınların doğal sebepler, iklim değişikliği ya da kaza sonucu değil kundaklama sonucu çıktığı istikametinde birtakım savlar ortaya atıldı.
Toplumsal medyada sabotaj muhtemelliğine işaret eden doğrulanmamış çok sayıda bilgi ve görsel içerik paylaşıldı.
Sabotaj ihtimaline ait soruşturma ise devam ediyor.
Cumartesi günü yaptığı açıklamada bu argümanlara yönelik geniş çaplı soruşturma yürütüldüğünü duyuran Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan “Bu vatanı ateşe verecek kadar ülkemize ve milletimize ihanet içine girenler varsa onların yakasına yapışıp en ağır biçimde cezalandırılmalarını sağlamak da boynumuzun borcudur” diye konuştu.
Getty Images Cumhurbaşkanı Erdoğan, “Terör örgütü elebaşılarının geçen yıl ormanları yakma talimatı vermesinin akabinde ülkemizdeki orman yangını sayısının ve yanan alan büyüklüğünün yaklaşık 2 katına çıktığını biliyoruz” kelamlarıyla, PKK’nın yangınların ardında olabileceğine işaret etmiş lakin bu yangınlarla direkt ilişki kurmamıştı. Sabotaj savı, sırf “terör şüphesi” üzerinden değil, yakılan alanların tekrar imara açılacağına ait tasalar etrafında da şekilleniyor.
Fakat bu teze ispat teşkil edecek somut bir kanıt yok. İddiayı doğrulayan resmi bir açıklama da yapılmadı.
Öte yandan İçişleri Bakanı Süleyman Soylu, dün yaptığı açıklamada ”300’e yakın” ihbar aldıklarını ve hepsiyle tek tek ilgilendiklerini söyledi.
‘Yangınları PKK başlattı’ savı
Argüman, toplumsal medyada yangınların ortaya çıktığı birinci günlerde toplumsal medyada karşılık bulmaya başladı.
Yazılı ve görsel basında da bu savlara yer verildi.
Demirören Haber Ajansı (DHA), Manisa’nın Turgutlu ilçesinde yakalanan iki PKK’lının “Orman yakmak için 3 vilayette keşif yaparken” yakalandığını haberleştirdi.
Manisa Valiliği bu haberi yalanladı.
Valilik’in Cuma günü yaptığı yazılı açıklamada, “Gözaltına alınan şahısların devam eden orman yangınlarıyla irtibatlı olduklarına dair rastgele bir bilgi ya da bulgu kelam konusu değildir” denildi.
DHA, Valilik açıklaması sonrası bu haberini geri çekti.
Drone ile alevler püskürtüldü tezi
Eski Ankara Belediye Lideri Melih Gökçek, toplumsal medya platformları ve WhatsApp kümelerinde dolaştığı belirtilen ve bir drone ile ormanlara alevler püskürtüldüğü anları gösterdiği tez edilen bir görüntüyü paylaştı.
Gökçek, “Alçaklar dronla yangın çıkartıyor. Görüntünün soluna bakın dronun ayağını göreceksiniz” notuyla yaptığı bu paylaşımı Emniyet Genel Müdürlüğü’nün (EGM) manzaraların Türkiye ile ilgisi olmadığını açıklaması üzerine sildi.
EMNİYET GENEL MÜDÜRLÜĞÜ AÇIKLAMA YAPTI…
DRONLA ORMAN YAKMA GÖRÜNTÜSÜ TÜRKİYE’DEN DEĞİLMİŞ.
BEN DE PEKÇOK HESAPTA GÖRDÜĞÜM İÇİN ALINTI YAPMIŞTIM.
SİLİYORUM.
TWEET ALEMİNİN BİLGİSİNE… pic.twitter.com/G6O8upDlO2— İbrahim Melih Gökçek (@06melihgokcek) July 30, 2021
EGM’den Cuma günü yapılan açıklamada, “Bazı toplumsal medya hesaplarında paylaşılan ve drone olduğu bedellendirilen bir hava aracından alev püskürtüldüğüne ait manzaraların Türkiye ile ilgisi yoktur. Ülke genelinde yaşanan orman yangınlarının sebebi üzere gösterilmeye çalışılan kelam konusu imajlar, yabancı menşeili bir sinemadan alınmış ve gerçekmiş algısı yaratılmaya çalışılarak servis edilmiştir” denildi.
Eski Washington Büyükelçisi Serdar Kılıç da, paylaştığı bu görüntüyü EGM’nin açıklaması sonrası sildi.
Kılıç, Twitter’dan daha sonra paylaştığı bildiride ise, “O paylaşımımdaki başka görüşlerim geçerlidir. Ne bu devlet ne de bu millet, bu hainliği yapanları ve buna sessiz kalanları unutmayacaktır” sözlerini kullandı.
"Yaşanan yangınların arkasındaki neden gerçekten bu ise" diyerek paylaştığım tweeti Em. Gn. Md'nün açıklaması çerçevesinde siliyorum.Ancak, o paylaşımımdaki diğer görüşlerim geçerlidir. Ne bu devlet ne de bu millet bu hainliği yapanları ve buna sessiz kalanları unutmayacaktır.
— Serdar KILIÇ (@serdarkilic9) July 30, 2021
Yangın söndürme araçları yetersiz
Tarım ve Orman Bakanlığı ile Türk Hava Kurumu (THK), yangınlara müdahale etmekte geç ve yavaş kaldığı gerekçesiyle eleştirildi.
Türkiye’nin elindeki yangın söndürme uçaklarının sayısının da yetersiz olması tenkitlerin başında geldi.
Getty ImagesTarım ve Ormancılık Bakanı Bekir Pakdemirli’nin, bakanlığın envanterinde yangın söndürme uçağı ve helikopteri olmadığına ait açıklaması bu iddiayı doğrular nitelikteydi.
- Türk Hava Kurumu ile Tarım ve Orman Bakanlığı neden eleştiriliyor?
Yangınlara müdahale araçlarının sayısı konusunda ise farklı bilgiler paylaşıldı.
THK’nın 29 Temmuz’da yaptığı yazılı açıklamaya nazaran, Türkiye’nin elinde yangınlara müdahalede kullanabileceği üç uçak bulunuyor.
THK’nın açıklamasında “toplam 20 hava aracının” yangınlara müdahalede kullanıldığı belirtiliyor.
https://twitter.com/turkhavakurumu/status/1420870557688549380/photo/1
Pakdemirli yangın söndürmede Beriev BE-200 tipi üç uçağın kullanıldığını belirtmişti.
Öte yandan yapılan farklı açıklamalardan kelam konusu uçakların THK tarafından tedarik edilen Rus uçakları oldukları anlaşılıyor.
Bakan Pakdemirli, daha sonra yaptığı açıklamada THK uçaklarının kapasitesi yetersiz olduğundan yangınlara müdahalede kullanılmadığını da öne sürdü.
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ise, Cumartesi günü, orman yangınlarının devam ettiği Antalya’nın Manavgat ilçesinde yaptığı incelemelerin akabinde yaptığı açıklamada, “Uçak konusundaki dertlerin ana sebebi THK’nın filosunu yenileyememiş olmasıdır. Ukrayna, Rusya ve Azerbaycan’dan ve son anda İran’dan gelen uçaklarla uçak sayımız artmıştır. Orman yangınları ile uğraş filomuzu güçlendirmeye devam edeceğiz” demişti.
Erdoğan gazetecilere yaptığı açıklamada, kullanılan helikopter sayısını 45, uçak sayısını ise 30 Temmuz prestijiyle 5-6 olarak vermişti.
Cumhurbaşkanlığı İrtibat Başkanlığı’nın yaptığı son açıklamaya nazaran 2 Ağustos prestijiyle ,” 16 uçak, 9 İHA (insansız hava aracı) ve 52 helikopter” yangınlara müdahale etti.
https://twitter.com/iletisim/status/1422206780873060358/photo/1
Avrupa Birliği, Türkiye’deki yangınlara müdahale için üç uçak gönderiyor
Yangın söndürme işi özelleştirildi
Cumhuriyet Gazetesi muharriri ve Tele1 Ege Temsilcisi Tuncay Mollaveisoğlu, bir televizyon röportajında “yangın söndürme işlerinin 2019 yılında özelleştirildiği” tezini lisana getirdi.
Cumhuriyet TV’ye konuşan Mollaveisoğlu, 2019 yılında Muğla’da yaşanan orman yangını hatırlatarak, bu devirde “Orman Bakanlığı’nın yangın söndürme işini THK’dan alarak yerine özel şirketleri getirdiğini öne sürmüştü.
Tarım ve Orman Bakanlığı ise “özelleştirme” tezini Pazar günü yayımlanan bir açıklama ile yalanladı.
Bakanlık’ın açıklamasında, “Ülkemizde yangın söndürme işinin özelleştirilmesi diye bir şey yoktur. Zira yangın söndürme ihalesi yapılamaz. Orman yangınlarıyla çaba Orman Genel Müdürlüğünün (OGM) asli vazifesidir. Uğraş için yalnızca araç kiralanır” tabirleri yer aldı.
Bakanlık’ın bu açıklamasına “Yaptığınız laf ebeliği… ” diye karşılık veren Mollaveisoğlu’nun Twitter hesabından paylaştığı ileti şöyle:
“Yangın söndürme işini bakanlık ne ile yapıyor? Uçak ve helikopter ile… Nasıl temin ediyor? 2019 yılında THK’yi devre dışı bırakarak özel bölüme ihaleler yolu ile.. Yani neymiş gerçek; yangın söndürme işini özelleştirmişsiniz… “
Yanıt veriyorum;
yaptığınız laf ebeliği…
•yangın söndürme işini bakanlık ne ile yapıyor? Uçak ve helikopter ile…
•nasıl temin ediyor? 2019 yılında THK yı devre dışı bırakarak özel sektöre ihaleler yolu ile..++— Tuncay Mollaveisoglu (@TMollaveisoglu) July 31, 2021